|
وقتی که رشد اقتصادی 8 درصد جزو محورهای اصلی برنامه ششم است بنابراین باید دو موضوع فعال‌سازی بنگاه‌های تولیدی و تکمیل پروژه‌های عمرانی مد نظر قرار بگیرد تا در این میان به اقتصاد مقاوم دست بیابیم.
با وجود 7 هزار واحد راکد در کشور که با فعال‌سازی آن می‌توان 132 هزار شغل ایجاد کرد و تعداد 294 واحد تولیدی و صنعتی در استان همدان که به طور کامل تعطیل هستند و از بین 1307 واحد تولیدی موجود، در حال حاضر فقط 185 واحد با بیش از 70 درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستند باید فعال‌سازی بنگاه‌های اقتصادی از طریق تجهیز منابع و به صورت اهرمی با استفاده از تسهیلات ارزان‌قیمت که از سوی دولت ارائه می‌شود، صورت بگیرد.
البته در مقابل باید تولید دانش‌بنیان، صادرات و عملکرد مفید از واحدها انتظار داشت و پیش از افزایش تولید، برای محصولات، تقاضا ایجاد کرد. که افزایش این تقاضا برای تولید داخلی می‌تواند از طریق تحریک تقاضای داخل و بخشی دیگر با افزایش صادرات باشد.
مسأله دوم برای رسیدن به اقتصاد مقاوم اجرای درست اصل 44 قانون اساسی است. در حال حاضر 2 هزار طرح عمرانی نیمه تمام و یا در دست احداث در کشور وجود دارد که واگذاری این پروژه‌ها به بخش خصوصی می‌تواند این بخش را فعال کند و نتیجه آن پویا شدن اقتصاد کشور و رونق آن خواهد بود.
در این میان نقش مدیران اقتصادی استان به خصوص مدیریت ارشد استان محسوس‌تر از گذشته خواهد بود تا در کنار تمام وظایف خود به دو موضوع مهم فعال کردن واحدهای تولیدی تعطیل و نیمه تعطیل و تکمیل پروژه‌های عمرانی توجه ویژه‌تری داشته باشند. چراکه در غیر این صورت شعار سال 1395 که همان "اقتصاد مقاوتی اقدام و عمل است" در حد شعار باقی خواهد ماند.
ایجاد اقتصاد مقاومتی با اعمال مدیریت جهادی
حمیدرضا رهبر، کارشناس و فعال اقتصادی
موانعی که موجب شد در راستای اقتصاد مقاومتی، که از سال 92 توسط مقام معظم رهبری مطرح شد، اقدام مؤثری انجام نشود و ایشان در سال 95 اقدام و عمل را هم به آن اضافه کنند در 2 بخش است.
1- مسائل ساختاری که در کشور ایران وجود دارد. تحریم‌های 12-10 سال گذشته موجب شد بسیاری از بخش‌ها با بحران و رکود مواجه شوند و ارتباط‌های بین‌المللی قطع شوند؛ اینها موانع زیادی در زیرساخت‌ها ایجاد کردند. البته مشکلات زیرساختی همچون ساختار بانکی از قبل وجود داشته که از اصلی‌ترین پارامترهای اقتصاد کشور است و اگر بخواهیم اقتصاد مقاومتی اجرا شود باید ساختار بانکی نیز اصلاح شود.
2- متأسفانه برخی از مسئولان به خاطر درک نکردن از موضوع اقتصاد مقاومتی و ضرورت اقدام در این راستا و اطلاع نداشتن از اوضاع کشور، در انجام این شعار تعلل کردند و اقدامی در این راستا انجام ندادند، که به نظرم بیشترین رویکرد مقام معظم رهبری و انتخاب مجدد این شعار و اضافه کردن « اقدام و عمل» به آن به همین دلیل بوده که انتخاب این شعار برای سال 95 تلنگر خوبی است.
البته سال گذشته بود که قرارگاه اقتصاد مقاومتی کشور تشکیل شد و در ادامه، اسفند 94 هم در همدان تشکیل شد. تشکیل و نامگذاری آن با عنوان «قرارگاه» نشان می‌دهد قرار است نوعی نگاه عام، دفاعی و تهاجمی بدون استفاده از روش‌های اداری به اقتصاد مقاومتی شود که این اهمیت دادن به موضوع را نشان می‌دهد و امیدوارم در سالجاری جلسات کاربردی برگزار شود. باید بگویم که استاندار همدان سال گذشته نگاه ویژه‌ای به اقتصاد مقاومتی داشته و امیدوارم مدیران دیگر هم به این نگاه برسند. زیرا شرایط لازم و کافی برای تحقق اقتصاد مقاومتی، اعمال مدیریت جهادی است که اگر به این موضوع بی‌تفاوت باشیم ممکن نیست حتی به گوشه‌ای از دستاوردهای اقتصاد مقاومتی دست پیدا کنیم.
بنابراین اگر بخواهیم اقتصاد کشور و استان را به خودکفایی برسانیم و از امواجی که از سوی غرب می‌آید مصون باشیم باید یاد بگیریم که مدیریت‌مان جهادی باشد و جهادگونه به سمت شعار «اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل» برویم.
با همدلی به اقتصاد مقاوم می‌رسیم
مهدی هاشمی استاد دانشگاه کارشناس اقتصاد
در ابتدا شناخت عوامل مربوط به تحقق نیافتن مناسب، سریع و عینی اقتصاد مقاومتی می‌تواند در رفع موانع عملی کردن آن راهگشا باشد. از جمله این عوامل می‌توان به 1- دولتی بودن اقتصاد، 2- وابستگی اقتصاد و بودجه کشور به صادرات مواد خام، 3- ضعف فناوری و نوآوری در مراکز صنعتی، 4- ضعف مدیریت مصرف منابع، 5- سرمایه در گردش پایین مراکز تولیدی، 6- تحقق نیافتن درآمد پایدار مالیاتی، 7- اصلاح نظام‌های آموزشی کشور در تمامی مقاطع، 8- توسعه نیافتن متوازن رفاهی، فرهنگی، صنعتی و اقتصادی استان‌ها، شهرها و مناطق شهری و روستایی، 9- فقدان هماهنگی کامل بین بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی، اشاره کرد.
راهبردهای کاربردی مهم و اثرگذار در تحقق عملی اقتصاد مقاومتی را می‌توان در اصول 10گانه ارائه شده توسط مقام معظم رهبری در ایام نوروز یافت، که به طور خلاصه عبارتند از:
- شناسایی و تمرکز بر فعالیت‌ها و زنجیره‌های مزیت‌دار اقتصادی
- احیا و به حرکت درآوردن تولید داخلی
- خودداری جدی از خریدهایی که قدرت تولید داخلی را تضعیف کند.
- مدیریت پول‌ها و منابع مالی
- دانش‌بنیان شدن بخش‌های مهم اقتصادی
- تکمیل پروژه‌های ناتمام کلان ملی
- مشروط کردن تمام معاملات خارجی به انتقال فناوری به ایران
- مبارزه جدی با فساد، ویژه‌خواری و قاچاق
- افزایش بهره‌وری و اصلاح الگوی مصرف و بهینه‌سازی مصرف انرژی
- نگاه ویژه حمایتی به صنایع متوسط، کوچک برای ایجاد اشتغال و تحرک اقتصاد مقاومتی
لازم به ذکر است این اصول می‌تواند در سطح کلان ملی، استانی، شهری و حتی بخش‌های کوچکتر جامعه اجرایی و عملیاتی شود. تحقق اقتصاد مقاومتی تنها در سایه همدلی تمام قوا، صاحب‌نظران، نیروها و عوامل درگیر دولتی و خصوصی امکان‌پذیر است. تمام حلقه‌های اقتصاد مقاومتی به یکدیگر وابسته بوده و می‌بایست به طور هماهنگ عمل کنند. ضعف در یکی از این حلقه‌ها می‌تواند به ضعف کل زنجیره منجر شود. در کنار این موارد توجه به فعالیت‌های فرهنگی جهت نهادینه کردن این اصول در ذهن، فکر و عمل تمام آحاد جامعه، توجه به علوم و فنون روز دنیا نظیر علوم و فناوری نانو، انرژی‌های نو، اقتصاد سبز، زیست فناوری و خودکفایی در عرصه‌های دفاعی، غذایی و پزشکی ضروری است. دستاوردهای بزرگ ایران اسلامی در زمینه‌های دانش هسته‌ای، صنایع دفاع موشکی، سلول‌های بنیادی، داروهای نو ترکیب و موارد متعدد دیگر نشان از توان اجرای این امر مبارک و آینده‌ای روشن دارد.
اقتصاد مقاومتی با اجرای اصل 44 قانون محقق می‌شود
حمیدرضا بطحایی- کارشناس و فعال اقتصادی
اگر بخواهیم از مشکلات اقتصادی موجود عبور کنیم شعار «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» باید تحقق بیابد. با اینکه این شعار برای سال 92 هم، توسط مقام معظم رهبری برای بار اول تعیین شد اما اهمیت موضوع برای بسیاری درک نشد به همین دلیل مسئولان اقدامی در این راستا انجام ندادند. البته تنها موانع بر سر راه، مسئولان دولتی نبودند بلکه بخشی از موانع بر سر راه هم تحریم‌های موجود بود که موجب شد اتفاق مثبت خاصی در حوزه اقتصاد کشور نیفتد.
علاوه بر این اگر قوانین موجود کشور به درستی به اجرا دربیایند نیازی نیست شعارها مکرراً تکرار شوند. به عنوان مثال اگر اصل 44 قانون اساسی به درستی انجام می‌شد بسیاری از مسائل حل می‌شد و مقاوم‌سازی اقتصادی در کشور رخ می‌داد، اما در چند دهه گذشته نه تنها خصوصی‌سازی واقعی صورت نگرفت بلکه هر روز دولت بزرگتر شد و رانت‌ها و انحصارطلبی‌هایی به وجود آمد که اقتصاد کشور را به این روز درآورد.
خصوصی‌سازی می‌تواند معنای «اقتصاد مقاومتی» داشته باشد ولی متأسفانه تاکنون برخی از مسئولان «مقاومت اقتصادی» کرده‌اند.
اگر دولت از فعالیت و دخالت در حوزه اقتصاد دست بردارد و آن را به بخش خصوصی واگذار و فقط نظارت کند «اقتصاد مقاومتی» تحقق می‌یابد.
وقتی دولت پایش را از اقتصاد کنار بکشد و زیرساخت‌ها را برای ورود بخش خصوصی مهیا کند، بخش خصوصی با اعتماد وارد میدان شده و یک رقابت بین تولیدات داخلی ایجاد می‌شود که زمینه بالا رفتن کیفیت محصولات فراهم خواهد شد که نتیجه آن رونق اقتصادی و تحقق یافتن شعار «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» است.
6 راهکار برای نجات اقتصاد
میثم مباشری، کارشناس اقتصاد و بورس
اقتصاد مقاومتی یک شعار و برنامه یکساله نیست، بلکه باید به عنوان یک برنامه بلندمدت اقتصادی مدنظر تمام دولت‌ها و فعالان اقتصادی قرار بگیرد.
گام نخست اقتصاد مقاومتی واکسینه کردن اقتصاد در مقابل تهدید و تحریم دشمن است. با توجه به اتفاقی که در سال 89 تا 92 افتاد امروز حتی با اجرایی شدن برجام و خوش‌بینی به وجود آمده هم باید اقتصادمان را مقاوم کنیم و ابزار تحریم اقتصادی که تاکنون دشمن از آن استفاده کرده را از دستش بگیریم و این وظیفه دولت و بخش خصوصی و فعالان اقتصادی خرد و کلان است.
گام دوم اقتصاد مقاومتی، رفتن به سمت رشد و شکوفایی است. بنابراین با هدف مقاوم کردن اقتصاد و ایجاد رشد و شکوفایی باید به دنبال کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی باشیم و تولید داخل و صادرات غیرنفتی را توسعه دهیم. سوم اینکه به تولید محصولات دانش‌بنیان و برنامه‌ریزی در جهت استفاده از نیروهای تحصیلکرده برای تحقق این هدف توجه ویژه داشته باشیم. چهارم اینکه با قاچاق کالا چه قاچاق صادرات و چه قاچاق واردات مبارزه جدی شود، در گام پنجم شرکای تجاری خارجی باید توسعه یابد و در این بخش محدود به چند کشور نباشیم. هر چقدر تعداد و تنوع شرکاء بیشتر شود قطعاً در شرایط سخت احتمال تضعیف کمتر خواهد بود.
ششم اینکه، باید به دنبال راه‌های جایگزین سوئیفت برای مبادلات ارزی باشیم، که توسعه شرکای تجاری راهکار مشکلات سوئیفت است، ولی باید کارشناسان به دنبال پیدا کردن راهکارهای مناسب و عملی در این زمینه باشند.
در نهایت در پیگیری تحقق اقتصاد مقاومتی باید به سمتی برویم که حتی احتمال یک درصد هم شکست و ناکامی وجود نداشته باشد.
بنابراین انتظار بر این است که دولت با توجه بیشتر به پتانسیل‌های داخلی و اعتماد کامل نکردن به شرکای غربی و به کارگیری جوانان و کارشناسان ایران اسلامی در جهت نهادینه کردن فرهنگ اقتصاد مقاومتی گام بردارد.
|
