|
با افشای مبادلات تجاری بین ریاض و تهران، کورسوی نوری از انتهای تونل تاریک روابط سعودی-ایرانی دیده می‌شود، تا پس از سال‌ها قطع رابطه، شاهد برقراری روابط تجاری بین 2 کشور باشیم.
این مهم زمانی روشن شد که سخنگوی گمرک ایران در تاریخ ۱۷ اکتبر ۲۰۲۱ از سرگیری صادرات به عربستان سخن گفت و بیان کرد: 2 محموله از کالا‌های ایرانی به عربستان صادر شده است.
روح‌ا... لطیفی گفت که این اقدام نشان‌دهنده اراده دوطرف برای بهبود روابط و در واقع ثمره مذاکرات آنها در عراق است.
وی البته تأکید کرد که هنوز حجم صادرات کم است و کافی نیست، اما می‌تواند آغازی برای تقویت روابط اقتصادی باشد، ضمن اینکه عربستان ذیل دولت‌های همسایه‌ای قرار می‌گیرد که بیشترین صادرات از ایران را دریافت می‌کنند، همانطور که ارزش کالا‌های ایرانی خریداری شده توسط عربستان، به ۳۹ هزار دلار رسیده است.
حجم مبادلات تجاری
به گزارش انتخاب به نقل از الخلیج آنلاین، این در حالی است که ارزش مبادلات تجاری بین ریاض و تهران پیش از قطع رابطه آنها، نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار بود. ۶۰ درصد از کالا‌های ایرانی مورد استفاده در عربستان، مصرفی و ۴۰ درصد از آنها واسطه‌ای بود و صادرات عربستان به تهران در سال ۲۰۱۴، نزدیک به ۳۸۳ میلیون ریال، معادل ۱۰۲میلیون دلار بود، اما پس از قطع رابطه 2 کشور، حجم مبادلات تجاری بین ایران و عربستان به صفر رسید.
رقابت سیاسی
رقابت سیاسی بین عربستان و ایران، بر طبیعت روابط بین 2 کشور حاکم است. روابط بین 2 کشور به دلیل رقابت‌های عقیدتی میان دوطرف پیچیده شده، چرا که ایران خود را رهبر جهان شیعه و عربستان خود را رهبر جهان سنی می‌داند. قدرت و حضور در منطقه، تأثیر زیادی روی رابطه 2 کشور دارد و دخالت ایران در امور دولت‌های منطقه نظیر عراق، بحرین، سوریه، لبنان و یمن، از دیدگاه عربستان، موجب تهدید منافع آن می‌شود.
بر همین اساس که برای آغاز روابط عادی بین ایران و عربستان لازم است بسیاری از مسائل و مشکلات نظیر مسأله یمن، حکومت عراق، مسأله شیعیان در بحرین و نیز تنش‌ها در لبنان حل شود.
کفه ترازو به سمت منافع مایل است
ارقام مبادلات تجاری و روابط همکاری اقتصادی بین ایران و دولت‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس به جز عربستان نشان می‌دهد قطع روابط بین کشور‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس و همسایه شرقی که پیوند‌های مشترکی با آنها دارد، دشوار است.
براساس آمار، صادرات ایران به عمان، در 6 ماه نخست سالجاری، ۲۷۷ میلیون دلار، صادرات ایران به قطر، ۷۵ میلیون دلار، صادرات به کویت، ۵۶ میلیون دلار و صادرات به بحرین، ۳ میلیون دلار است. در مقابل، واردات ایران از امارات، ۷ میلیارد و ۳۰۵ میلیون دلار و از عمان، ۲۷۰ میلیون دلار است، اما کویت، بحرین، قطر و عربستان، هیچ کالایی به ایران نفروخته‌اند.
عربستان و ایران، 2دولت محوری در منطقه هستند که از اقتصاد و جمعیت بزرگی برخوردارند و در تمام مقیاس‌ها، این 2 کشور تا حدی ثروتمند و از تولیدکنندگان نفت هستند، اما رابطه بین آنها به دلایل زیادی کش‌وقوس‌هایی به خود دیده است، گاه در ابعاد عقیدتی و در قالب جنگ سرد و گاه از طریق جبهه‌گیری‌هایی در منطقه.
بازگشت روابط بین 2 دولت، به‌طورقطع به نفع هر دو دولت است، چراکه از اقتصاد بزرگی بهره‌مندند و همین امر می‌تواند انعکاس خوبی روی روابطشان داشته باشد.
افزایش مبادلات تجاری روی بازگشت روابط دیپلماتیک و تبادل سفرای 2 کشور تإثیر دارد، به‌ویژه آنکه نزدیکی جغرافیایی آنها و فراهم شدن راه‌های حمل‌ونقل دریایی مبادلات تجاری را برایشان آسان می‌کند و این درصورتی است که اراده سیاسی این کار را داشته باشند.
صادرات ایرانی به عربستان، با اینکه ذیل لیست صادرات ایران جای می‌گیرد، اما اینطور که به نظر می‌رسد، تهران قصد دارد همکاری اقتصادی خود با سعودی‌ها را افزایش دهد.
این نکته‌ای بود که سخنگوی گمرک ایران بر آن تأکید کرده و گفت از سرگیری روابط سیاسی بین ایران و عربستان به‌طورقطع تأثیر مثبتی روی بهبود روابط اقتصادی آنها خواهد داد و بازار‌های 2 کشور، تاجران ایرانی و سعودی را جذب می‌کند.
در این میان، سعودی‌ها هم تمایل زیادی به رابطه با ایران دارند، همانطور که، ولی‌عهد سعودی ایران را یک دولت همسایه خواند که عربستان می‌خواهد روابط ممتازی با آن داشته باشد. دیگر مسئولان سعودی از جمله عادل الجبیر و فیصل بن فرحان هم نظری مشابه بن سلمان دارند.
به‌طور خاص، بازگشت روابط بین 2 کشور، بیشتر به نفع ایران است، به‌ویژه آنکه افغانستان، همسایه شرقی ایران هم تبدیل به پایگاه بزرگی برای سنی‌ها شده و به این شکل به عربستان نزدیکتر است تا ایران.
از سوی دیگر، بازگشت روابط بین ایران و عربستان، نقش مهمی در بازگشت روابط بین تهران و واشنگتن دارد و موجب رفع جزئی از دشواری‌ها برای اقتصاد ایران می‌شود، که این موارد در نهایت به نفع ایران است. علاوه بر اینکه بازگشت این رابطه، منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی مهمی برای عربستان هم دارد.
|
