|
ثبت جهانی شدن یک اثر تاریخی به طورقطع به افزایش احساسات ملی‌گرایانه و هویتی نیز کمک زیادی می‌کند؛ همچنین ریشه‌دار بودن آن تاریخ را اثبات می‌کند و این گونه شد که رؤسای کشورها به این ثبت‌ها علاقه‌مند شدند .
در سال‌های اخیر رقابت شدید و رایزنی‌های پیچیده‌ای برای ثبت آثارتاریخی در فهرست میراث‌جهانی یونسکو رقم خورد؛ تا جایی که بسیاری از کشورها با ظرفیت میراث‌جهانی از قافله عقب می‌مانند و برخی کشورها حاضرند هزینه سنگینی برای این ثبت بپردازند.
در این کارزار پر رقابت، با تاریخی غنی و داشته‌های فراوان تا امروز همدان، اما جایی در میان آثار جهانی ندارد. این در حالی است که هگمتانه در همدان مستعد جهانی شدن بود، اما چالش‌های متعدد راه را برایش سد کرده است .
اجلاس راه‌ابریشم و حضور نمایندگان یونسکو در همدان منجر به گشایش راه شد و مقرر شد همدان با هگمتانه و منظرفرهنگی جهانی شود. وعده‌ها براین اساس بود که همدان در سال 2021 با هگمتانه جهانی شود، اما نتیجه بررسی‌ها در یونسکو بیانگر آن بود که امسال هم نوبت جهانی شدن به هگمتانه همدان نرسید.
منظر تاریخی همدان در راه جهانی شدن
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت: پرونده ثبت‌جهانی«منظر تاریخی همدان» تکمیل شده و برای ترجمه و ارسال به یونسکو تحویل وزارتخانه شده است.
علی مالمیر افزود: ترکیب سایت باستانی تپه‌هگمتانه، بافت تاریخی شهر و بازار قدیمی پرونده‌ای با عنوان«منظر تاریخی همدان » تشکیل داد که برای نخستین‌بار میراث‌فرهنگی به دنبال ثبت جهانی آن است.
وی گفت: این عرصه هسته اصلی شهر است که شامل تپه‌هگمتانه، بازار و بافت تاریخی شهر است که در قالب«منظر تاریخی همدان» برای ثبت‌جهانی آماده شد.
مالمیر افزود: در کنار ثبت‌جهانی منظر تاریخی همدان، ثبت ۲کاروانسرای فرسفج و تاج‌آباد نیز در دست پیگیری است.
برداشتن موانع از پیش راه هگمتانه
آبان‌ماه 1398 بود که استاندار همدان از بررسي راهکارهاي سريع شدن مراحل ثبت‌جهاني تپه‌هگمتانه در نشستي با وزير ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي به رسانه‌ها خبر داد.
در زمان یاد شده سيدسعيد شاهرخي در ديدار با وزيرگردشگري عنوان کرده بود،«بالأخره برداشتن موانع پيش‌رو براي جهاني شدن هگمتانه در همدان در رديف برنامه‌هاي مهم قرار گرفت.»
در همان سال با دستور وزير میراث‌فرهنگی قرار شد در اسرع‌وقت با رفع مشکلاتي که در ثبت‌جهاني منظرفرهنگی همدان تا هگمتانه وجود دارد، اين محدوده تعیین شده در دستور کار ثبت‌جهاني در وزارت ميراث‌فرهنگي قرار گيرد.
از آن روز به بعد تکمیل پرونده ثبت‌جهانی منظرفرهنگی هگمتانه تا همدان در دستور کار ارگان‌های مرتبط در استان با نظارت استاندار همدان قرار گرفت.
براساس تفاهمی که در این نشست مشترک بین وزیر میراث‌فرهنگی و استانداری همدان رقم خورد، مقرر شد پرونده ثبت‌جهانی منظرفرهنگی هگمتانه تا همدان تکمیل و به وزارتخانه ارائه شود.
روال به این ترتیب بود که پرونده ثبت‌جهانی هگمتانه پس از ورود به وزارتخانه و بررسی‌های لازم از وزارتخانه میراث‌فرهنگی در سالجاری به یونسکو ارسال شود، اما این مهم محقق نشد و هگمتانه روی جهانی شدن را در سال 2021 به خود ندید.
مزیت ثبت در فهرست میراث‌جهانی یونسکو چیست؟
وقوع 2 جنگ‌جهانی سبب تخریب و نابودی بسیاری از آثارتاریخی در سراسر جهان بخصوص در کشورهای اروپایی شد؛ برای مقابله با همین مسأله پس از پایان جنگ‌جهانی دوم، کشور هلند به سازمان ملل پیشنهاد داد که برای حفاظت از میراث‌فرهنگی و باستانی کشورها قانونی تصویب کند و سازمان ملل نیز 2 پروتکل مختلف در این رابطه تصویب کرد، البته با شدت گرفتن جنگ در سال‌های اخیر سازمان‌ملل قانون دیگری در این راستا تصویب کرد که براساس آن، هرگونه تخریب آثار عضو فهرست میراث‌جهانی یونسکو، جنایت جنگی حساب شود.
ایرینا بوکووا، مدیرکل وقت یونسکو در این رابطه، گفته بود: تخریب عمدی میراث یک جرم جنگی است و این کار دیگر به یک تاکتیک جنگی برای نابودی فرهنگی مناطق تبدیل شده است. به همین دلیل حفاظت از میراث‌فرهنگی بیش از یک اقدام فرهنگی، یک اقدام امنیتی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان است.
مدیرکل دفترحفظ و احیای بناها، بافت و محوطه‌های تاریخی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه ثبت‌جهانی شدن آثار چه منافعی دارد، گفت: جلوگیری از تخریب و حفاظت از آن، اعطای کمک‌های مالی، حفاظتی و اطلاعاتی برای حفاظت از اثر ثبت شده از جمله این مواهب است. در زمان وقوع زمین‌لرزه بم، ایران توانست از یونسکو برای مرمت اثر کمک بگیرد.
سید هادی احمدی برکات اقتصادی ناشی از ثبت‌های تاریخی را از دیگر نتایج ثبت‌جهانی دانست و با تأکید بر اینکه روندی رو به تکامل در جهان و ایران در جریان است و مردم حفظ میراث‌بشری را مطالبه می‌کنند، افزود: مردم در بیشتر موارد پیش از مسئولان از تخریب میراث‌فرهنگی جلوگیری می کنند.
احمدی در ادامه با بیان اینکه ثبت میراث‌جهانی نه‌تنها برای مردم، بلکه برای سیاستمداران نیز اهمیت بالایی دارد، گفت: سیاستمداران نیز علاقه‌مند هستند ثابت کنند که کشورشان کشوری ریشه‌دار است و در تأسیس تاریخ بشریت سهم داشته است.
وی در مورد تاریخچه آثار ثبتی ایران در یونسکو و نخستین موارد ثبت‌جهانی افزود: ایران در دومین اجلاس یونسکو یعنی در سال ۱۳۵۸موفق به ثبت‌جهانی شد و برای نخستین‌بار در سال ۱۳۵۸ شمسی، میدان نقش‌جهان، پرسپولیس و چغازنبیل را با همت شهریار عدل در فهرست آثارجهانی یونسکو به ثبت رساند.
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت و محوطه‌های تاریخی با بیان اینکه پس از آن تا ۲۴سال هیچ اثری از ایران ثبت‌جهانی نشد، گفت: به دلیل وقوع جنگ‌تحمیلی 8 ساله و تبعات آن و نیز نبود دغدغه حفاظت از میراث در آن سال‌ها تا مدت‌ها اثری از ایران ثبت‌جهانی نشد. این روند در دولت اصلاحات تغییر کرد و تخت‌سلیمان در سال 1382 چهارمین اثر ایران شد که در فهرست میراث‌جهانی یونسکو به ثبت رسید.
ایران با ثبت ۲۴ اثر ملموس فرهنگی، تاریخی و طبیعی در فهرست جهانی سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل‌متحد(یونسکو) در رتبه نهم جهان قرار دارد. ایتالیا، چین، اسپانیا، آلمان، فرانسه، هند، مکزیک، انگلیس و روسیه دارای بیشترین ثبت آثار میراث‌جهانی هستند.
|
