شیره انگور یا دوشاب، یکی از فرآورده های انگور است که از آب انگور به دست میآید و از دیرباز شهرستان ملایر مهد تولید شیره انگور در ایران بوده است.
قدمت پخت شیره انگور به کاشت این میوه بهشتی میرسد و در روستای مانیزان از توابع ملایر، از گذشته تاکنون از انگور، شیره میگرفتند و اکنون چند سالی است که "جشنواره شیره پزی مانیزان" به همت میراث فرهنگی، ادارات مرتبط و البته اهالی خون گرم این روستا همراه با آئینهای سنتی و برنامههای متنوع و برپایی غرفههای محصولات محلی در مانیزان در اوایل مهرماه برگزار میشود.
به گزارش ایسنا؛ در فرایند پخت شیره انگور، ابتدا آب انگور را از انگور جدا میکنند سپس نوعی خاک قلیایی به آن اضافه میکنند که باعث میشود تفاله انگور به همراه خاک تهنشین شود بعد آب انگور را داخل دیگهایی ریخته و میجوشانند تا به رنگ طلایی نزدیک به سرخ درآید.
پایان شهریور ماه که میرسد ملایری ها مخصوصاً اهالی روستاها و به ویژه مانیزان ها در تکاپوی پخت شیره، به عنوان سوغاتی مقوی این دیار برمی آیند. در همین راستا جلسه هماهنگی برگزاری جشنوارههای شیرهپزی انگور با حضور معاون برنامهریزی و توسعه فرمانداری ملایر و مدیران دستگاههای اجرایی برگزار و مقرر شد این جشنواره در روزهای پنجشنبه و جمعه ششم و هفتم مهرماه برگزار شود.
داشتن زمین مساعد و محصول کشاورزی و وجود انواع انگور و سنت پیشین گذشتگان مبنی بر وجود مراسم شیره پز از شاخصهای منطقه مانیزان است.
در واقع شیره پزی در این روستا، بعد از برداشت انگور و معمولاً در پایان شهریور ماه انجام میشود که علاوه بر تأمین مواد غذایی مورد نظر برای فروش، در تأمین مالی خانواده نیز موثر است، معمولا برای پخت شیره از انگور کشمشی استفاده میکنند چون آب دارتر است، البته از آب انگور علاوه بر شیره پزی، شربت و شیرینی نیز درست میکنند.
تهیه و پخت انواع شیره انگور
در ابتدا انگورهای کشمشی را از باغ چیده و در سبدهای مخصوص حمل انگور، از باغ به خانه میآورند، انگورها را شسته در حوض مخصوص ریخته، روی آن با چکمه میروند و به اصطلاح لگدکوب میکنند تا کاملاً آب انگور گرفته شود.
آب انگور بدست آمده، از دریچه کوچک حوضچه خارج شده و در ظرفی جمع می شود، سپس همه آب انگور را در ظرفهای پلاستیکی ریخته و به آن مقداری پودر آهک اضافه میکنند و تا صبح فردا به آب انگور دست نمیزنند.
دلیل اضافه کردن پودر آهک، شفافیت سازی و به اصطلاح محلی برای حلال شدن آب انگور است، صبح روز بعد آب انگور زلال شده را در دیگهای مخصوص شیره پزی ریخته و آن را روی کوره میگذارند تا کاملاً بجوشد و در حین جوشیدن آن را هم میزنند تا نسوزد و شیره خوش رنگ شود.
بعد از اینکه شیره پخته و کاملاً خوش رنگ شد، میگذارند تا سرد شود و به این نوع شیره، "شیره عسلی" میگویند و نوع دیگر شیره، شیره سفید و سیاه است، شیره عسلی را، با چوب یا دست به مدت چند ساعت هم میزنند تا به رنگ سفید درآید و تقریبا غلیظ میشود و این شیره بدست آمده را "شیره سفید" مینامند.
سپس تفاله انگور را، در کیسهای میریزند و آب به دست آمده آن را میجوشانند و به آن "شیره سیاه" میگویند، البته کیفیت شیره سفید و عسلی، بهتر از شیره سیاه است.
فواید شیره انگور برای بدن انسان
استفاده از شیره انگور برای سلامتی انسان بسیار مفید بوده و حاوی مواد پروتئینی و آنتی اکسیدانی قوی است که بدن می تواند از آنها برای درمان و پیشگیری از بیماری ها استفاده کند.
شیره انگور دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است، آنتی اکسیدان در بدن از تشکیل سلولهای سرطانی جلوگیری میکند، شیره انگور دارای مقدار زیادی پروتئین، ویتامین های مفید و آنتی اکسیدان است، به لطف موادی که در آن وجود دارد خطر سرطان و حمله قلبی را کاهش میدهد، بدن را در برابر بیماریها محافظت میکند و از تشکیل بیماریهای قلبی جلوگیری میکند.
قند موجود در شیره انگور، یک قند طبیعی است. این قند طبیعی خیلی سریع در بدن حل شده و بنابراین انرژی بدن را تامین میکند. این خاصیت شیره انگور آن را به منبع خوبی از انرژی تبدیل کرده است. البته افراد دیابتی در مصرف شیره انگور باید دقت کنند.
شیره انگور از بیماریهایی مانند فشار خون بالا، آمبولی و رگهای واریسی پیشگیری میکند، همچنین مشخص شده است که شیره گیاهی برای بیماریهایی مانند بیماریهای عروقی و لخته شدن خون مفید است، دلیل این امر وجود مقادیر بالای ویتامین ها و آنتی اکسیدان در شیره انگور است .
شیره انگور غنی از ویتامینها و مواد معدنی، همراه با خونسازی و خواص آنتی اکسیدانی است. سرشار از ویتامینهای A، B، C، پتاسیم و آهن است و مقاومت بدن را در برابر بیماری افزایش میدهد.
همچنین شیره انگور به عنوان یک ملین طبیعی عمل میکند، به خصوص وقتی برای صبحانه مصرف میشود، هنگامی که به طور منظم مصرف میشود، درمانی برای یبوست مزمن است.
طبع شیره انگور گرم است و همه افراد میتوانند از شیره انگور استفاده کنند مگر اینکه از طرف پزشک معالج خود منع شده باشند. خرید شیره انگور خوب توسط پزشکان طب سنتی در اوایل پاییز پیشنهاد می شود.
یکی از بهترین زمان های استفاده از شیره انگور در طب سنتی فصول سرد سال است و به دلیل خواص مفیدی که این ماده غذایی در درمان و تسکین بیماری های فصل سرما دارد.
ملایر؛ قطب تولید انگور
مدیر جهاد کشاورزی ملایر با اشاره به اینکه این شهرستان قطب باغبانی استان محسوب میشود و بالای ۲۳ هزار هکتار انواع باغات در سطح شهرستان وجود دارد، افزود: ملایر دارای ۱۲ هزار و ۷۳۸ هکتار باغ انگور است.
یوسف کاکاوند در گفت و گو با ایسنا، افزود: با بیان اینکه در سطح شهرستان ۱۲ هزار و ۴۱۰ هکتار باغ انگور بارور وجود دارد، اظهار کرد: میزان تولید سالانه انگور در سطح شهرستان ۲۷۶ هزار تن است و به طور متوسط در هر هکتار باغ انگور ۲۴ تن محصول تولید میشود.
وی با بیان اینکه ۷۷ درصد انگور تولیدی شهرستان با وزن تقریبی ۴۳ هزار تن تبدیل به کشمش میشود، افزود: در حال حاضر ۵۵ کارخانه فعال در زمینه فراوری و تصفیه انگور در سطح شهرستان مشغول به فعالیت هستند و صادرات کشمش ملایر را به کشورهای روسیه، عراق، رومانی، ترکیه، هندوستان و پاکستان برعهده دارند.
وی با اشاره به اینکه علاوه بر این کشمش تولیدی در شهرها و استانهای همجوار نیز در کارخانجات فراوری ملایر برای صادرات آماده میشود، اظهار کرد: ما در مجموع ۲۶ محصول مختلف از انگور تولید و صادر میکنیم.
وی با تاکید بر لزوم صنعتی سازی ایجاد کارخانههای خاص در زمینه فرآوری شیره انگور، خاطرنشان کرد: باغات انگور ملایر امسال در دو نوبت ۱۳ فروردین ماه و ۱۴ خرداد ماه مورد سرمازدگی شدیدی قرار گرفتند که قطعاً بر کاهش میزان تولید محصولات تاثیر فراوانی دارد.
کاکاوند با بیان اینکه میزان خسارت وارده به باغات انگور ملایر ۷۰ درصد است، گفت: در همین راستا جلسات راهبردی فراوانی با حضور اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مردم ملایر در مجلس و مسئولین استانی و شهرستانی برگزار کردیم و در نهایت مقرر شد تسهیلات بانکی به باغات خسارت دیده اعطا شود.
کاکاوند با بیان اینکه در سال جاری تنها باغاتی که سرمازدگی بسیار کمی داشتند "باغات طرح فراز" بودند، افزود: در حالت طرح فراز بهترین نوع انگورهای تازه خوری در ملایر تولید میشوند که به نفع باغداران و کشاورزان است و برای آنها درآمدزایی خوبی به همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه بازار خوبی برای گونههای انگور تولید شده در طرح فراز نزد مصرف کنندگان و تولیدکنندگان وجود دارد، افزود: دوره درآمدزایی باغات فراز برای کشاورزان زیاد است.
|