|
«آی ای دریغ و حسرت همیشگی
ناگهان چقدر زود دیر می‌شود!»
«قیصر امین‌پور» شاعر و معلّمی چیره‌دست از دیار مردمان خون‌گرم جنوب، شهر «گتوند» استان خوزستان، متولد دوم اردیبهشت 1338 است. امین‌پور برگزیده نخستین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر بخش آئینی است. این شاعر ارزشمند بیشترین محتوای شعریش و تمرکز و درون‌مایه‌های شعرش، بیشتر بر روی مؤلفه‌های «انقلاب اسلامی» ، «دفاع مقدس»، شعر برای «نوجوانان» و «کودکان» و صحبت از «عشق» و بیان شفا و روان «اندیشه‌های انسانی» است. قیصر شاعری توانا با قریحه‌ای زلال و ناب است. احساسات بسیار لطیف به‌همراه دردهای عمیق فرهنگی و اجتماعی از ویژگی‌های شعری اوست. وی عاشق فرهنگ و ادبیات و به‌ویژه شعر است.
در سال 1357 وقتی در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته می‌شود، پس از مدتی این رشته را رها و به‌دنبال گمگشته خود یعنی همان «رشته ادبیات» می‌رود. در سال 1363 در رشته ادبیات پذیرفته و تا درجه دکترا ادامه می‌دهد و پایان‌نامه‌ای تدوین می‌کند با عنوان «سنّت و نوآوری در شعر معاصر» که بعدها به‌صورت کتاب چاپ می‌شود. دفاع از رساله دکتری را در سال 1376 با راهنمایی استاد «محمّدرضا شفیعی‌کدکنی» به پایان می‌رساند. تدریس در «دانشگاه الزهرا» را از سال 67 آغاز و در اوایل دهه 70 در دانشگاه تهران هم به استادی و آموزگاری می‌پردازد. در سال 1368 موفق به دریافت جایزه نیما یوشیج با عنوان «مرغ‌آمین» می‌شود. سال 1382 به‌عنوان «عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی» انتخاب می‌شود. اما «قیصر» اصلاً به این عناوین و نام‌ها و رسم‌ها و ساخت‌ها؛ هیچ اهمیت و اعتنایی نمی‌کند. وی با بیان و قریحه ذاتی و جوشان خود شعر می‌سراید و لذت می‌برد و به دیگران یاد می‌دهد؛ چگونگی «ترسیم عشق» و «احساسات ناب» انسانی. در روز 8 آبان‌ماه 1386 در اثر یک جراحت طولانی از «تصادفی جاده‌ای» که کلیه‌ها و قلبش دچار آسیب شده بود، در بیمارستان دی تهران به دیدار کسانی رفت که سال‌ها از آنها می‌سرود و راه آنها را نشان می‌داد. پیکر این شاعر عزیز در کنار «شهدای گمنام» شهر گتوند به خاک سپرده می‌شود. همچنین برای گرامیداشت نام وی، دوستانش جایزه‌ای غیردولتی را اجرایی کردند. «جایزه ادبی قیصر امین‌پور» با عنوان «جایزه کتاب سال شعر جوان» به شاعران برگزیده جوان اهدا می‌شود. رهبر معظم انقلاب در پیام درگذشت ایشان، به نکات بسیار دقیق و ظریفی اشاره دارند از جمله اینکه: «... از دست دادن او برای اینجانب و برای همه اصحاب شعر و ادب، خسارت‌‌بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قلّه‌های این هنر بزرگ پیش می‌رفت. درگذشت او آرزوهایی را خاک کرد، ولی راه فتح قله‌ها را امید است دوستان و یاران نزدیک و شاگردان این عزیز، ادامه دهند. او و دوستانش نخستین رویش‌های زیبا و مبارک انقلاب در عرصه شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوه این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست. خداوند پاداش خوبی‌های او را امروز که بیش از گذشته به آن نیازمند است، با کَرَم و فضل به او برگرداند و او را در آغوش رحمت و مغفرت خویش بگیرد.
به‌راستی قیصر امین‌پور را می‌توان از تأثیرگذارترین شاعران در زمینه «انقلاب اسلامی» و دوران «دفاع مقدّس» برشمرد. نوآوری در اشعار، توانمندی در «تصویرپردازی»، «نمادسازی‌های» تحسین‌برانگیز؛ در کنار ایهام‌ها و سادگی و «بی‌تکلّفی همیشگی»، بیان احساسات پاک و کنایه‌ها و ایجاز، ظرافت‌ها و «خیال‌پردازی‌های کودکانه»، در کنار دردها و تأملات و بیان «اندیشه‌های انسانی» او را شاعری محبوب و البته دارای «سبک» ساخته است. گاهی با «خوش‌ساختی» و کنار هم قرار دادن واژه‌ها در کنار هم «تفسیری نو و بی‌سابقه ساخته و در زبان فارسی مَثَل شده است و در زبان خاص و عام و کوچه و بازار می‌توان آن را شنید:
«آی ای دریغ و حسرت همیشگی
ناگهان چقدر زود دیر می‌شود!»
سخن آخر اینکه زنده‌یاد امین‌پور از شاعرانی است که علاوه بر جنبه علمی و برجسته دانشگاهی و شعری که دارد، بخشی از کارها و امورات شعری خود را برای کودکان و نوجوانان سروده است. «کودکانه سرودن» و زبان آنان شدن، علاوه‌بر داشتن «روحی بزرگ» و «لطیف»، تأمل و دردی را طلب می‌کند که (به‌نظر می‌رسد) استخوان‌ها باید در این راه خُرد کرد. شعرهای او چندین بار در کتاب‌های فارسی دوره ابتدایی برای دانش‌آموزان جهت حفظ‌کردن استفاده شده است. یکی از زیبایی‌های شعر قیصر علاوه‌بر ترسیم دفاع مقدس و یادآوری از دوستان نوجوان و بزرگسال شهیدش، لحن کودکی است. احوال خانواده‌هایی است که «بزرگ خانواده» برای جنگ به مرزها رفته است. قطعه «اتفاق ساده» از شاهکارهای قیصر در مجموعه «به قول پرستو» است که به‌حق شعری است که همه چیز دارد. به‌نظر می‌رسد قیصر تمام هنر خود و خلاصه تمام واژه‌های خاص خودش (واژه‌هایی که دوست دارد) را در این قطعه ترسیم کرده است و هر بار که می-خوانم اشک‌های ذوقم جاری می‌شود.
* مهدی غفاری
|
