|
سر چهار راه گل به دست لب جدول نشسته است چراغ مدام قرمز، سبز و زرد می‌شود اما نای حرف زدن با سرنشینان را ندارد کنارش ترمز می‌کنم دقایقی چشم به چشم نگاهم می‌کند و با صوت کودکانه‌اش می‌گوید: خاله گل‌هایم همه پلاسیده شده است می‌خری؟؟؟ محسن 9سال دارد با کلی آرزوهای قشنگ.
چشم‌هایش را دنبال می‌کنم و کمی آن طرف‌تر کودک تقریبا 4 ساله‌ای را در یک خودرو لوکس می‌بینم که مادرش در حال لایو گرفتن از او است و پدر مدام می‌گوید دوباره تکرار کن...
کودک خسته و کلافه گیر سرش را از موهای لخت طلاییش جدا می‌کند و می‌خوابد اما مادر دوربین گوشی را به سمتش می‌گیرد و اسمش را صدا می‌زند... این روزها اینستاگرام را که باز می‌کنی پر است از استوری‌ها و پست‌هایی که کودکان به خواسته والدینشان باید در مقابل دوربین مدام شیرین زبانی کنند، لباس‌های برند بپوشند آشپزی و یا حتی آرایش کنند. گاهی این کودکان باید به قدری یک کار خاص را تکرار کنند که کلافه می‌شوند مادران حتی از کلافگی‌شان هم فیلم به اشتراک می‌گذارند به طوری که میلیون‌ها نفر از اول صبح که کودک بیدار می‌شود تا شب که می‌خوابد آن‌را در استوری‌ها می‌بینند.این کودکان که اصطلاحاً کودکان کار مدرن نام دارند تفاوتی با کودکان کاری مانند محسن که آرزوهایش در خیابان‌ها قد می‌کشد، ندارند. برخی خانواده برای مطرح شدن و یا اینکه فرزندشان تبدیل به یک چهره شود دست به نمایش کودک می‌زنند تا با جذب فالووربیشتر، شرکت ها، آرایشگاه‌ها و... را جذب و تبلیغ کرده و در نهایت از آن کسب درآمد کنند.
در دوران کودکی خود متوقف می‌شوند
مسائل اقتصادی شایع ترین دلیل سوق خانواده‌ها به فعالیت با کودکان در فضای مجازی است. مادرها برای درآمدزایی به فرزندانشان فرصت بچگی کردن نمی‌دهند و این موضوع در شرایط بد اقتصادی جامعه بیشتر به چشم می‌آید. چند خانواده در دایرکت خبرنگار روزنامه همدان‌پیام، علت به نمایش گذاشتن فرزندانشان را کشف استعداد آنها عنوان کردند و چند گروه هم معتقد بودند که اگر بتوانیم فالوورهارا به k 700 برسانیم ماهی 30 میلیون درآمد داریم. خانواده‌ها نمی‌دانند که این کارشان تعرض به حقوق کودک و محروم کردن کودک از حقوق قانونی خود است. نه تنها قانونی برای منع خودنمایی‌ها در اینستاگرام وجود ندارد بلکه چندی پیش هم مطرح شد که برای کسانی که به وسیله فضای مجازی کسب درآمد می‌کنند و بالای 500 میلیون درآمد دارند مالیات در نظر گرفته می‌شود!
جمع‌بندی:
یادمان باشد کودکان کار همیشه سر چهارراه‌ها گل و آدامس به دست نیستند که به ناچار برای پدر یا مادر مریض و بیکارشان تلاش کنند، همیشه دلخراش لباس نمی‌پوشند، همیشه نامرتب و به هم ریخته نیستند. گاهی لباس‌های گران‌قیم ت به تن دارند، همه برایشان جیغ و هورا می‌کشند و چندین میلیون نفر لایکشان می‌کنند و کامنت‌های پرزرق‌وبرق برایشان میفرستند. اما باز هم وسیله‌ای هستند برای پول درآوردن!
تلقین روانی کاذب به کودک
کودک با قرارگیری دایم در مقابل دوربین و تشویق کاذب به‌ازای آن، به سراغ رفتارهای غیرواقعی می‌رود. مسأله‌ای که «امیر حسین یاوری» متخصص روان‌شناسی بالینی نیز آن را تأیید می‌کند و با ذکر مثالی از دنیای واقعی، آن را بسط می‌دهد: کودکانی که از بچگی حتی روزهای اول تولد مقابل دوربین پدر یا مادر خود نمایش اجرا می‌کنند، برخی از آنها از نگاه والدینشان به ستارگان دنیای مجازی تبدیل شده‌اند اما با نگاهی به کارنامه‌شان می‌توان مشکلات متعدد روحی روانی را در زندگی‌شان دید و برخی از آنها نیز هم‌اکنون از صحنه‌ها محو شده‌اند و ضربه سنگینی به همین خاطر خورده‌اند.
فالوور بیشتر، درآمد بیشتر
یاوری معتقد است: اغلب کودکان کار خیابانی به دلیل مشکلات مالی والدین مجبور هستند زیر سن قانونی کار، با هدف کسب درآمد نه مهارت، کار کردن را آغاز کنند اما نوع دیگراز کودکان کار که به کودکان کار مدرن معروفند، بازیچه دست والدین هستند برای کسب درآمد بیشتر. این کودکان در فضای مجازی اینستاگرام خواه و ناخواه مجبورند جذاب و شیرین باشند تا با فالوورهای بیشتر، درآمد بیشتری را جذب کنند.
او اظهار می‌کند: در سلسله مراتب رشد روانی کودک باید‌ها ونبایدهایی را باید طی کند تا با محیط اجتماعی ونوع برخورد با آن آشنا شود.
در مورد کودکان کار سلسله مراتب رشدی طی نمی‌شود. آنها زودتر از موعد مقرر وارد دنیای کار می‌شوند و از همان دوران کودکی دغدغه درآمد دارند نه مهارت‌آموزی.
کودکان در چنگال لایک‌ها
یاوری باور دارد کودک به جای آموزش روابط اجتماعی به عنوان یک فروشنده مطرح می‌شود و فراتر از ظرفیت وجودی از او کار می‌کشند. کودکانی که در چنگال لایک‌ها قد می‌کشند در بزرگسالی دچار اختلالات خلقی و شخصیتی خواهند شد. علاوه بر اینکه درصد سوءاستفاده مالی، اجتماعی و جنسی از کودکان بالا می‌رود ناخودآگاه تملق، تبلیغ جنسی و کدی گری را هم یاد می‌گیرند.
او با تأکید بر اینکه نقض حریم کودکان نقض قانون است، می‌گوید: در جوامعی که پیگیری قانونی سختی باشد میزان شیوع معضلات اجتماعی، روانی کاهش پیدا می‌کند.
زندگی نمایشی در فضای مجازی
یک جامعه شناس علت سوق والدین به استفاده ابزاری از کودکان خود را نشأت گرفته از دور شدن بخشی از جامعه از ارزش‌های ایرانی- اسلامی و گرویدن به دنیای نئولیبرالیسم (ارزش‌های غربی) می‌داند. «افراد در دنیای نو ریبلاریسم وسرمایه‌داری از هر راهی استفاده می‌کنند برای کسب درآمد و سود.»
حسین رضایی اظهار می‌کند: ارزش‌های نو به کودک معصوم هم رحم نمی‌کند به طوری که بدن، صورت و ماهیت آنها تبدیل به کالایی می‌شود که دارای ارزش افزوده است و مادران و پدران با نگاه مادی و نئولیبرالیسم می‌توانند از آن کسب درآمد کنند.
از دنیای واقعی دور می‌شوند
او می‌افزاید: خانواده‌ها ناآگاهانه و از روی جهل کودک را از عالم واقعیت، ابراز احساسات، بازی‌های کودکانه ودنیای شیرین و بی‌بازگشت کودکی دور می‌کنند.او به موجودی مصنوعی تبدیل خواهد شد که باید مدام نمایشی بازیگرانه را ایفا کند. کودکی که هنوز به بلوغ روانی، جسمانی و عقلانی نرسیده است، نقشی تحمیلی ایفا می‌کند. در واقع هیجانات کاذبی را به کودک تحمیل می‌کنند که ترس از بد دیده شدن باعث افزایش استرس و اضطراب خواهد شد. همچنین صدمات جبران‌ناپذیر و بی‌بازگشتی چون نپذیرفتن وظایف، شخصیت هیجانی، نمایشی و احساسی، آسیب‌های روحی و روانی، به دنبال خواهد داشت وبه عنوان یک شهروند در زندگی سالم و نرمال در عالم واقعیت ناتوان است.
رضایی معتقد است فرد ضعیف نمایشی و هیجان‌زده به دور از فاکتور‌های عالم واقعیت رشد می‌کند. این دسته از کودکان کار فاقد جامعه‌پذیری واقعی‌اند و از خود واقعی دور می‌شوند. در این شرایط آنها به فردی بی‌مهارت و با جامعه‌پذیری معیوب که با کوچکترین مشکلاتی فرو شکسته و منزوی و دچار فردگرایی افراطی می‌شود، تبدیل خواهند شد.
نقض حریم خصوصی کودکان
او تأکید می‌کند که نمایش کودک در فضای مجازی با لباس‌ها و چهره‌های مختلف بهره برداری اقتصادی از کودک است. این معضل اجتماعی ناشی از استفاده ناصحیح از تکنولوژی است که به فرهنگ هر کس بر می‌گردد و لازم است کوچکترین سوءاستفاده از کودک با شدیدترین مجارات روبه رو شود. هر جایی که فعالیت اقتصادی - از هر نوع- مانع رشد سالم کودک از نظر اجتماعی، روانی و جسمانی شود و از طرفی مانع حقوق اساسی کودک شامل بازی و آموزش شود، کار برای آن فرد مضر به‌شمار می‌آید و نقض حریم خصوصی کودکان است.
|
