|
گسترش یک بیماری عفونی جدید در شهر ووهان چین گزارش شد و به‌دلیل قدرت سرایت بسیار بالا به‌سرعت در کل جهان انتشار پیدا کرد. این ویروس نه‌تنها سبب نگرانی‌های همگانی می‌شود بلکه بروز تعدادی از بیماری‌های روانشناختی را نیز در پی دارد که شامل پرخاشگری و خشونت، اضطراب، ترس، افسردگی، برچسب‌زنی، رفتارهای اجتنابی، تحریک‌پذیری، اختلال خواب، و اختلال استرس است.
با توجه به خصوصیت بیماری‌زایی این ویروس، سرعت انتشار و همچنین درصد مرگ و میر ناشی از آن، ممکن است این بیماری وضیعت بهداشت سلامت روان افراد در سطوح مختلف جامعه از بیماران مبتلا، کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، خانواده‌ها، کودکان، دانشجویان، بیماران روانشناختی و حتی پرسنل مشاغل مختلف را به‌نوعی متفاوت در معرض مخاطره قرار دهد(7-1). از این رو در وضیعت پرمخاطره فعلی، شناسایی افراد مستعد اختلالات روانشناختی در سطوح مختلف جامعه که سلامت روان آنها ممکن است به خطر افتد، امری ضروری بوده تا با راهکارها و تکنیک‌های مناسب روانشناختی بتوان سلامت روان این افراد را حفظ کرد.
پرخاشگری رفتاری است که به هدف آسیب رساندن به فرد دیگری که می‌خواهد از آسیب جلوگیری کند، روی می‌‌دهد.
خشونت زیرمجموعه شدیدی از پرخاشگری است و به‌معنای بروز رفتار فیزیکی با هدف کشتن یا ایجاد آسیب‌های دائمی در سایر افراد است. پرخاشگری و خشونت به‌ندرت سازنده هستند و تنها گاهی اوقات از عصبانیت ناشی می‌شوند.
محدودیت‌های رفت‌وآمد، خانه‌نشینی و استرس ناشی از شیوع کرونا در این چند ماه اخبر، شرایط سختی را برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی ایجاد کرده است.
قرنطینه خانگی موجب اضطراب و عدم پیش‌بینی آینده می‌شود
وقتی خانواده‌ها برای مدت طولانی در خانه بمانند، احتمال درگیری میان اعضای خانواده بالا می‌رود و حالا با توجه به این شرایط پیش‌آمده در روزهای سخت قرنطینه، خشونت خانگی از جمله موضوعاتی است که روان‌شناسان آن را پیش‌بینی می‌کردند؛ زیرا از مدت‌ها پیش بسیاری از آنها در رسانه‌ها اعلام کرده بودند، نبود مهارت کافی زندگی، سطح پایین تاب‌آوری و فشار‌های سنگین روانی ناشی از حوادث مختلف سیاسی و اجتماعی امنیت روانی شهروندان را به خطر انداخته است.
افزایش خشونت خانگی ممکن است به‌دلیل وجود ویروس کرونا باشد که عوارض این بیماری در جمیع جامعه و جهان آثار سوئی را به جا گذاشته و سبب استرس‌های زیادی بین مردم جهان شده است.
به‌طور مثال همین موضوع فاصله‌گذاری اجتماعی که به شکل یک پروتکل جهانی درآمده است و کشور ما هم از این روش استفاده کرده، اما به‌دلیل محدودیت‌های شدید اقتصادی فاصله‌گذاری موجب شده اقشاری از جامعه که نیازمند کار روزانه بودند تا مخارج خود را تأمین کنند تحت فشار قرار گیرند. بیشتر کسبه و تجار و خرده‌فروش‌ها و افرادی که شغل آزاد داشتند و تعداد کمی هم نیستند، تحت فشار قرار گرفته‌اند. بی‌پولی ایجادشده ناشی از این موضوع اضطراب مردم را بالا برده و موجب کم‌طاقتی و پایین آمدن آستانه تحمل بسیاری از افراد شده است.
دومین عامل مسأله خانه‌نشینی و نبود تحرک در محیط دربسته است. طبق نظریه روان‌شناسان، بی‌تحرکی از عوامل افزایش اضطراب و استرس است. در این شرایط هم مردان و هم زنان در فشار هستند. این فشار البته روی زنان بیشتر است. مسأله سوم ترس از بیماری و امنیت بهداشتی است. برخی اعضای خانواده باید برای تهیه مایحتاج از خانه خارج شوند و همین خارج و واردشدن به خانه ترس از انتقال ویروس را هم افزایش داده است.
روان‌شناس و زوج‌درمانگر، نیز معتقد است دلیل اصلی بالارفتن خشونت خانگی تاب‌آوری پایین میان مردم است. او می‌گوید: خشونت خانگی به‌معنی رفتار خشونت‌آمیز و سلطه‌گرانه یک عضو خانواده علیه عضو یا اعضای دیگر همان خانواده است. البته نمی‌توان نقش بالارفتن آگاهی زنان و کودکان نسبت به حقوق خود در بالارفتن اعلام خشونت خانگی را نادیده گرفت. در سال‌های اخیر آگاهی میان شهروندان بالا رفته و این اتفاقی مثبت است. اما وقتی خشونت خانگی به‌صورت مقطعی بالا می‌رود دلیل آن آگاهی نیست، بلکه خشونت افزایش یافته است.
از طرفی هر نوع خشونتی ۲ طرف (پرخاشگر و فرد آسیب‌پذیر یا پرخاشگر-پرخاشگر) دارد. خشونت در برخی بافت‌های فرهنگی یا رابطه‌ای بیشتر بروز پیدا می‌کند. فردی که بار‌ها توسط افراد مختلف مورد خشونت قرار می‌گیرد.
گسترش بسیار سریع کووید-19که از مهم‌ترین ویژگی این ویروس بوده و همچنین درصد مرگ ومیر ناشی از این بیماری، تعداد زیادی از کشورهای دنیا به‌ویژه کشورهای پیشرفته دنیا را با یک چالش عظیم بهداشتی روبه‌رو کرده و اینکه این بحران در دنیا تا چه زمانی پایدار خواهد بود، پرسشی است بی‌پاسخ که نیاز به صبر و شکیبایی دارد.
|
