|
«پژوهش تقاضامحور و تجاری‌سازی فناوری، زیربنای اقتصاد مقاومتی».
این شعار سال 95 هفته پژوهش است که در هر کلامش، هزار و یک سخن نهاده است. در یک بیان ساده در دیدگاه‌های مختلف بایدهایی را می‌توان گفت؛ اینکه پژوهش‌ها باید تقاضامحور و تجاری‌سازی شود. پژوهش‌ها باید مشکلات و نیاز جامعه را بررسی کند. هرچند به اعتقاد کارشناسان، در بُعد وسیع تحقیقات و پژوهش‌ها اشتباهات ممکن است رخ دهد؛ اما نباید نادیده و ساده گرفته شود تا دانشجو و محقق همیشه کار خود را جدی بگیرد.
پژوهش برای پژوهش مردود است
رستم گل‌محمدی از فناوران برتر استان همدان است که در واقع به معنای واقعی، موضوع کاربردی و تجاری‌سازی پژوهش‌هایش را در پیش گرفته است. وی در گفت‌وگو با همدان‌پیام بر تجاری‌سازی و نتایج پژوهش تأکید دارد و می‌گوید: امروزه در دنیا پژوهش برای پژوهش مردود است.
گل‌محمدی با تأکید بر اینکه باید پژوهش‌ها هدفمند باشد، می‌افزاید: پژوهش‌ها باید با رویکرد مناسب به سؤالات پاسخ دهد یا نیازهای کشور را برآورده کند.
درخت بی‌ثمر، حقیقت را زیر سؤال می‌برد
جلال پورالعجل هم پژوهشگران برتر استان است که این مهم را به عنوان یک نهال می‌خواند که در چند دهه اخیر اصلاً پژوهشی وجود نداشته است؛ بلکه این اقدام در 2 دهه اخیر آغاز و در این مدت کاشته و آبیاری شد تا به اینجا رشد کرده است؛ به‌گونه‌ای که در منطقه حرف نخست را می‌زنیم و در پژوهش به بلوغ رسیده‌ایم.
به گفته پورالعجل، حالا انتظار داریم این درخت تنومند ما میوه (فناوری و تجاری‌سازی) دهد و به ثمر بنشیند.
وی با تأکید بر اینکه باید تولیدات علمی منتج به اقتصاد را بارور و تقویت کنیم، معتقد است: عملاً درخت بی‌ثمر، حقیقت را زیر سؤال می‌برد. اگر بتوانیم پژوهش‌ها را برای کاربردی چون حل مسأله یا خلق نوآوری و تکنولوژی داشته باشم، به درآمد اقتصادی می‌رسیم؛ در غیر این صورت، تنها هزینه است!
این پژوهشگر برتر می‌گوید: تصورم این است که تا به اینجای کار راضی هستیم؛ اما اگر همین روند 2 دهه پیش را پیگیری کنیم، خوشایند نیست!
تأکید بر سفارش‌دهنده و سرمایه‌گذاری برای طرح‌ها
رئیس دانشگاه بوعلی‌سینا همدان هم می‌گوید: در واقع پژوهش‌های کاربردی و قابل تجاری‌سازی هم باید در قالب برنامه‌های مشکل‌گشا و رفع مشکلات موجود در جامعه شکل بگیرد و هم از دلِ آنها فناوری خارج شود تا در بخش تولید و تجارت، ثروت‌آفرین باشد.
به گفته منصور غلامی، طبعاً کسانی یا مراکزی که این پژوهش‌ها را انجام می‌دهند، تنها دانشگاه‌ها نیستند؛ اما دانشگاه‌ها بخش مهمی از مراکز پژوهشی هستند. هرچند در کشور ما بیشترین بودجه پژوهشی به مراکز غیردانشگاهی اختصاص داده می‌شود و معمولاً سهم دانشگاه‌ها از بودجه پژوهشی کشور، کم و اغلب مورد اعتراض آنها قرار می‌گیرد؛ اما دری است که همچنان بر روی یک پاشنه می‌چرخد.
وی در پاسخ به این سؤال که دانشگاه و مرکز تحقیقاتی چگونه باید تجاری‌سازی کنند، بیان می‌کند: نخست، اساتید و محققان باید با اطلاعات خودشان جاهای خالی را کشف کنند و بعد برای آن طرح و برنامه ارائه دهند و نتیجه پژوهش را اعلام کنند که ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد یا نگیرد.
علت اینکه دانشگاه‌ها به پژوهش‌های کاربردی کمتر توجه می‌کنند، این است که چه کسی می‌خواهد آنها را به کار ببرد؟ باید مشتری پشتِ در برای پژوهش‌ها داشته باشیم تا مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها تلاششان را افزایش دهند.
وی بر سفارشی شدن طرح‌های پژوهشی از نهادهای بیرونی اعم از مراجع و بنگاه‌های اقتصادی و سازمان و نهادهای اجتماعی تأکید دارد و ادامه می‌دهد: آن وقت است که می‌توانیم تحقیقاتمان را در اقتصاد کشور اثرگذار ببینیم؛ در غیر این صورت اگر به اختیار، شناخت و دیدگاه اساتید باشد؛ تعدادی تحقیقات بنیادی برای افزایش حوزه علم و دانش انجام می‌دهند که طبعاً خوب است، اما بزودی قابل تبدیل به تجاری‌سازی و ثروت نیست. تعدادی هم به تشخیص خودشان عمل می‌کنند که ممکن است خیلی‌ها مشتری این نتایج نباشند.
رئیس دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در پاسخ به وضعیت و زمینه بهره‌‌گیری فناوری‌های نوین در استان، سفاف می‌گوید: استان ما از لحاظ برنامه‌ها و فعالیت‌های رایج و مبتنی بر فناوری به نظر من از استان‌های متوسط و به بالاست. هرچند باید گفت ما از نظر توانایی‌ها، تولید و پشتیبانی فناوری جزو استان‌های بالای لیست هستیم.
غلامی می‌افزاید: زمینه هنوز برای اینکه همه توانایی‌هایی را به کار بگیریم، فراهم نیست؛ به‌گونه‌ای که برخی شرکت‌های استان در خارج از استان، سرویس خدماتی می‌دهند!
صنعت باید سراغ دانشگاه بیاید
وی صراحتاً در خصوص نقد کارشناسان نسبت به قطع ارتباط صنعت و دانشگاه با تأکید بر اینکه صنعت باید به سراغ دانشگاه بیاید، می‌گوید: دانشگاه معمولاً سراغ صنعت می‌رود؛ اما با این پاسخ مواجه می‌شوند که «دلتان خوش است!» و مسائل خود را مطرح می‌کنند. در مجموع کدام صنایع در استان هستند که محقق نیاز دارند و چقدر بودجه کنار گذاشته‌اند تا با آن مبلغ، تغییر و توسعه در روند فعالیت خود را پیش بگیرند.
غلامی با طرح این سؤال که آیا کسی دنبال ارتباط بوده است؟، بیان می‌کند: فضای عمومی اینگونه نیست. اکثراً نیازی به تحقیقات نمی بینند. در حالی که اگر رقابت وجود داشته باشد باید از صاحبان فکر کمک بگیرند تا در آن سابقه برنده باشند.
ارتباط دانشگاه و صنعت در حد شعار باقی مانده
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان هم می‌گوید: متأسفانه در این چند سال اخیر مباحث زیادی در خصوص ارتباط دانشگاه و صنعت مطرح شده؛ اما در عمل هیچ اتفاقی نیفتاده است و صنعت و دانشگاه هر کدام مسیر، خود را رفته‌اند.
مهرداد چراغی با بیان اینکه ارتباط دانشگاه و صنعت در جامعه ما همیشه در حد شعار باقی مانده است، می‌افزاید: این مسأله به این دلیل است که دانشگاهیان مشکلات صنعت را احصا نکرده‌اند تا در اختیار پژوهشگران قرار گیرد و صنایع هم به دنبال سفارش کارهای پژوهشی خود در دانشگاه نیامده‌اند و فعالیت‌های تحقیقاتی خود را به دانشگاه نسپرده‌اند. وی با تأکید بر اینکه رویکرد حوزه پژوهش نباید صرفاً تولید علم ملاک قرار گیرد، می‌گوید: در حال حاضر اولویت مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی همدان انجام پژوهش‌های کاربردی است تا در کنار تولید علم چه در حوزه تحقیقاتی و چه اجرایی با برقراری ارتباط با بخش‌های خصوصی و دولتی پژوهش‌های کاربردی را عملیاتی کند.
چراغی، آفت پژوهش را تولید صرف مقاله از کارهای تحقیقاتی برمی‌شمرد و ادامه می‌دهد: مشکل اساسی کاربردی نبودن تحقیقات و پژوهش‌های دانشگاهی این است که کار ما منطبق با مشکلات جامعه نیست و بیشتر به چاپ مقالات توجه کرده‌ایم.
|
