باوجود اهمیت حیاتی مطالعات دقیق بنیادی، ریشهیابی مشکلات و آسیبشناسی علمی، بررسی نقاط قوت و ضعف بازار گردشگری و ارائه آن به تمامی فعالان گردشگری در عرصه دولتی و خصوصی همچون شرکتهای گردشگری و هواپیمایی، رسانهها، استارتآپها و دیگر مراکز فعال در حوزه توریسم، متولی گردشگری کشور بهجای انتشار عمومی پژوهشهای مربوط به حوزه گردشگری مسیری را شکل داده که عملا تحقیقات دفن میشود. در این مسیر، امکان دسترسی راحت (مجازی) به پژوهشها عملا وجود ندارد.
بررسی بازار گردشگری کشورهای پیشرو و ارزیابی دلایل موفقیت دولتها و بخش خصوصی در این عرصه نشاندهنده وجود پژوهشهای علمی قوی کارشناسان و صاحبنظران عرصه گردشگری است که به بررسی دقیق و موشکافانه تمامی جزئیات مربوط به زیرساختها، امکانات، ظرفیتها، کارکردها و آسیبشناسی این عرصه میپردازند تا بتوانند با مطالعات و تحقیقات دقیق علمی راهبردها و راهکارهای علمی و کاربردی در عرصه گردشگری را در اختیار دولتها و بخشهای خصوصی قرار دهند و بخش توریسم را در عرصه داخلی و خارجی به اجرای سیاستگذاری و برنامههای عملیساز و راهبردی سوق دهند.
متولی گردشگری ایران نیز در زیرمجموعه خود از مرکز پژوهشی مختص به امر پژوهش و تحقیق در هر 3 حوزه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری برخوردار است و در 2 حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی مطالعات بنیادین و اقدامات اثرگذاری در جهت حفظ و مرمت آثار تاریخی، فرهنگی و صنایع دستی صورت گرفته است، اما در حوزه گردشگری به گزارش دنیای اقتصاد، امر ارائه عمومی پژوهشها و مطالعات ساختاری در جهت برنامهسازی عملی و سیاستگذاری با کاستیهای بسیاری همراه است. مهمترین ایرادی که برآن وارد است اینکه در حوزه گردشگری تحقیقات و بررسیهای انجام شده توسط متخصصان این عرصه در اختیار عموم و فعالان گردشگری قرار داده نمیشود.
باتوجه به اینکه یکی از رایجترین راههای دستیابی به این پژوهشها استفاده از سایت این مرکز پژوهشی است اما حتی لینک دسترسی به پژوهشهای ارائهشده گروه گردشگری در سایت این مرکز پژوهشی موجود نیست و مطالعات و پژوهشها صرفا در حد تئوری و چاپ کتاب محدود مانده است.
این مراکز امکانات و بودجه لازم در جهت تحقیق و پژوهش نقاط قوت و ضعف بازار گردشگری را در اختیار دارند اما راهبردها و راهکارهای علمی لازم را برای سیاستگذاری صحیح مجریان گردشگری و فعالان این عرصه برای دستیابی به توسعه پایدار گردشگری باتوجه به شرایط موجود و واقعیت حاکم برجامعه ارائه نمیدهند یا اگر پژوهشهایی صورت گرفته، آن را در اختیار فعالان گردشگری، رسانهها و دیگر نهادهای مرتبط قرار ندادهاند و پژوهشها محدود به کارشناسان و متخصصان آن مرکز شدهاند. این درحالی است که در شیوه مقایسهای با دیگر نهادهای کشور همچون مرکز پژوهشهای مجلس که در عرصه پژوهش و تحقیق تا حدودی و بهطور نسبی قوی عمل کرده، پس از بررسیها و ارزیابیهای دقیق علمی موضوعات مورد بررسی را در سایت خود برای استفاده عموم و تمامی فعالان عرصههای مختلف قرار میدهد که این برنامههای عملی را در اختیار فعالان و رسانهها قرار میدهد.
دولت بهجای دفن پژوهشهای گردشگری باید بهدنبال ایجاد یک سیستم اثرگذار در جهت تسهیل مسیرهای توسعه اقتصادی در بازار گردشگری باشد که این امر با بهرهگیری از نظرات و پژوهشهای تمامی صاحبنظران و کارشناسان عرصه گردشگری که سالها به مطالعه، تحقیق و بررسی نقاط قوت و ضعف بخش گردشگری و ارزیابی آسیبشناسی این عرصه پرداختهاند، امکانپذیر میشود تا به مطالعه دقیق ویژگیها، تفاوتها، تضادها و تناقضات موجود در امور اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بازار گردشگری ایران بپردازند و برنامههای راهبردی و کاربردی جهت سیاستگذاری مجریان بخش گردشگری و بهرهبرداری فعالان این بازار ارائه دهند.
عملیکردن این امر به خارج شدن نظرات و مطالعات متخصصان بازار گردشگری ایران از شکل صرف تئوری همچون تنها انتشار مقالات و کتب منجر میشود و به حوزه عمل و اجرایی بدل میشود و در امر واقع به احیا، رونق و در نتیجه به توسعه پایدار میرسد. بازار گردشگری بهویژه پس از تحریمهای ظالمانه که اقتصاد مبتنیبر درآمدهای نفتی را با رکود گستردهای مواجه کرده است به قطب مهم و اصلی اقتصاد و درآمدهای ارزی ایران تبدیل شده که نیازمند بهکارگیری یک سیستم مدرن و کارآمد است که برای تحقق این امر در ابتدا باید به شناخت علمی و ظرفیتهای گردشگری در حوزههای مختلف ژئوپلیتیک، اقتصادی، اجتماعی، ریشهیابی مسائل و مشکلات پیشرو و آسیبشناسی پرداخت. بازار گردشگری ایران درحالحاضر بهویژه با وقوع بحران کرونا که این بازار را با رکودی بیسابقه و تعطیلی بسیاری از مشاغل مواجه کرده است، نیازمند مطالعات و پژوهشهای عمیق در ریشهیابی مشکلات و ارائه راهکارهای علمی و کاربردی برای پیشبرد اهداف فعالان گردشگری همراه با ایدهها و نظرات کارگشا است.
باتوجه به شرایط بحرانی کنونی کارشناسان و متخصصان در حوزه گردشگری همانند متخصصان سازمانها و دولتهای پیشرو در این بازار همچون سازمان جهانی گردشگری یا کشورهایی همچون ترکیه باید به ارائه آمارهای دقیق و علمی در تعداد گردشگران خارجی و داخلی، میزان درآمدهای کلی، نوع علایق و ذائقه گردشگران، ارزیابی محیطی و جغرافیایی، تمایل گردشگران در نوع انتخاب مقصد و دلایل و ارزیابی این انتخابها، نحوه بهکارگیری حمل و نقل برای سفرها، اشکال سفر همچون خانوادگی، انفرادی،گروهی یا شخصی بپردازند و با بررسی تمامی انواع گردشگری همچون روستایی، شهری، عشایر، ماجراجویانه، تجاری و... چگونگی رسیدن به توسعه آن را مورد مطالعه قرار داده و برنامه عملیاتی آن را در اختیار مجریان، سیاستگذاران و فعالان بخش گردشگری قرار دهند تا در جهت دستیابی به توسعه پایدار گام بردارند. بررسی، شناخت و مطالعه علمی متخصصان درباره تمامی این موضوعات منجر به شناخت و ارزیابی درست از بازار گردشگری کشور، آگاهی فعالان گردشگری از ظرفیتهای موجود برای ارائه بهتر خدمات و ایجاد شرایط متناسب با درخواستهای گردشگران و در نتیجه جذب بیشتر گردشگران در آینده میشود.
|