|
■ ارقام کنونی در لایحه بودجه برای گردشگری همدان، تناسبی با انتظارات موجود از این حوزه ندارد
نگاهی به جدول استان‌ها و میزان بودجه‌های اختصاصی آنها نشان می‌دهد به‌رغم اینکه شعار «گردشگری محور توسعه در همدان است» این مهم در مقایسه با استان‌های همجوار غربی اقبال قابل توجهی در تخصیص بودجه نداشته است.
با آنکه همدان در همسایگی استان‌های غربی است و 2 استان غربی، کرمانشاه با 19 میلیارد و 558 میلیون و 400 هزار تومان و ایلام با 13 میلیارد و 334 میلیون و 300 هزار تومان نیز در رده‌های چهارم و پنجم جدول قرار دارند اما با اختلاف 11 جایگاه در میانی‌ترین قسمت جدول تخصیص بودجه گردشگری ایستاده است.
بودجه هم نمی‌تواند کمکی به تحول گردشگری کند
توسعه گردشگری با هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفت درحالی توصیه می‌شود که این صنعت تا‌کنون منابع مالی ویژه برای تکمیل طرح‌های نیمه‌کاره نداشته است.
ارقام کنونی در لایحه بودجه 1400 برای صنعت گردشگری، تناسبی با انتظارات موجود از این حوزه ندارد و کارشناسان معتقدند این بودجه هم نمی‌تواند کمکی به تحول صنعت گردشگری به‌عنوان جایگزینی برای درآمدهای نفتی کند. آن هم درحالی‌که صنعت گردشگری در یک سال اخیر به‌دلیل شیوع ویروس کرونا با رکود شدید و خسارت هنگفتی روبه‌رو شد و در دوران پساکرونا نیازمند ترمیم اقتصادی و توجه بیشتر است.
وزارت میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور سهم هزار و ۳۹۴ میلیارد و ۳۲۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی از بودجه 1400 دارد که در 2 بخش اعتبارات هزینه‌ای به مبلغ ۶ هزار و ۱۱ میلیارد و ۱۳۸ میلیون ریال و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به مبلغ ۷ هزار و ۹۳۲ میلیارد و ۸۶ میلیون ریال محاسبه شده است. اگرچه بودجه کل وزارتخانه نسبت به سال گذشته افزایشی ده درصدی را نشان می‌دهد اما با احتساب بودجه پژوهشگاه و دیگر مجموعه‌ها، در واقع این بودجه تنها نزدیک به ۵ درصد افزایش داشته است. این درحالی است که وزارتخانه میراث‌فرهنگی در یک سال اخیر از سازمان به وزارتخانه تبدیل شد و باید طبق یکی از اهداف سند چشم‌انداز گردشگری تا سال ۱۴۰۴ حدود ۲۵ میلیون گردشگر خارجی به ایران جذب کند. در بخش توسعه گردشگری داخلی نیز اگرچه برخی استان‌های کمتر برخوردار مانند خوزستان و سیستان و بلوچستان، بیشترین میزان بودجه را به‌خود اختصاص داده‌اند اما به‌نظر می‌رسد میزان بودجه تخصیص‌یافته به برخی استان‌ها همچون چهارمحال و بختیاری، کرمان و زنجان که از جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیری برخوردارند، کافی نبوده و تأمین زیرساخت‌های گردشگری این مناطق و استان‌های مانند آنها به اعتباری بیش از این نیازمند است.
خوزستان و بالاترین بودجه و همدان در میانه جدول
مجموع بودجه کشور در فصل توسعه گردشگری داخلی 308 میلیارد و 46 میلیون و 800 هزار تومان است که استان‌های جنوبی بیشترین اعتبار را به‌خود اختصاص داده و صدرنشینان این جدول هستند. خوزستان پهناور با جاذبه‌های گردشگری فراوان اما محروم از امکانات، بیشترین اعتبار یعنی صد میلیارد تومان را در بخش گردشگری به‌خود اختصاص داده است. پس از خوزستان، سیستان و بلوچستان با 24 میلیارد و 162 میلیون و 200 هزار تومان و بوشهر با 20 میلیارد و 923 میلیون و 700 هزار تومان بیشترین اعتبار را دریافت می‌کنند. اما با آنکه همدان در همسایگی استان‌های غربی است و 2 استان غربی، کرمانشاه با 19 میلیارد و 558 میلیون و 400 هزار تومان و ایلام با 13 میلیارد و 334 میلیون و 300 هزار تومان نیز در رده‌های چهارم و پنجم جدول قرار دارند اما با اختلاف 11 جایگاه در میانی‌ترین قسمت جدول تخصیص بودجه گردشگری ایستاده است.
زنجان؛ قعرنشین جدول بودجه گردشگری
در فهرست استان‌های با کمترین بودجه در بخش گردشگری نیز، نام استان‌های برخوردار و استان‌های محروم در کنار یکدیگر قرار گرفته است. زنجان با 138 میلیون و 500 هزار تومان آخرین رتبه را از نظر دریافت اعتبار در فصل گردشگری دارد. پس از زنجان، اصفهان با 881 میلیون و 400 هزار تومان و مرکزی با 999 میلیون و 600 هزار تومان به‌ترتیب رتبه‌های آخر این ردیف اعتباری را در اختیار دارند. از بین استان‌های کشور، تنها به این 3 استان بودجه‌ای کمتر از یک میلیارد تومان اختصاص داده شده است. پس از آنها، چهارمحال و بختیاری، البرز، خراسان شمالی، یزد و تهران در رتبه‌های پایینی جدول استانی بودجه قرار دارند.
کم‌توجهی به حوزه فرهنگ و گردشگری
علاوه‌بر فصل توسعه گردشگری داخلی، بخشی از اعتبار تملک دارایی سرمایه‌ای به فصل تحقیق و توسعه در امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری اختصاص پیدا کرده که به گفته سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس، این اعتبار 3 درصد از بودجه 1400 را شامل می‌شود. از میان استان‌های کشور، اعتبار این فصل تنها به استان‌های کرمانشاه با 2 میلیارد و 311 میلیون و 200 هزار تومان، کرمان با 407 میلیون و 500 هزار تومان و همدان با 226 میلیون و 500 هزار تومان اختصاص داده شده است. مجید نصیرایی سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در این‌باره گفته است: «اگرچه بودجه بخش فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری در سال 1400 نسبت به سال 99 رشد 18 درصدی دارد، اما مشکل اینجاست که این مقدار جوابگوی نیاز این بخش نیست و ما باز هم شاهد کم‌توجهی به حوزه فرهنگ و گردشگری در تخصیص اعتبارات هستیم.»
همدان بین 5 استان افزایشی نبود
با وجود افزایش اعتبار فصل گردشگری در لایحه بودجه 1400نسبت به سال 99اما تنها 5استان توانسته‌اند افزایش اعتبار بیش از صد درصد را به‌خود اختصاص دهند و همدان که ادعای قرار گرفتن بر ریل‌های توسعه را دارد در این مسیر جایی ندارد. بودجه کردستان امسال به میزان ده میلیارد و 332 میلیون تومان (8/688درصد) نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. پس از کردستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و ایلام بیشترین افزایش را نسبت به بودجه 1399به‌خود اختصاص داده‌اند.
روستاهای هدف گردشگری؛ بدون ردیف اعتباری
در لایحه بودجه ردیف اعتباری مشخصی برای رونق گردشگری روستاها و مناطق بکر و طبیعی اختصاص داده نشده است و بسیاری از استان‌ها با وجود ظرفیت‌های قابل توجه در رونق این حوزه و جلوگیری از مهاجرت روستاییان هیچ بودجه‌ای دریافت نمی‌کنند.
یک کارشناس گردشگری معتقد است «برای رونق صنعت توریسم به‌ویژه در روستاها نباید به بودجه استانی متکی بود و مسئولان باید به فکر جذب سرمایه‌گذار باشند.» امیر ایزدی ادامه می‌دهد: «به غیر از اعتبارات ملی، بودجه‌ای که به برخی استان‌ها برای گردشگری اختصاص داده می‌شود، تنها برای پرداخت دستمزد کارکنان و هزینه‌های روزمره کافی است و برای بسیاری از کارهای اساسی بودجه‌ای باقی نمی‌ماند؛ بنابراین باید به بخش‌خصوصی در اقتصاد گردشگری بها داده شود و موانع موجود در این زمینه از میان برداشته شود.» وی تأکید می‌کند: «تقویت زیرساخت‌های گردشگری در روستاهای هدف گردشگری و زیست‌بوم در زمینه‌های ایجاد خانه‌های بوم‌گردی، گردشگری و اقامتی و ... یک ضرورت است و بخش خصوصی می‌تواند موتور محرک آن باشد.»
با نگاهی به لایحه بودجه سال 1400 این‌طور به‌نظر می‌رسد که به‌رغم صحبت‌های سیاستگذاران دولت مبنی بر لزوم توسعه گردشگری و ارتقای جایگاه آن به‌منظور کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در کشور، این حوزه همچنان مورد توجه جدی قرار نگرفته و به‌طور خاص سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از بودجه کافی برای مدیریت مطلوب این حوزه برخوردار نیست. نیمه‌کاره ماندن بسیاری از طرح‌های گردشگری در استان‌ها نشان می‌دهد اعتبارات تخصیص یافته یا به‌طور کامل دریافت نشده است یا کفاف تکمیل طرح‌ها در حوزه گردشگری را نمی‌دهد و نیازمند بازنگری جدی برای تخصیص منابع نتیجه‌بخش در این حوزه است.
|
