|
دستکاری طبیعت این‌بار به راه «زیگزاگ» به‌عنوان مسیری برای صعود کوهنوردان به قله الوند رسید.
انجام ساخت و سازهای متعدد برای ساخت کمپ هلال احمر، تله‌کابین گنجنامه، جاده‌کشی برای کاربرد تفریحی، خاکبرداری و ساخت سازه‌هایی که با طبیعت سازگاری ندارد موجب شده است طبیعت دامنه الوند همچنان در حال دست‌درازی انسان قرار گیرد.
حال کوهستان الوند به‌عنوان میراث طبیعی استان همدان که در فهرست میراث ملی کشور قرار دارد این روزها پریشان است. درحالی‌که به بهانه جاده سلامت تصاویر قدیم و جدید و تغییر جاده زیگزاگ 50 ساله در 24 سال تعجب برانگیز می‌شود و به‌نظر می‌رسد ماجرای جاده‌کشی روی دیوار حاشا جا خوش می‌کند. در میان پاسخ متولیان و مسئولان به چرایی جاده‌کشی از گنجنامه تا میشان به جای اهمیت حفظ محیط زیست پای بازی با واژه‌های آسفالت، مجوز و خسارت به میان می‌آید.
برای رسیدن به این موضوع مطلب زیر را بخوانید.
آنچه در بازدیدهای رسانه‌ای‌ها از جاده زیگزاگ دیده شده است، ایجاد جاده جدید در محوطه گنجنامه توسط ماشین‌آلات مکانیکی و لودرها است، اما اظهار نظر مسئولان مرتبط که باید پیش از این برای حفظ منطقه نظارت می‌کردند بیانگر آن است که جاده جدیدی در گنجنامه ساخته نشده و اقدامات در حد بهسازی و ترمیم جاده خاکی است که از گذشته در منطقه وجود داشته است.
این جاده خاکی و جیپ‌رو در گذشته مسیری برای رسیدن به پناهگاه میدان میشان بود همچنین برای انتقال مصالح عمرانی از آن استفاده می‌شد که طبیعتاً تعریض می‌شده و درحالحاضر بنابر گفته مسئولان مرتبط به محیط زیست، در حال ترمیم و بهسازی است.
جاده ذکر شده که راه دسترسی قدیم بوده است، در اثر بارندگی فروردین و اردیبهشت سالجاری آسیب دیده و یکی از اقداماتی که قرار بود انجام شود ترمیم نقاط صدمه‌دیده بود اما کار به تعریض ختم شد... در 2 تصویر هوایی از جاده زیگزاگ در سال‌های 1399 و 1375 به خوبی مشهود است که تا میدان میشان در سال‌های اخیر جاده قدیمی توسعه پیدا کرده است که این خود جای سؤال دارد.
جاده هست یا نیست
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان درحالی که می‌گوید در مسیر میشان هیچ جاده‌ای ایجاد نشده است و تنها راه تسطیح شده است، از سوی دیگر عنوان می‌کند کاری است که شده و باید خسارت مربوط به قسمت‌هایی که نباید کار انجام می‌شد پرداخت شود.
اینجا این ابهام ایجاد می‌شود که این تناقص چیست اگر جاده‌ای ایجاد نشده است پس کدام کار انجام شده است اگر خسارت وارد نشده است پس کدام خسارات قرار است برآورد و پرداخت شود؟
در تعریف جهانی، اساسی و پایه طبیعت‌گردی و کوهنوردی آمده است که هنر طبیعت‌گردی و کوهنوردی زمانی مشهود می‌شود که انسان‌ها هیچ اثری از خود در طبیعت به جا نگذارند اما متأسفانه در چند روز اخیر شاهد فعالیت‌های عمرانی در کوهستان الوند هستیم که این مهم کل موضوع را زیر سؤال می‌برد.
توجیه یا توضیح؟
اواسط هفته گذشته خبری مبنی بر ورود لودرها به دامنه الوند برای ایجاد جاده واکنش‌هایی را به خود اختصاص داد در پاسخ به واکنش‌های رسانه‌ای فرماندار، منابع طبیعی، محیط زیست و مسئولان در مجتمع تفریحی توریستی گنجنامه هر یک مطلبی را عنوان کردند.
رئیس هیأت مدیره دهکده گردشگری گنجنامه هر نوع ساخت جاده آسفالتی در دامنه کوهستان الوند را منکر شده است.
سعید ترابیان درباره اقدامات انجام شده می‌گوید: درباره جاده میشان، مجموعه تله‌کابین گنجنامه هیچ گونه ساختی نداشته و این جاده از دوران پیش از انقلاب وجود داشته و مسیر عبور عشایر و هدایت آب‌های سطحی بوده که در بارندگی‌های شدید مربوط به 2 سال اخیر در اثر سیلاب دچار تخریب شده بود که ساماندهی و تسطیح آن از سوی مجموعه انجام شده است تا مسیر تردد نیروهای امدادی در مواقع بحران نیز هموار شود.
این اظهار نظرها جای این ابهامات را بیشتر باز می‌کند که چرا بحث جاده‌کشی به آسفالت‌ریزی تغییر می‌کند.
چرا فراموش می‌کنیم در زمینه چرایی تسطیح جاده و ایجاد جاده سخن بگوییم و از آسفالتی حرف می‌زنیم که اصلاً نه وجود دارد و نه سنخیت با موضوع دارد.
درحالحاضر موضوع امید ایجاد جاده است و این همان موضوعی است که بین پاسخ‌های مبهم و تردید در توضیح آن توسط ارگان‌ها و نهادهای مرتبط به روشنی گم شده است.
درحالحاضر آنچه بیش از هر مسأله‌ای مهم است قصور نهادهای متولی همچون منابع طبیعی است که چرا باید جاده‌ای تسطیح شود و پروژه‌ای در طبیعت اجرا شود و آن وقت در برابر این اتفاق اظهارنظرها رد و دوپهلو منعکس شود.
جاده 50 ساله
رئیس هیأت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان در این زمینه گفت: تعریفی که روی جاده زیگزاگ انجام شده به طور قطع فرسایش حجم زیادی از خاک را به‌دنبال خواهد داشت و آسیب جدی به آن می‌زند همچنین با توجه به اینکه این منطقه در شیب قرار دارد پس از 2 یا 3 فصل دچار تغییراتی خواهد شد و بهتر بود که این جاده قدیمی به شکل گذشته حفظ می‌شد.
علیرضا گوهری می‌گوید: این جاده حدود 50 سال قدمت دارد بازسازی‌های غیراصولی در طول سال‌ها به جاده زیگزاگ آسیب زده و آن را عریض‌تر کرده است و متأسفانه مخالفتی از سوی دستگاه‌های متولی این امر نیز دیده نمی‌شود.
وقتی جاده ایجاد نشده خسارت به کجا وارد شده؟
درحالی‌که مدیرعامل هیأت مدیره گنجنامه می‌گوید که هیچ جاده‌ای ایجاد نشده است فرماندار از سوی دیگر عنوان می‌کند در رگلاژ و تسطیح این جاده که تله‌کابین در این مسیر انجام داده کوهستان خراب نشده و موضوع را نباید از آنچه هست بزرگتر جلوه داد.
حالا سؤال اینجاست بالأخره تله‌کابین جاده ایجاد کرده است یا خیر؟ اگر ایجاد نکرده است چرا عنوان می‌شود در تسطیح میسر کوهستان خراب نشده است و اگر خسارتی وارد نشده است پس چرا عنوان می‌شود خسارت وارده به این منطقه را منابع طبیعی استان همدان باید بررسی کند.
مجوز لازم بود یا خیر
از یک سو عنوان می‌شود این تسطیح نیاز به مجوز نداشته است و از سوی دیگر مطرح می‌شود اگر برای این تسطیح مجوز صادر می‌شد شاهد چنین مشکلاتی نبودیم و اگر مجوز باشد چارچوب مشخصی تعریف می‌شود تا هر سال رگلاژ (تسطیح) نیز لازم نباشد.
آنچه از توجیهات و توضیحات مسئولان برمی‌آید این است که نظارت بر چگونگی حفظ محیط‌زیست و کوهستان و فاصله درباره راه‌های دسترسی به الوند در همدان اما و اگرهای بسیاری را دارد که نمی‌توان برای آن پاسخ درستی پیدا کرد.
بی‌نظمی در اطلاع‌رسانی
اما در این بی‌نظمی اطلاع‌رسانی و اظهارنظر مدیران و ورود رسانه‌های استان و سکوت و دو پهلو پاسخ دادن دستگاه‌های متولی، گزارش رسانه ملی از این جاده بیشتر جامعه محلی و مردم را دچار تردید کرد.
درحالی‌که گزارش رسانه‌ها و انعکاس دانسته‌ها و تصاویر در روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و فضای مجازی از دامنه الوند این روزها بیشتر مورد اقبال و تأیید جامعه محلی است. یکباره آنتن صداوسیما تصاویر و مطالبی متفاوت را از جاده‌کشی در میشان نشان می‌دهد.
تقابل اظهارنظرهای کارشناسان و رسانه‌ها آن هم در زمینه محیط زیستی که کوچکترین خدشه وارده به آن جای تأمل دارد موجب تحلیل سؤال برانگیز مردم از گزارشی که روی آنتن می‌رود می‌شود که خود هزار و یک سؤال دیگر به جا می‌گذارد.
چگونه می‌شود که تأیید ایجاد جاده و تسطیح مسیر که توسط فرماندار و منابع طبیعی مطرح شده است با دوربین صدا و سیما به‌گونه‌ای دیگر به تصویر کشیده می‌شود.
فارغ از اصل ماجرا دوگانگی اطلاع‌رسانی‌ها میزان اعتماد مردم نسبت به عملكرد صداوسیما را نیز در این میان زیر سؤال می‌برد.
جاده زیگزاگ از1375 تا 1399
با طرح «جاده سلامت» که چند سالی قرار بر اجرا شدن داشت، می‌خواستند جاده‌ای ایجاد کنند که از نیمه راه همدان به منطقه گنجنامه متصل شود و آن را جاده گردشگری بنامند؛ جاده تسطیح و راه ایجاد شد اما وقتی این طرح مورد اعتراض واقع شد دیوار حاشا بالا رفت.
کوهنوردان براین باورند تعریضی که روی جاده زیگزاگ انجام شده به طور قطع فرسایش حجم زیادی از خاک را به‌دنبال خواهد داشت و آسیب جدی به آن می‌زند همچنین با توجه به اینکه این منطقه در شیب قرار دارد پس از 2 یا 3 فصل دچار تغییراتی خواهد شد و بهتر بود که این جاده قدیمی به شکل گذشته حفظ می‌شد.
به هر ترتیب، هر جایی که طبیعت جاده‌کشی می‌شود، به‌مرور حضورِ انسان و در ادامه ایجاد تسهیلات دیگر برای آن آغاز می‌شود. این موضوع این بار گریبان کوهستان الوند را که بخشی از آن به‌عنوان میراث طبیعی استان همدان در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده گرفته است.
|
