|
هگمتانه بهعنوان 28مین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. 46مین اجلاس میراث جهانی یونسکو که در دهلینو درحال برگزاری است روز شنبه 6 مرداد با انجام اصلاحاتی به ثبت پرونده «هگمتانه» در فهرست میراث جهانی یونسکو رأی مثبت داد.
شورای جهانی بافتها و بناهای تاریخی (ایکوموس) بهعنوان مشاور اصلی یونسکو، در ماههای گذشته با ذکر ایراداتی، پیشنهاد اصلاحاتی را در پرونده «منظر تاریخی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» داده بود. در جریان این اصلاحها، بخش مرکز تاریخی همدان از پرونده حذف شد. هگمتانه که با نام اکباتان هم از آن یاد میشود یکی از قدیمیترین شهرهای شناختهشده ایران با قدمتی حدود 3هزار سال است.
به دنبال این رخداد جهانی همدان پیام اقدام به برگزاری نشستهای آنلاین با میهمانان مختلفی که شامل مدیران و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و شهری هستند، کرده است که در این نوشتار گزیدهای از دومین نشست را که با موضوع ثبت جهانی چه تأثیری بر ساکنان بافت خواهد داشت میخوانید .
محمدیان منصور، عضوهیأت مدیره دانشگاه بوعلی و مدیر گروه معماری دانشگاه در این نشست موارد زیر را مطرح کرد:
از سال 1394 میراث فرهنگی همدان پرونده هگمتانه را برای جهانی شدن جمعآوری و روند پیگیریهای همدان برای تکمیل پرونده آغاز شد.
این موضوع در دوره مدیران کل بعدی تکمیلتر و به صورت جدی پیگیری شد. این پرونده در برگیرنده 3مرحله است فرایند پیش از ثبت، آمادهسازی و پس از ثبت، وقتی پرونده مراحل متعدد خود را تکمیل میبیند به وزارتخانه پیشنهاد میشود در این مرحله کارشناسان در وزارتخانه باید از محتوای پرونده قانع شوند و بعد به یونسکو ارسال شود که پرونده هگمتانه این مراحل را در چند سال گذشته پشت سر گذاشت. در ابتدا موضوع جهانی شدن مرکز تاریخی همدان مطرح بود که روز بررسی پرونده ایرادی که ایکوموس به پرونده گرفت این بود که سایت تاریخی هگمتانه تداوم 3هزار ساله دارد اما در بازار فقط آثار اسلامی را می بینیم پس نمیتوان تداوم تاریخی و جغرافیایی در این مسیر به اثبات برسد و اینگونه شد که پرونده به هگمتانه برای جهانی شدن تغییر کرد و مراحل تدوین انجام شد.
در حال حاضر پس از جهانی شدن مسئولیتهایی بر عهده ارگانهای تأثیرگذار قرار میگیرد از جمله استانداری، شهرداری، میراث فرهنگی و حتی مردم، با جهانی شدن هگمتانه الزامات قانونی جدید برای ساکنان بافت اعمال نمیشود؛ زیرا که این الزامات زمان ثبت ملی هگمتانه به وجود آمده است، محدودیتها در آن منطقه همان محدودیتهای قبل است تنها تفاوت حالا نظارت یک سازمان جهانی از بیرون کشور بر نوع نگهداری هگمتانه خواهد بود. مهمترین مسأله در حال حاضر این است که مردم همدان باور کنند که هگمتانه جهانی شده است و دنیا هگمتانه همدان را شناخته است این مهم به تکتک همدانیها عزت نفس خواهد داد و سبب میشود اصالت، هویت و تاریخ را بیشتر پاس بدارند حالا باید موزه منطقهای در همدان سریعتر کامل شود و شاهد بازگشت آثار مکشوفه ارزشمند طلایی مانند ریتون به همدان باشیم.
قدم دیگر به تشکلهای صنایعدستی مربوط است آنها باید برای ارائه هنر دستان همدانیها به گردشگرانی که از این به بعد به واسطه هگمتانی جهانی به همدان سفر میکنند؛ ارائه دهند.
موارد مطرح میتواند توسط یک معاونت هماهنگی گردشگری در استانداری به دستگاهها ارجاع شود ما باید شاهد تشکیل معاونت گردشگری در استانداری همدان باشیم.
تقویت فرودگاه و راهآهن باید قوت پیدا کند شهرداری بافت باید با جدیت کارهای خود را پیش ببرد کما اینکه واحد باستان شناسی در شهرداری باید ایجاد شود؛ زیراکه امروز همدان با کشاورزی یا صنعت یا ورزش در دنیا شناخته نمیشود بلکه آن چیزی که همدان را به دنیا شناساند تاریخ هگمتانه بود.
شعبانی کارشناس باستانشناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان به طرح موارد زیر در نشست پرداخت:
پیگیری ثبت هگمتانه به سال 1394 برمیگردد از آن زمان به بعد جهانی شدن هگمتانه به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت.
نکته مهم این است که محوطه هگمتانه از سال 1310 جزو مناطق میراثی ایران بوده است از این 32 هکتار سایت تاریخی 2 هکتار آن کاوش شده است همین کاوش ها مستنداتی شدند که ما بتوانیم از لحاظ علمی غنی تاریخی هگمتانه را به دنیا ثابت کنیم. در هگمتانه تسلسل فرهنگی وجود دارد که در کمتر بافت تاریخی در دنیا قابل مشاهده است.
آثار شاخص به دست آمده در کاوش های هگمتانه سبب شده است تمرکز جهانی بر هگمتانه افزایش پیدا کند.
به دلیل اینکه هیچ وقت نتوانستیم آثاری از دورههای اسلامی در مورد این پرونده اثبات کنیم سبب می شد پرونده در رفت وبرگشتهای مختلفی باشد، اما از لحاظ علمی دورههای تاریخی دیگر قابل اثبات بود اگر بخواهیم تسلسل تاریخی را نشان بدهیم باید در عرصه و حریم هگمتانه کارهای کاوش و مطالعاتی را ادامه بدهیم.
در حال حاضر مهم است که مردم ساکن در بافت تاریخی به ارزشمند بودن خانههای خود پی ببرند.
گردشگران داخلی و خارجی از این پس بیشتر به این منطقه خواهند آمد نباید شاهد این باشیم مثل گذشته این شهر از 8شب تعطیل شود باید راسته بازارها و فضاهای گردشگری ساعتهای مختلف شبانهروز برای گردشگران تعریف شود.
نکته در حال حاضر سر وسامان بخشیدن به خیابان باباطاهر است این وضعیت حالا دیگر با جهانی شدن هگمتانه برازنده همدان نیست. آن فضا باید مدیریت شود باید هر چه زودتر پیمانکار باباطاهر و طراحش مشخص و کارهای حفاظتی و عمرانی مشخص شود؛ زیرا که اگر تصویری از این فضا منعکس شود مایه آبروریزی خواهد بود.
حمید بادامی نجات رئیس کمیسیون سرمایهگذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان نیز در این نشست گفت:
اینکه محتوای پرونده هگمتانه برای بررسی تغییر کرد و مرکز تاریخی به هگمتانه تغییر پیدا کرد سبب شد یکسال به ما فرصت داده شود تا موارد قابل بررسی و اصلاح بافت را مورد توجه قرار دهیم.
شورای ششم با قدرت در مورد بافت کار کرد حالا شاهد آن هستیم جداسازه خیابانها شکل و شمایل تاریخی به خود گرفته است کفسازیها الحاقات حذف زوائد یکی پس از دیگری سبب شد امروز شاهد همدستگی بر جدارهای بافت تاریخی باشیم. فعالان گردشگری و رسانه نباید فضای سهم خواهی و حساسیت را رها کنند باید برویم به سمت توسعه و بهتر شدن شرایط، باید جامعه محلی آموزش ببیند هگمتانه جهانی و اهمیت این منطقه باید برای مردم توضیح داده شود ساکن بافت در این مناطق محدودیت جدیدی را پیش رو نخواهند داشت، بلکه ارزشمندی داراییهایشان بیشتر شده است و مزایایی به آنها اختصاص پیدا کرده است.
در حال حاضر ما آمادگی این را داریم که در شورا و شهرداری از اطلاعات کارشناسان علمی در حوزه دانشگاهی، رسانهها استفاده کنیم تا ساختار شهری و بافت تاریخی شکل منطقهای و پرمخاطبی به خود بگیرد.
امسال ردیف مشخص اعتباری برای ارائه خدمات به گردشگران و حذف بافت تاریخی در کمیسیون گردشگری اختصاص پیدا کرده است آینده همدان آینده روشنی است و ما تلاش میکنیم برای دستیابی به مسیرهای توسعه از نخبگان و ایده کارشناسان بهره مند شویم.
محمدیفر عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلیسینا همدان در نشست آنلاین همدان پیام با موضوع تأثیر ثبت جهانی بر بافت تاریخی گفت :
ایران 3سال پس از تصویب کنوانسیون عمومی یونسکو در تاریخ ۲۶فوریه ۱۹۷۵ به عهدنامه میراث جهانی یونسکو پیوست و 4سال پس از عضویت خود یعنی در سال ۱۹۷۹ نخستین آثار خود را (معبد چغازنبیل- تخت جمشید و میدان نقش جهان) را به ثبت رساند. تا به امروز ۲۰ مجموعه و مکان تاریخی فرهنگی و یک اثر طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو از سوی ایران به ثبت رسیده است و ۴۷ مجموعه نیز برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو از سوی ایران پیشنهاد شده است. آخرین اثر ثبت شده در این فهرست قنات ایرانی بود که در سال ۲۰۱۶ به ثبت رسید.
میراث جهانی یونسکو به مکان یا چشماندازی گفته میشود که توسط سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) به عنوان مکانی دارای ارزش تاریخی، علمی و فرهنگی قلمداد شده و از طریق معاهدات بینالمللی مورد محافظت قرار میگیرد. این مکانها به طور معمول برای منافع جمعی بشری اهمیت فوق العادهای دارند.
یکی از دلایل محافظت از این مکانها حفظ آنها برای آیندگان است. در غیر اینصورت در معرض تهدیدهای انسانی، حیوانی یا طبیعی قرار میگیرند. باید بدانید که این لیست توسط بخشی از یونسکو با عنوان برنامه میراث جهانی یونسکو که در اختیار کمیتهای با همین نام است، حفاظت میشود. گفته میشود که در این کمیته 21 نماینده از 21 کشور جهان عضویت دارند که توسط مجمع جهانی انتخاب میشوند.
اکنون زمان آن است تا جهانی فکر کنیم و محلی عملی کنیم تغییر در شهر باید از اصلاح تابلوی ورودی شهر آغاز شود و حداقلهای مورد نیاز را در این مسیر رعایت کنیم. آموزش مردم را باید جدی گرفت و حس تعلق در آنها ایجاد کرد. باید فرهنگسازی شود. تابلوهای سردر فروشگاه ومراکز ما مهم است به زبان انگلیسی طراحی شود. مردم را وارد بافت تاریخی کنیم، بهطور مثال هدیه دادن به توریستها و یادگاری ماندن آن از شهر بسیار مهم است.
دستورالعمل لازم است وظایف مشخص شود تا بتوان در این مسیر خوب پیش رفت وگرنه ثبت جهانی فراموش میشود نهایت استفاده را باید انجام داد.
|
