|
27 آبان‌ماه تا 3 آذرماه هفته جهانی خودمراقبتی است، اما خودمراقبتی چیست و چگونه به سلامت کمک می‌کند؟ خودمراقبتی Self care) )، گام نخست سلامت است به این معنی که همه ما بیاموزیم چگونه از خودمان مراقبت کنیم.
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، خودمراقبتی به مجموعه عملکردهایی گفته می‌شود که هر فردی برای حفظ سلامت جسمی و روانی، پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها و اقدامات درمانی مناسب برای بهبود خود به کار می‌گیرد.
به‌طور کلی، خودمراقبتی رفتار و شیوه‌ای از زندگی است که جنبه‌های مختلفی مانند پیشگیری از بروز بیماری، بهداشت غذایی، ورزش و... را در برمی‌گیرد. بر کسی پوشیده نیست که شیوه زندگی مدرن و محیط‌زیست امروز تأثیرات سویی بر سلامت دارد. به همین دلیل است که خودمراقبتی اهمیت زیادی دارد، اما تنها نداشتن احساس ناراحتی یا بیماری نشان‌دهنده سلامت مطلوب نیست، بلکه سلامت شامل وضعیت مطلوب جسمی، روانی و اجتماعی است و فقط به بیمار بودن خلاصه نمی‌شود.
یکی از جنبه‌های مهم و البته ملموس‌تر مراقبت از سلامت به مصرف دارو، وسایل پزشکی (دستگاه‌های کنترل و تشخیص بیماری‌ها) و مکمل‌های دارویی مربوط می‌شود. شناخت بیماری و مشکلات جزئی روزمره عاملی است که می‌تواند افراد را به سوی درمان بهتر سوق دهد، البته نه به این معنا که هر دارویی تنها به صرف شناخت بیماری، خودسرانه مصرف شود و فرد خود را از مراجعه به پزشک بی‌نیاز بداند.
درواقع، زمانی یک فرد مجاز به خوددرمانی است که با شناخت کامل علائم بیماری و مشورت با داروساز داروهای مجاز بدون نیاز به نسخه را مطمئن و مؤثر مصرف کند. مطالعات نشان می‌دهد اگر مردم یک جامعه اطلاعات دقیقی در مورد بیماری‌های جزئی و روش‌های بی‌خطر درمان را داشته باشند، 1.5 میلیارد در سال صرفه‌جویی اقتصادی می‌شود که مطمئناً اگر هزینه‌های از کارافتادگی و حمل‌ونقل مراجعه به مراکز درمانی را نیز به آن اضافه کنیم، رقم قابل‌توجهی خواهد بود.
اما چگونه از خود مراقبت کنیم؟
فعالیت‌های مربوط به مراقبت‌های شخصی می‌توانند به رفع استرس و بهبود وضعیت سلامت عمومی کمک کنند. مطالعات نشان می‌دهد رعایت شیوه زندگی سالم و مراقبت‌های شخصی می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی پیشگیری کند.
این اصول، به‌خصوص برای دانش‌آموزان، شاغلان عهده‌دار مسئولیت‌های استرس‌زا و افرادی که از بیمار یا فردی ناتوان مراقبت می‌کنند، اهمیت بیشتری دارد، زیرا فعالیتی مضاعف را به بدن تحمیل می‌کند. لازمه توجه و مراقبت، شناخت کامل نیازهای جسمی، هیجانی و اجتماعی است.
مراقبت از سلامت روانی
■ مدیریت استرس: تلاش کنید استرس‌های زندگی روزمره را مدیریت کنید و آنها را کاهش دهید. استرس ممکن است ناشی از شغل، تحصیل، پرستاری از بیمار یا هر عامل دیگری باشد. آنچه که باید تحت کنترل خود بگیرید، مشخص کنید تا واکنش بهتری داشته باشید.
■ حضور کنار افراد موردعلاقه: زمانی را به گذراندن وقت کنار اعضای خانواده، دوستان یا هر فردی که کنارش احساس آرامش دارید، اختصاص دهید.
■ اختصاص زمانی برای سرگرمی: لازم است همیشه وقتی از زندگی را برای لذت بردن از فعالیت‌های آرام‌بخش و موردعلاقه، به‌خصوص در شرایط استرس اختصاص دهید.
■ گفتن سخنان دلنشین به خود: خود را تشویق کنید و با گفتن جملات دلنشین و مثبت ارزش خود را بالا ببرید.
■ مهارت «نه» گفتن: خیلی راحت و بدون تعارف «نه» بگویید و با فشار مضاعف، خود را آزرده نکنید.
■ گردش در طبیعت: گاهی از مسئولیت‌های خود مرخصی بگیرید و سفری 2-3 روزه ترتیب دهید.
■ گذران وقت با شریک زندگی: ارتباط مطلوب با همسرتان را همیشه حفظ کنید.
مراقبت از سلامت جسمی
■ ورزش منظم: 30 دقیقه فعالیت جسمانی را در برنامه روزمره خود بگنجانید.
■ تغذیه سالم: برنامه غذایی متعادل و متنوع به شما کمک می‌کند همیشه سالم و شاداب باشید.
■ خواب مطلوب: هر شب از خواب مطلوب خود مطمئن باشید. بیشتر افراد برای احساس شادابی روزانه به 7 تا 9 ساعت خواب شبانه نیاز دارند.
مراقبت از سلامت شغلی
■ پیش‌بینی وقفه‌های منظم: در طول ساعات کاری و خستگی‌های همیشگی مرتبط با آن، حتماً فواصلی را برای بلند شدن از جای خود، چند قدم راه رفتن و تجدید قوای ذهنی در نظر بگیرید.
■ خلاقیت و انگیزه در محیط کار: محیط شغلی خود را طوری طراحی کنید که آرامش و انگیزه شما را برانگیزد. این نکته بازدهی را افزایش می‌دهد و از طرفی استرس و نگرانی را کاهش می‌دهد.
■ درخواست کمک: برای این که از شغل خود لذت ببرید و استرس کمتری داشته باشید، اگر با مشکلی مواجه شدید، حتماً کمک بگیرید.
■ تعادل کار و زندگی: برای این که تعادل بهتری در زندگی شخصی و حرفه‌ای برقرار کنید، هرگز کارهای عقب مانده محیط کار را به منزل نبرید. حتی مشغولیات ذهنی شغلی را نیز پشت در منزل بگذارید.
|
