ایران و عراق از اسفندماه ۹۸ همزمان با شیوع ویروس کرونا مرزهای هوایی و زمینی را بستند. عراق در ماه محرم شهرهای کربلا و نجف را قرنطینه کرد. دولت این کشور بهطور رسمی اعلام کرده است؛ امسال پیادهروی اربعین برگزار نخواهد شد. رئیس جمهور نیز بهصراحت اعلام کرد که امسال مراسمی با عنوان راهپیمایی اربعین چه در داخل مرزها و چه در خارج از آن نخواهیم داشت. با وجود این شایعاتی در نقض این تصمیمها همچنان منتشر میشود.
تیرماه ۹۹ همزمان با تشکیل ستاد اربعین در ایران برای نخستین بار این پرسش مطرح شد که آیا ویروس کرونا مراسم پیادهروی اربعین را به سرنوشت حج تمتع دچار خواهد کرد؟ آن زمان با توجه به اوجگیری شمار مبتلایان کرونا در عراق و ایران و مسدود ماندن مرزهای 2 کشور، چند سناریو از جمله احتمال برگزار نشدن این مراسم و یا برگزاری محدود آن، مورد بررسی قرار گرفت. نامشخص بودن موضع عراق نسبت به مراسم اربعین در آن زمان سبب شد مسئولان ایرانی نیز تا همین چند روز اخیر اظهارنظر واضحی درباره مراسم پیادهروی اربعین نداشته باشند.
ایران در آن فضای نامشخص عراق، 4 سناریو را برای اربعین بررسی کرد: ۱ ـ برگزار نشدن پیادهروی اربعین. ۲ ـ برگزاری پیادهروی اربعین فقط برای زائران عراقی و بدون حضور زائران کشورهای دیگر. ۳ ـ برگزاری محدود و کنترلشده راهپیمایی با حضور زائرانی از عراق و سایر کشورها و ۴ ـ برگزاری پیادهروی اربعین بدون هیچ محدودیتی.
اما تصمیم عراق برای ادامه قرنطینه شهرهای زیارتی کربلا و نجف در ماه محرم و نپذیرفتن زائران خارجی در مراسم دهه نخست این ماه و بسته نگه داشتن مرزهای زمینی و هوایی، گمانهزنیها درباره لغو یا برگزاری این مراسم به شکل محدود و درون کشوری را به واقعیت نزدیک کرد. با ازسرگیری پروازهای تهران ـ بصره و بازگشایی محدود مرزهای تجاری 2 کشور به شایعاتی نیز دامن زده شد که عراق مرزها را باز کرده و ثبتنام در کاروانها و برای پیادهروی اربعین آغاز شده است. اما مدیرعامل شرکت کارگزاران زیارتی که مسئولیت اعزام کاروانهای زیارتی ایران به عراق را به عهده دارد، با رد آن شایعات گفت که توافقی بین 2 کشور برای ازسرگیری سفرهای زیارتی صورت نگرفته و مرزهای عراق کماکان به روی زائران خارجی بسته است.
۲۲ مردادماه درحالیکه پرسشها درباره زمان بازگشایی مرزهای عراق و برگزاری مراسم پیادهروی اربعین بیشتر شده بود، رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین خبر داد که احتمالا امسال مراسم پیادهروی اربعین همانند گذشته برگزار نخواهد شد و با این نگاه برنامهها درحال انجام است. برنامههایی که بیشتر متمرکز بر فضای مجازی بود.
با وجود این، ۱۷ شهریورماه خبری از استاندار کربلا به این مضمون منتشر شد که این استان آماده پذیرش زائران برای مراسم اربعین است. اما سفیر ایران در بغداد بلافاصله اطلاع داد که برداشتهای اشتباهی در ایران از اظهارات استاندار کربلا شده است. «نصیف الخطابی» یک روز بعد به این برداشتهای اشتباه واکنش نشان داد و تأکید کرد که بهدلیل شیوع گسترده ویروس همهگیر کرونا، کربلا امسال امکان استقبال و میزبانی از زائران خارجی را ندارد و این تصمیم دولت مرکزی عراق است. استاندار کربلا همچنین تأکید کرد که ممنوعیت صدور ویزا برای مراسم اربعین کماکان ادامه دارد.
ایرج مسجدی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد نیز پس از دیداری که با استاندار کربلا داشت بهصراحت گفت که این موضوع کاملا روشن است و دولت عراق برای پذیرش زئران در ایام اربعین با توجه به شرایط کرونا و تبعات احتمالی آن آمادگی ندارد و زائر خارجی نمیپذیرد.
در همان روزها ستاد اربعین نیز تصریح کرد که مراسم پیادهروی اربعین با حضور زائران خارجی در عراق برگزار نخواهد شد. محمدیفر ـ دبیر ستاد مرکزی اربعین در ایران ـ در جلسه کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا از سناریوهای جایگزین سخن گفت و یادآوری کرد که ایران آمادگی اجرای 3 سناریوی برگزار نشدن راهپیمایی اربعین، برگزاری محدود و در شرایط عادی را دارد اما پس از مذاکره با سفیر ایران در عراق و اعلام نپذیرفتن زائران خارجی از سوی دولت عراق، برنامههای جایگزین دنبال شده است.
با وجود تمام این تأکیدها اما همچنان بر طبل شایعات و احتمال بازگشایی مرزها در زمان اربعین و تغییر موضع عراق کوبیده میشود. حتی زمانی که رئیس جمهور با قطعیت گفت: مسئولان عراقی بهصراحت اعلام کردند که آمادگی میزبانی از میهمانان راهپیمایی اربعین نداریم؛ بنابراین ما نیز امسال مراسمی با عنوان راهپیمایی اربعین چه در داخل مرزها و چه در خارج از آن نخواهیم داشت. البته عزاداری با رعایت پروتکلها در روز اربعین و سایر مناسبتهای ماه صفر برگزار میشود اما چیزی بهعنوان مراسم راهپیمایی اربعین نخواهیم داشت.
برگزار نشدن مراسم پیادهروی اربعین در عراق تصمیمی است که دولت مرکزی این کشور گرفته است، همانطور که در 6 ماه گذشته مرزهای زمینی و هوایی را بهروی مسافران و زائران بسته نگه داشت و قرنطینه شهرهای کربلا و نجف را حفظ کرد.
|