|
معاون شرکت آب منطقه‌ای استان: جای قوانین الزام‌آور رعایت الگوی کشت در همدان خالی است
باقی ماندن کمتر از 19درصد آب سد در همدان سبب شده که تا مسئولان استان نگران تأمین آب شرب از آبان‌ماه به بعد باشند.
کارشناسان حوزه و مسئولان مرتبط از عواقب خشک شدن آب سد مطلع هستند و اغلب منتظر نزولات آسمانی هستند، زیرا می‌دانند که درصورت نبود بارش تأمین آب برای همدان به سختی صورت می‌گیرد و درصورت قطعی‌های مکرر و طولانی‌مدت آب در طول شبانه‌روز، سبب شکسته‌شدن کنتور مشترکان و لوله‌های آب شهر و منازل به دلیل سرمای هوا خواهد شد.
با وجود اینکه مسئولان از پیگیری‌ها برای به مدار آوردن چاه‌های کشاورزان برای تأمین آب شرب خبر می‌دهند، اما همچنان نگرانی از خطرات کم‌آبی یا بی‌آبی و خشک شدن آب سد بالاست. اغلب بر این باور هستند که استفاده نادرست آب به‌خصوص در بخش کشاورزی سبب شده تا امروز با چنین خطری مواجه شویم، اما این نکته را نباید فراموش کنیم که ذخیره آب‌های جاری به روش‌های نوین نیز یکی از روش‌هایی است که تاکنون می‌توانسته این استان را از خطر مواجه شده با خشکسالی دور کند، اما برنامه‌ریزان در این حوزه تاکنون برنامه‌ای برای مدیریت صحیح ذخیره آب و مصرف، به‌خصوص در بخش کشاورزی نداشته‌اند. البته چالش آب در استان همدان مربوط به امسال و پارسال نیست، بلکه تاریخچه وجود چالش در بخش آب استان به دهه قبل از 50 برمی‌گردد. آن‌زمان هم کارشناسان متوجه کمبود آب و خشکسالی در همدان شده بودند، اما با این وجود حداقل 6 دهه محور توسعه همدان کشاورزی بوده بدون اینکه برای مصرف آب برنامه آینده‌داری به‌طور کامل به اجرا دربیاید.
در حدود 15سال گذشته آبیاری نوین و کشت گلخانه‌ای روشی برای مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی درنظر گرفته شده که اتفاقاً استان علاوه بر اینکه پیشتاز در استفاده از آبیاری نوین بوده حتی بالاترین نرخ در کشور را دارد، اما با این‌حال عملاً استان را از خشکسالی نجات نداده و هنوز هم انگشت اتهام مسبب خشکسالی‌ها به همین سو است که حدود 92 درصد از آب استان را صرف خود می‌کند و عمده آن در تولید سیب‌زمینی و هندوانه مصرف میشود.
زمانی که رئیس سازمان جهادکشاورزی در واکنش به اعتراضات استاندارِ وقت بر مصرف یک درصد آب کمتر در این بخش، یعنی 93 درصد تأ‌کید می‌کرد و این عدد را با حساسیت عنوان می‌کرد شاید بسیاری دلیل این حساسیت را متوجه نمی‌شدند و یا به راحتی از کنار آن می‌گذشتند، اما امروز با حفر چاه‌های عمیق برای تأمین آب شرب متوجه ارزش حتی یک درصد مصرف کمتر یا بیشتر هم می‌شویم.
مصرف نرمال آب در بخش کشاورزی در دنیا 60درصد است، اما پس از گذشت حدود یک دهه مصرف آب استان در این بخش از 95درصد به 92درصد رسیده و این عدد شاید یکی از دلایل مهمی باشد که امروز با بحران و نگرانی برای تأمین آب مواجه هستیم.
اکنون معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب شرکت آب‌منطقه‌ای همدان هم از نبود قوانین الزام‌آور برای رعایت الگوی کشت صحبت کرده و گفته است: الگوی کشت در واقع جانمایی صحیح تولید بر اساس ظرفیت‌‌های طبیعی(آب، خاک، اقلیم و...)، اصول اقتصادی و سیاست‌های استراتژیک کشور است. برنامه‌ریزی الگوی کشت یک نظام برنامه‌ریزی برای تحقق آمایش سرزمین در بخش کشاورزی است که از الزامات تئوری‌های توسعه این بخش به شمار می‌رود.
به گفته داود شاهسوند این اقدام تولید را به مکان‌های صحیح در بازه‌های زمانی مشخص منتسب می‌کند، بنابراین هدف از تدوین و اعلام برنامه الگوی کشت انجام نوعی از آمایش سرزمین در بخش کشاورزی است که نبود قواعد و ضوابط مشخص از سوی سازمان جهادکشاورزی برای تدوین برنامه الگوی کشت در مناطق مختلف استان و نیز نبود قوانین الزام‌آور بر اساس برنامه‌های مدون کشوری برای رعایت الگوی کشت و ضمانت اجرایی برای حمایت از سازمان‌های دولتی و نیز اختیار کامل کشاورز به انتخاب کشت محصول موردنظر خود و... منجر به ایجاد پیچیدگی و کلاف سر در گم شده است.
وی افزود: حوزه کشاورزی به عنوان مصرف‌کننده عمده آب است و به‌طور متوسط حدود ۹۰درصد آب در این بخش مورد استفاده قرار می‌گیرد، بنابراین سازمان جهادکشاورزی استان همدان در اولویت نخست به هر شکل ممکن می‌بایست از کشت محصولات پر آب‌بر و همچنین کشت دوباره به هر شکل ممکن خودداری کند.هرچند که سال‌هاست این صحبت‌ها انجام میشود، اما انجام شدن اقداماتی از قبیل آموزش‌های ترویجی و توجیه کشاورزان برای کشت محصولات کم‌آب‌بر توسط کارشناسان و به‌صورت نفر به نفر مطرح میشود که این روش تا امروز نتیجه‌ای نداده و لازم است که روش‌های درست‌تر و با قوانین سرسخت‌تر انجام بشود تا در زمان گذر از این بحران، کشاورزان راه‌ها و محصولات مناسب را برای کشت انتخاب کنند، زیرا درصورت ادامه این روند بحران آب حتی درصورت بارش‌های فراوان هم حل نمی‌شود.
|
