نخستین دوره مذاکرات وین در دولت سیزدهم پس از 5 روز به پایان رسید و میتوان گفت که تا حد زیادی موضع دولت سیزدهم در قبال برجام نسبت به دولت دوازدهم، مشخص شد.
این درحالی است که در 6 ماه گذشته (دوره ششم مذاکرات وین در دولت دوازدهم تا مذاکرات هفته گذشته در دولت سیزدهم) گمانهزنیهای زیادی نسبت به اظهارات دولتمردان دولت سیزدهم در رابطه با برجام و مذاکرات مطرح میشد.
قبل از برگزاری دوره هفتم مذاکرات وین با تیم مذاکرهکننده دولت جدید در ایران، از یکسو، نوع اتخاذ موضع دولت سیزدهم در رابطه با مسائل باقی مانده پس از اتمام مذاکرات دوره ششم در وین مطرح بود، و از سوی دیگر پذیرش پیشنویس و مذاکراتی که در دولت دوازدهم در ششمین دوره مذاکرات با طرفین برجام صورت گرفته بود از سوی دولت سیزدهم مورد تردید بود.
مذاکرات دوره هفتم یا دوره نخست؟
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان اواخر هفته پیش در پیامی توئیتری نوشت: اگر غرب حسننیت نشان دهد، توافق خوب در دسترس است.
البته مقامات طرف برجام نیز در این روزها اظهاراتی مشابه به اظهارات امیرعبداللهیان را بیان کرده و توپ را در زمین ایران انداختند و بر لزوم حسن نیت ایران تأکید میکنند.
این اظهارات از اینرو مطرح میشد که طرفهای برجام بر این ادعا بودند که پس از مذاکرات خردادماه، حدود 80 درصد پیشنویس توافق احیای برجام محقق شده است.
با اینحال وزیر امورخارجه کشورمان و همچنین رئیس تیم مذاکرهکننده ایرانی گفته بودند، با وجود اینکه 6 دوره مذاکرات قبلی را نادیده نخواهند گرفت، اما مصادیق مورد توافق در پیشنویس را بررسی کرده و مصادیق مورد اختلاف را مجدداً مذاکره میکنند.
علی باقری، مذاکرهکننده ارشد ایران در مذاکرات وین پنجشنبه گذشته اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران متن پیشنهادی خود را در قالب 2 موضوع لغو تحریمهای ظالمانه و مسائل هستهای تحویل داده است. گفتنی است که از چهارشنبه (سومین روز مذاکرات این دوره وین) کارگروه رفع تحریمها تشکیل شد.
یکی از خبرگزاریهای داخلی به نقل از یکی از افراد نزدیک به تیم مذاکرهکننده ایران اعلام کرده بود که بخش عمده متون ارائه شده ایران به 1+4، پیشنویس 6 دوره مذاکرات قبل است.
با اینحال گفتنی است که پیشنهادهای تیم مذاکرهکننده ایرانی به مذاق طرفهای اروپایی و آمریکایی خوش نیامده است.
امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه در مصاحبهای این دوره از مذاکرات را ناموفق اعلام کرده است.
از سوی دیگر روزنامه والاستریت ژورنال در گزارشی نوشت که دیپلماتهای 3 کشور اروپایی اعلام کردهاند که تهران تقریباً از تمامی مصالحههای 6 دوره قبلی به عقب بازگشته است.
با اینحال روز گذشته نماینده دائم روسیه نزد سازمانهای بینالمللی در وین در جمع خبرنگاران در این رابطه گفت: هیأت ایرانی یک بازنگری همهجانبه و اساسی را در پیشنویس سند برنامه هستهای ارائه کرد که با واکنش انتقادآمیز طرفهای غربی مواجه شد.
میخائیل اولیانوف ادامه داد: در حقیقت پیشنهاد ایران برای بازنگری اساسی در پیشنویس سند هستهای که ما در طول 6 دور مذاکره به آن دست یافتیم، تأثیری جدی بر شرکای غربی ما گذاشته است. آنها معتقدند که این، یک رویکرد بسیار افراطی است و به همین چنین واکنشی از خود نشان دادند.
از اینرو برخی مذاکرات هفته گذشته را به عنوان دوره هفتم مذاکرات وین برای احیای برجام نمیدانند و بر این ادعا هستند که مذاکرات میان ایران و طرفین برجام در دولت سیزدهم از سر گرفته شده است.
اختلاف بر سر چیست؟
یکی از اصلیترین اختلافات احتمالی، «تعریف تحریمهای ناسازگار با برجام» است. مقامات ایالات متحده چند ماه پیش اعلام کردند که آماده برداشتن تحریمهای ناسازگار با برجام هستند.
با اینحال گفتنی است که پس از تصویب قانون اقدام راهبری مجلس، دامنه درخواست ایران برای لغو تحریمها، به نوعی از برجام فراتر رفته است. برخی از مقامات دولت دوازدهم در رابطه با این قانون مجلس یازدهم اعلام میکردند که این قانون مانع از نهایی شدن مذاکرات برای احیای برجام شده است.
با اینحال دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت خود و به جهت همسویی با مجلس یازدهم، همواره از این قانون که خواستار لغو تمامی تحریمها علیه کشورمان شده، حمایت کرده است. انریکه مورا نیز در گفتوگویی پس از نخستین شب مذاکرات تیم مذاکرهکننده ایرانی با طرفین برجام، گفته بود که تیم مذاکرهکننده ایرانی همچنان بر لغو تمامی تحریمها اصرار دارند.
به گفته برخی کارشناسان طرف ایرانی(تیم مذاکرهکننده دولت سیزدهم) برخی از تحریمهای حقوق بشری و مرتبط با تروریسم را با برجام ناسازگار میداند و این مسأله با مخالفت طرف مقابل روبهرو است.
گفتنی است که مذاکرات برجام(در سال 2015) در رابطه با تحریمها و مسائل پیرامون هستهای کشورمان صورت گرفته و در این مذاکرات که به توافق برجام ختم شد، در رابطه با برخی تحریمها همچون تحریمهای حقوق بشری مذاکراتی صورت نگرفته است.
ضمانت خارج نشدن مجدد آمریکا از برجام نیز یکی دیگر از موارد مورد اختلاف در کارگروه رفع تحریمها خواهد بود. البته این مسأله مورد اختلاف تیم مذاکرهکننده ایرانی در دولت دوازدهم با طرفین برجام نیز به شمار میرود.
آیا مذاکرات بعد تعیینکننده خواهد بود؟
نسبت به حواشی مذاکرات هفته گذشته میتوان گفت که توافق بر سر احیای برجام دشوارتر شده است.
نسبت به موارد مورد تأکید در قانون اقدام راهبردی مجلس و تأکید دولت سیزدهم به این قانون، ادامه مذاکرات دولت دوازدهم با طرفهای برجام دور از انتظار است.
از یکسو ادامه مذاکرات مورد تردید برخی از مقامات کشورها مرتبط قرار گرفته و بر این ادعا هستند که ادامه مذاکرات نتیجهای در بر نخواهد داشت.
از سوی دیگر درصورت ادامه مذاکرات وین، جلسات بیشتری برای بازنگری بر سر مسائل بیان شده در 6 دوره مذاکرات قبل لازم است.
از اینرو است که حسن لطفی، نماینده مردم رزن در مجلس در گفتوگو با خبرنگار ما اظهار کرده بود که احتمالاً مذاکرات تا قبل از عید به نتیجه نخواهد رسید.
|