پس از اظهارات رئیسجمهوری در سفر اخیر خود به کهگیلویه و بویراحمد، مبنی بر ضرورت احیای جهادکشاوزی و همچنین برخی از طرحهای نمایندگان مجلس یازدهم در هفته گذشته در رابطه با تشکیل چند وزارتخانه همچون وزارت :"امور اجتماعی، خانواده و جوانان" و "محیطزیست" و... در هفته گذشته، گمانهزنیهایی از افزایش تعداد وزارتخانهها را در دولت سیزدهم به وجود آورده است.
همواره تغییر دولتها، تغییر در بدنه وزارتخانهها را ایجاد کرده است. البته شاهد این مسأله هستیم که با تغییر رئیسجمهوری وقت، وزارتخانهها دستخوش تغییرات بیشتری میشوند، چرا که کابینه رؤسایجمهوری کشورمان در دولت دومشان، همواره تأثیر گرفته از کابینه دولت نخست آنها بوده است.
هنگامی که از تغییر در وزارتخانه و کابینه دولتها صحبت به میان میآید، معرفی کابینه از سوی دولت منتخب و یا تغییر وزرا پس از استعفا، برکناری و... مدنظر قرار میگیرد.
با اینحال، دولتها با حذف، تشکیل، ادغام و تفکیک وزارتخانهها نیز همواره بدنه دولت و کابینه خود را دستخوش تغییر کردهاند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مهدی بازرگان در دولت موقت اقدام به کاهش وزارتخانههای موجود در دولت کرد و تعداد وزارتخانهها را به عدد 17رسانید که این تعداد وزارتخانه کمترین تعداد از زمان پس از انقلاب تاکنون به حساب میآید.
در دولت بنیصدر(به نخستوزیری شهید رجایی) نخستین وزارت نفت تشکیل شد. با اینحال بیشترین تغییرات را میتوان گفت که در زمان نخستوزیری میرحسین موسوی و دولت محمود احمدینژاد، وزارتخانهها بیشترین تغییر را داشتهاند.
موسوی با تفکیک وزارت صنایع و معادن به 3 وزارت صنایع، صنایع سنگین و معادن و فلزات و تشکیل چند وزارتخانه از جمله برنامهوبودجه، جهاد سازندگی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اطلاعات، تعداد وزارتخانهها را به عدد 24رسانید. این تعداد وزارتخانه پس از انقلاب تاکنون بیشترین تعداد وزارتخانه به حساب میآید.
در نقطه مقابل موسوی، احمدینژاد با ادغام چندین وزارتخانه وقت با یکدیگر، تعداد وزارتخانهها را کاهش داد. از آخرین تحولات پیش آمده در وزارتخانهها میبایست به تشکیل وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در دولت حجتالاسلام حسن روحانی اشاره کرد. ادغام و تفکیک وزارتخانهها تاکنون با مخالفان و موافقان زیادی روبهرو بوده است. اظهارنظرهایی همچون توجه به کوچک کردن بدنه دولت، انتقاد برخی به ادغامهای غیر کارشناسانه به خصوص در دولت نهم و دهم که موجب درهم تنیدگی امور شده و...، همگی از نظرات پیرامون تغییر در وزارتخانهها در سالهای اخیر بوده است.
با اینحال میتوان گفت که این ادغام و تفکیک وزارتخانهها در کشورمان در این سالها، بیشتر از همه متأثر از رویدادهای اقتصادی و سیاسی بوده است.
توجه مجلس یازدهم به تفکیک
و تشکیل وزارتخانهها
شاهد این مسأله هستیم که مجلس یازدهم تاکنون توجه زیادی را به تفکیک و تشکیل وزارتخانهها داشته و درصدر آنها، تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار داشته و قصد دارند آن را به شکل سابق برگردانند. یعنی وزارت بازرگانی را احیا کنند تا بخش بازرگانی داخلی و خارجی کشور بتواند کمی رونق بگیرد. البته در این میان برخی از منتقدان میگویند که با اضافه شدن وزارتخانهای جدید، پیکر دولت بزرگتر میشود که با توجه به حجم بودجه جاری و کسری بودجه سالیانه، این اتفاق میتواند به افزایش هزینههای جاری و همچنین بزرگتر شدن کسری بودجه منجر شود که این اتفاق هم منجر به رشد تورم و عمیقتر شدن بحران اقتصادی میشود. با اینحال استدلال موافقان جداسازی وزارتخانه مذکور نبود ارتباط میان حوزههای ادغام شده است. از سوی دیگر این افراد تحریمهای ایالات متحده علیه ایران را در رابطه با تشکیل وزارت بازرگانی ضرورتی اجتنابناپذیر میدانند، همچنین موضوع تفکیک وزارت راهوشهرسازی به 2 بخش راهوترابری و مسکن و شهرسازی هم مطرح شده است.
چندی پیش بیژن زنگنه وزیر نفت دولت پیشین نیز از ضرورت ادغام 2 وزارتخانه نفت و نیرو سخن گفته بود. طرح ادغام سازمان امور اراضی و منابعطبیعی با محیطزیست و تشکیل وزارت محیطزیست و منابعطبیعی، طرح تشکیل وزارت مدیریت بحران از ادغام چند سازمان اورژانس، مدیریت بحران و...، تفکیک وزارت جهاد کشاورزی و تشکیل 2وزارت "کشاورزی و منابعطبیعی" و "جهادسازندگی" طرح تشکیل وزارت امور اجتماعی، خانواده و جوانان از جمله طرحهایی هستند که در این مدت مطرح شدهاند. با توجه به همسو بودن مجلس یازدهم و دولت سیزدهم، پیشبینی میشود که روند تفکیک و یا ادغام وزارتخانهها در این دولت نسبت به دولت گذشته با چالشهای کمتری مواجه باشد.
|