|
بامداد روزگذشته(یکشنبه) پایان یکماهه ادعای ایالات متحده آمریکا به بازگشت تحریم‌های ایران (مکانیسم ماشه/Snapback) بود و سناریو چندین‌ماه اخیر باری دیگر تکرار شد. از لحاظ حقوق بین‌الملل و این‌بار توسط اعضا و دبیر سازمان ملل اقدام ایالات متحده برخلاف قانون خوانده شد و این کشور نیز به‌صورت یکجانبه و فارغ از توجه به قوانین بین‌الملل بر مواضع خود تأکید کرد.
عرصه نظام بین‌الملل که پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده، به‌صورت بی‌سابقه در دهه‌های گذشته با چالش‌هایی از جمله یکجانبه‌گرایی روبه‌رو شده است. در ادامه گزارش به ادعای مقامات آمریکایی و واکنش‌جهانی به آن می‌پردازیم.
ادعای آمریکا به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل و دعوت به دیپلماسی
وزیر خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای، ایران را بزرگ‌ترین تهدید برای منطقه غرب آسیا اعلام کرده و گفت: امروز(یکشنبه)، آمریکا از بازگشت تمام تحریم‌های سازمان ملل بر ایران، که پیش‌تر لغو شده بودند، استقبال می‌کند. تحریم‌ها متعاقب فرایند اسنپ‌بک ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، بازگشته‌اند. در تاریخ بیستم آگوست، ایالات متحده درباره عدم اهتمام ایران به تعهدات برجامی‌اش، به رئیس شورای امنیت اطلاع داد.
به نقل از وبگاه وزارت خارجه آمریکا، مایک پامپئو در ادامه این بیانیه همچنین افزود: تمام مفاد قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی شده بودند، دوباره فعال شده‌اند.
وی با ادعای لغو شدن اقدامات ذکر شده در پاراگراف‌های ۷، ۸ و ۱۶ تا ۲۰ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، افزود: ایالات متحده این تصمیم قاطع را گرفت؛ زیرا علاوه‌بر اجرانشدن تعهدات برجامی توسط ایران، شورای امنیت هم محدودیت تسلیحاتی بر ایران را تمدید نکرد، چیزی که برای ۱۳ سال در جریان بود. انفعال شورای امنیت می‌توانست راه را برای ایران جهت خرید تمام انواع تسلیحات متعارف در تاریخ هجدهم اکتبر هموار کند.
در ادامه این بیانیه وزیر خارجه ایالات متحده آمده است: «ایالات متحده از تمام اعضای سازمان ملل انتظار دارد به‌صورت کامل به الزامات خود برای اجرای این اقدامات پایبند باشند. علاوه‌بر محدودیت تسلیحاتی، این شامل محدودیت‌هایی مانند تعامل با ایران در فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری، ممنوعیت ساخت و آزمایش موشک بالستیک توسط ایران و تحریم‌ها بر انتقال فناوری‌های مرتبط با هسته‌ای و موشکی به ایران می‌شود».
پامپئو سپس به تهدید کشورهای جهان درصورت مخالفت با اجرای تحریم‌های ادعایی پرداخت: «اگر اعضای سازمان ملل الزامات خود برای اجرای این تحریم‌ها را اجرا نکنند، ایالات متحده آماده است از اختیارات داخلی برای اعمال عواقبی بر آنها استفاده کند و مطمئن شود ایران از عواید فعالیت‌های ممنوع‌شده توسط سازمان ملل، بهره‌مند نمی‌شود».
وی همچنین در پایان نیز مدعی شد: ما درحال بازگرداندن تحریم‌ها با هدف اعمال فشار اقتصادی بر رژیم ایران هستیم، دقیقا به همان اندازه نیز خواستار راهکار دیپلماتیک جدید هستیم.
دبیرکل سازمان ملل: نمی‌توان کاری انجام داد
دبیرکل سازمان ملل متحد خطاب به شورای امنیت این سازمان در واکنش به ادعای وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا اظهار کرد: نمی‌تواند در ارتباط با ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اقدامی انجام دهد؛ زیرا به‌نظر می‌رسد «عدم قطعیت» در این‌باره وجود دارد.
به نقل از رویترز، آنتونیو گوترش همچنان در ادامه این نامه به شورای امنیت سازمان ملل نوشت: به‌نظر می‌رسد درباره آغاز شدن این روند و در عین حال در ارتباط با سرنوشت تحریم‌ها و بازگشت آن عدم قطعیت وجود دارد و وظیفه دبیرکل اقدام در شرایطی که عدم قطعیت وجود ندارد، نیست.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به ادعای آمریکا درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، تأکید کرد تعهدات مرتبط با لغو تحریم‌های ایران طبق برجام، ادامه خواهد یافت.
بورل: تعهدات مرتبط با تحریم‌ها ادامه خواهد یافت
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نیز با صدور بیانیه‌ای در واکنش به ادعای آمریکا تأکید کرد: تعهدات مرتبط با لغو تحریم‌های ایران طبق برجام ادامه خواهد یافت. همان‌طور که در بیانیه من به تاریخ ۲۰ اوت و همچنین در بیانیه ریاست پس از کمیسیون مشترک برجام در ابتدای سپتامبر سال ۲۰۲۰ ذکر شد، آمریکا به‌طور یکجانبه با اعلام رئیس‌جمهور این کشور در ۸ مه ۲۰۱۸ از مشارکت در برجام خارج شد و از آن زمان در هیچ‌یک از فعالیت‌های مرتبط با برجام شرکت نکرده است.
جوزپ بورل در بیانیه مذکور ادامه داد: بنابراین نمی‌تواند کشور مشارکت‌کننده در برجام درنظر گرفته شود و همچنین نمی‌تواند روند بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را آغاز کند.
این مقام ارشد اتحادیه اروپا در ادامه گفت: برجام ستون اصلی معماری جهانی منع گسترش می‌ماند و با پرداختن به برنامه هسته‌ای ایران به شکلی جامع، به امنیت منطقه‌ای و جهانی کمک خواهد کرد. از همه می‌خواهم همه تلاش خود را برای حفظ توافق (هسته‌ای ایران) انجام دهند و از هر اقدامی که ممکن است به‌عنوان تشدید شرایط کنونی تلقی شود، خودداری کنند.
تروئیکای اروپایی: به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ متعهد می‌مانیم
وزرای خارجه 3 کشور اروپایی عضو برجام همچنین در بیانیه‌ای مشترک در واکنش به ادعای آمریکا درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، بر تعهد کامل خود به قطعنامه 2231 شورای امنیت که به موجب آن برجام در سال ۲۰۱۵ مورد تأیید قرار گرفت، تأکید کردند.
به گزارش فارس، وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه، در این بیانیه تأکید کرده‌اند: ۳۰ روز از زمانی که آمریکا تلاش کرد مکانیسم اسنپ‌بک را آغاز کند، گذشته است. (این مکانیسم) به یک مشارکت‌کننده برجام اجازه می‌دهد به‌دنبال بازگرداندن تحریم‌های چندجانبه علیه ایران که در سال ۲۰۱۵ طبق قطعنامه ۲۲۳۱ مصوب شورای امنیت برداشته شدند، باشد.
در این بیانیه ذکر شده: فرانسه، آلمان و بریتانیا (تروئیکای اروپایی) متذکر می‌شود که آمریکا به‌دنبال خروج از برجام در ۸ مه سال ۲۰۱۸ دیگر مشارکت‌کننده در آن نیست. در نتیجه، اعلامیه ادعایی تحت پارگراف ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵) که آمریکا آن را برای اعضای شورای امنیت فرستاده، بدون اثر قانونی است. در پی آن، هر تصمیم و اقدامی که بر مبنای این روند یا پیامدهای احتمالی آن اتخاذ شود هم اثر قانونی ندارد.
سه کشور اروپایی در ادامه بر تعهد به حفظ صلاحیت و یکپارچگی شورای امنیت تأکید کردند و افزودند: ما بی‌وقفه برای حفظ توافق هسته‌ای ایران تلاش کرده‌ایم و همچنان به این امر متعهد می‌مانیم.
روسیه: آمریکا نمی‌تواند به جای شواری امنیت سخن بگوید
وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به اقدام اخیر آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد: تلاش برای حفظ برجام ادامه دارد و آمریکا نمی‌تواند از جانب شورای امنیت سازمان ملل سخن بگوید.
این وزارتخانه افزود: قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان برقرار و مؤثر است و واشنگتن باید با واقعیت مواجه شده و سخن گفتن از جانب شورای امنیت سازمان ملل متحد را کنار بگذارد. چنین اقداماتی نمی‌توانند عواقبی قانونی برای دیگر کشورها داشته و همکاری مشروع آنها با ایران را محدود کند.
در این بیانیه آمده: «البته که آمریکایی‌ها می‌دانند بیاناتشان حقیقت ندارد. به همین دلیل است که ایالات متحده مانند همیشه مخالفانش را به تحریم و تنبیه تهدید می‌کند. تمام این اقدامات آمریکا چیزی جز حرکاتی نمایشی نیست».
نمایندگی روسیه در سازمان ملل نیز با انتقاد از این اقدام آمریکا، گفته است: «دردناک است که شاهد این باشیم که کشوری به این بزرگی، بدین شکل به خودش توهین کرده و لجوجانه با دیگر اعضای شورای امنیت مخالفت می‌کند».
ایران: آمریکا اقدامی بکند با واکنش جدی مواجه خواهد بود
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روزگذشته در واکنش به تحرک بی‌حاصل رژیم ایالات متحده آمریکا در بازگشت تحریم‌ها علیه ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد: چنانچه آمریکا رأسا یا با همکاری معدود دست‌نشانده‌های خود اقدامی در راستای تهدیدات علیه ایران انجام دهد با واکنش جدی مواجه و مسئول تمامی عواقب خطرناک آن خواهد بود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت خارجه، در این بیانیه آمده است: آمریکا درحالی به دروغ مدعی بازگشت قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت ملل متحد علیه جمهوری اسلامی ایران است که درخواست آمریکا به‌عنوان یک کشور غیرعضو در برجام برای آغاز روند احیای تحریم‌ها از اساس از سوی شورای امنیت رد شده و این روند هیچ‌گاه آغاز نشده است که به سرانجام رسیده باشد. وزارت امور خارجه کشورمان همچنین در ادامه این بیانیه آورده است: وزیر امور خارجه آمریکا خود نیز می‌داند که ادعایش درباره بازگشت تحریم‌های شورای امنیت بی‌اساس، باطل و بدون هرگونه اثرگذاری قانونی است؛ بنابراین به روش مألوف خود به تهدید و ارعاب کشورها به وضع تحریم‌های ملی فرامرزی علیه آنان اقدام کرده است که خود بهترین گواه اعتراف آمریکا به شکست در حرکتش در شورای امنیت است.
در این بیانه عنوان شده است: همان‌گونه که جمهوری اسلامی ایران بار‌ها تأکید کرده است، رژیم ایالات متحده بزرگ‌ترین تهدید برای صلح و امنیت جهانی است؛ این واقعیت هیچ‌گاه مانند امروز که آمریکا علنی به ارعاب و تهدید جهان می‌پردازد و قطعنامه‌های شورای امنیت را به هیچ می‌انگارد، نمایان و آشکار نشده بود.
وزارت امور خارجه ایران در ادامه افزود: جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌های خشم‌آلود وزیر خارجه ایالات متحده را اقداماتی با مصرف سیاسی داخلی و از سر ضعف و استیصال و حاصل «نه» شنیدن‌های مکرر از جامعه بین‌المللی در ماه‌های اخیر و شکست‌های پی‌درپی در برابر دیپلماسی فعال جمهوری ایران می‌داند و به رئیس جمهور آمریکا توصیه می‌کند بیش از این با پیروی از مشورت افراد جاهل و ناآشنا به شرایط جهانی، خود و کشورش را در سطح بین‌المللی منزوی نکند.
در این بیانه همچین اشاره شده است: رویکرد رژیم کنونی آمریکا خطری بزرگ برای صلح و امنیت بین‌المللی و تهدیدی بی‌سابقه برای سازمان ملل متحد و شورای امنیت است.
این بار وزیر خارجه رژیم آمریکا نه‌تنها تمامی اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد را به سخره می‌گیرد بلکه به‌طور رسمی و علنی جامعه بین‌المللی را به چالش کشیده و قلدری و یاغی‌گری دولتش را از اقدامات پشت صحنه به حرکت وقیحانه علنی تبدیل می‌کند.
|
