پاییز سال 1397 بود که خبر کشف یک معدن طلا در استان تیتر بسیاری از روزنامهها شد، این معدن در منطقه عشوند نهاوند قرارداشت، در همان سال، نماینده وقت مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی از اختصاص نزدیک به ۱۷۰میلیارد تومان اعتبار برای معدن طلای عشوند نهاوند خبر داد، اما با گذشت نزدیک به 3 سال از این موضوع هنوز خبری مبنی بر استخراج طلا از این منطقه منتشر نشده است.
در سال 1396 یک سری محدودههای اکتشافی به وسیله وزارتخانه به عنوان پهنههای اکتشافی در استان همدان معرفی شدند، در مجموع استان همدان به 2 پهنه بزرگ تقسیم شد، این 2 پهنه شامل اسدآباد یک و 2، که از شمال تا جنوب استان را شامل میشد، یک سری نقاط امیدبخش در استان همدان کشف و شناسایی شد، این نقاط امیدبخش نقاطی بودند که به10 تا 12محدوده کوچکتر تقسیم میشدند و احتمال اینکه در آنها طلا کشف شود زیاد بود، در این بین کار اکتشاف پلیمتالها که طلا هم جزو آنهاست به شرکت ایمیدرو سپرده شد.
محدوده شناسایی شده در استان جهت اکتشاف طلا منطقه وسیعی بود و تقریباً نصف همدان را شامل میشد.
بین ملایر و نهاوند پهنهای ژئوشیمیایی وجود دارد و از گذشته نیز در منطقه عشوند و سلطانآباد ملایر بحث اکتشاف رگههایی از طلا مطرح بود که توسط سازمان زمینشناسی انجام میشد.
نباید فراموش کرد، توسعه معادن در سطوح مختلف میتواند به افزایش فرصتهای شغلی کمک کند، معادن با تأمین مواداولیه بسیاری از صنایع، موجب به گردش درآمدن چرخ صنعت میشوند و علاوه بر ایجاد اشتغال، افزایش صادرات غیرنفتی، توسعه استانها را نیز به دنبال خواهند داشت. بدون وجود معادن زندگی روزمره افراد جامعه با اختلال مواجه میشود، یکی از بنیانهای اصلی هر جامعهای را معادن تشکیل میدهند، معادن با تأمین آسفالت، شیشه، گچ و... در جوامع بشری، موجب پایدار ماندن این جوامع میشوند.
حدود یک ماه پیش بود که روزنامه همشهری، استان همدان را جزو 8 استان طلایی ایران معرفی کرد، حال پرسشی که ذهن شهروندان همدانی را درگیر کرده است این است که سرانجام معدن طلا در استان به کجا رسیده است؟ در ادامه گفتوگوی ما را با محمدهادی احمدی معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان میخوانیم.
*آیا در استان همدان حوزه طلاخیز وجود دارد؟ سرانجام معدن طلای عشوند نهاوند به کجا رسید؟
در چند منطقه از استان وجود طلا گزارش شده است، اما عیار این حوزههای حاوی طلا به حدی نیست که قابل استخراج باشد و صرفه اقتصادی داشته باشد.
در منطقه عشوند مطالعاتی توسط سازمانهای دولتی زیرمجموعه سازمان صنعت، معدن و تجارت انجام شد و کار اکتشافی آن تکمیل شد، اما عیار لازم که صرفه اقتصادی داشته باشد را نداشت، فعلاً معدن طلا با قابلیت بهرهبرداری در استان نداریم، کاوش برای کشف طلا در معدن عشوند به نتیجهای نرسید، زیرا طلای این منطقه عیار لازم برای استخراج را ندارد. عملاً اکتشاف معادن در ایران تا عمق متوسط 100 تا 60 متر میباشد و نسبت به متوسط جهانی که 300 متر میباشد بسیار پایین است و این به دلیل نبود علم و تکنولوژی لازم برای پیشبرد کار است، اما ممکن است این امر در آینده محقق شود.
*در سال 1397 خبری مبنی بر اختصاص170میلیارد تومان برای استخراج از عشوند منتشر شد این مبلغ کجا صرف شده است؟
بعید میدانم چنین هزینههایی در بخش معدن عشوند هزینه شده باشد، البته علم اکتشاف یعنی همین، ممکن است هزینهای در بخشی صرف شود تا فقط بدانیم در منطقهای خاص قابلیت پیگیری و اکتشاف وجود ندارد، هزینهای که در این منطقه شده است صرفاً برای این بوده است که بدانیم آیا عشوند قابلیت بهرهبرداری را دارد یا نه؟
به نظر میرسد معدن طلای عشوند وارد بحثهای سیاسی شده است و از این معدن در جهت تبلیغات سیاسی بهرهبرداری شده است.
*با توجه به اینکه برخی رسانهها همدان را جزو استانهای طلاخیز معرفی میکنند، آیا در استان همدان معدن طلا وجود دارد؟
متأسفانه با توجه به اینکه معدن طلای ساریگونی قروه استان کردستان همجوار بخش گلتپه در شهرستان کبودراهنگ است، به نظر میرسد این کانیزایی به منطقه گلتپه انتقال پیدا نکرده است یا اینکه مطالعات ما هنوز به نتیجه نرسیده است، شرکتهایی که در امر کاوش برای طلا فعال هستند، هنوز به نتیجه قطعی مبنی بر وجود طلا در منطقه گلتپه نرسیدهاند، جستوجو و کاوش برای یافتن معدن طلا در استان توسط اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی درحال انجام است و اگر گزارشی در این رابطه دریافت نماییم پروانه بهرهبرداری صادر میشود.
در حالحاضر هیچ حوزه طلاخیز در همدان کشف و شناسایی نشده است. معدن عشوند قابلیت استخراج طلا را ندارد، اما میتوان امیدوار بود که از حوزه عشوند آهن و مس کشف و استخراج شود. در بسیاری از مناطق همدان رگههایی بسیاری از طلا گزارش شده است، اما برای استخراج طلا باید حوزه تودهای از طلا وجود داشته باشد تا قابلیت استخراج و بهرهبرداری را داشته باشد یا اگر حوزهای با عیار پایین طلا کشف شود باید گسترش پهنه داشته باشد و به صورت تودهای باشد.
*آیا بحث زیستمحیطی و آلودگی محیطزیست در محل معدن عشوند مطرح است؟
هر جایی که کار معدنی انجام شود احتمال آلودگی محیطزیست وجود دارد، اما این دلیل تعطیلی معدن عشوند نبود، این معدن ذخیره طلای پایینی دارد، طلا کانی است که قابلیت سرمایهگذاری را دارد، اما باید ذخیره آن بالا باشد. همیشه استخراج از معادن طلا با مشکلات بسیاری مثل سروصدای زیاد، گسترش برخی بیماریها، آلودگی محیطزیست و... را به دنبال دارد، در استخراج طلا با توجه به اینکه از مواد حاوی سیانور برای استحصال طلا استفاده میشود بهطورقطع آلودگی زیستمحیطی خواهد داشت.
*در مجموع چند معدن در استان همدان وجود دارد؟
تعداد معادن دارای پروانه بهرهبرداری درحالحاضر بین 280 تا290 معدن متغیر است، از این تعداد حدود180 تا 200 معدن فعال و در حال بهرهبرداری دائم در سال هستند، حدود80 تا 90 معدن هم به دلیل مشکلات محلی، رکود بازار، معارضان محلی و مشکلاتی که با منابع طبیعی دارند، نمیتوانند بهطور مستمر فعالیت داشته باشند، مدتی است تعطیل شدهاند.
*بیشتر چه مواد معدنی در استان استخراج شده است؟
حدود 32 ماده معدنی در استان کشف شده است که برای اکثر این مواد معدنی پروانه بهرهبرداری صادر شده است یعنی میتوان از این مواد معدنی استخراج و فرآوری داشت، البته غنای موادمعدنی در استان همدان، در حد استانهایی مثل کرمان، خراسان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و استان کردستان نیست.
عمده ماده معدنی موجود در استان همدان، سنگ لاشه، شن، ماسه و آهک است که آهک صرفه اقتصادی دارد.
مواد فلزی استان شامل، معدن آهن همهکسی، معدن آهن باباعلی، معدن چنار اسدآباد، معدن آهن آهنگران، کانیهای صنعتی مثل فلداسپات، سیلیس، آندولوزیت و... است.
*در استخراج معادن بیشتر بخشهای خصوصی فعال هستند یا بخش دولتی؟ و استخراج معادن استان چقدر در اشتغالزایی هم استانیها نقش داشته است؟
تمام معادن استان همدان توسط بخش خصوصی به بهرهبرداری میرسد، در استخراج معادن با توجه به اینکه پیمانکار از کدام استان باشد کارگران را به کار میگیرد، در استان همدان به دلیل کمبود افراد متخصص در امر استخراج معادن (معدنکار)، به ویژه برای برخی کانیهای معدنی مثل سنگهای تزیینی مرمریت و تراورتن به دلیل برش خاص این سنگها نیاز به نیروی متخصص میباشد، این افراد از شهرهای محلات و زنجان و... به استان وارد میشوند، اما بالای 95 درصد کارگران فعال در بخش معادن استان را کارگران بومی تشکیل میدهند.
به عنوان مثال، معدن آهن باباعلی که از چرخه اکتشاف تا فرآوری آن کامل است، برای حدود 700 تا 800 نفر اشتغال ایجاد کرده است.
*عمده مشکلات در جهت بهرهبرداری و استخراج از معادن چیست؟
مشکلات اساسی سازمان معادن و محیطزیست بر سر مناطق حفاظت شده و بحث آسیب به حیاتوحش است که سازمان معادن و محیطزیست برای رفع این مشکل باید تعامل داشته باشند.
مشکلات متعددی که بر سر راه استخراج از معادن وجود دارد شامل: معارضان محلی که احساس تملک دارند و بهرهبردار را به چشم غارتگر مینگرند، اعتراض سازمان منابعطبیعی، فرسوده بودن ماشینآلات معدنی، اجازه ندادن واردات ماشینآلات به بهرهبرداران، پایین بودن علم اکتشاف و نداشتن ماشینآلات پیشرفته برای اکتشاف است.
برای دل کندن از مواد نفتی و حرکت به سمت صادرات موادمعدنی در کشور فرهنگ نگرش به معدن میبایست تغییر یابد.
برای حفاظت از محیطزیست، میراثفرهنگی، منابعطبیعی و استخراج معادن باید طرحهای جامع داشت تا بتوانیم از وابستگی به صادرات مواد نفتی به سمت صادرات مواد معدنی پیش رویم.
*چه کشورهایی مقصد صادرات مواد معدنی استان هستند؟
از جمله کشورهایی که مقصد مواد معدنی استان همدان هستند کشورهای چین، عراق، سوریه و ترکیه میباشند، در داخل کشور نیز صادرات به استانهای اصفهان، یزد و سمنان صورت میگیرد، بهخصوص استانهایی که در حوزه بلور و شیشه فعال هستند.
|