پایگاه اطلاع رسانی روزنامه همدان پیام
 
تاریخ چاپ : جمعه ، 10 فروردين 1403

کد خبر : 89352

 
تصمیمات آمریکا و ورود به دوران پس از جهانی شدن

بازگشت به قاعده حق با اقویا
تاریخ خبر : 1397-11-03
نویسنده : الهه بهرامی
     
   
     
متن خبر :
 
 
جهانی شدن«Globalization» بیش از آنکه در فضای دانشگاهی و آکادمیک مطرح شود بیشتر در رسانه ها و شبکه ها مطرح شد. بیش از آنکه مبانی تئوریک و فلسفی جهانی شدن رشد کند در رسانه ها به عنوان کشف موضوع جدید مطرح بوده است. آنتونی گیدنز جهانی شدن را چنین تعریف نموده است.
 «جهانی شدن به معنای گسترش روابط اجتماعی و اقتصادی در سراسر جهان است. در یک نظام جهانی، جنبه های متعددی از زندگی مردم از سازمان ها و شبکه های اجتماعی تاثیر می پذیرند که هزاران کیلومتر از آنها دورتر هستند، در این وضعیت جهان را باید به عنوان یک نظام واحد قلمداد کرد.»
از سال‌های پایانی ۱۹۶۰ میلادی که تحت تأثیر انقلاب ارتباطات و تقسیم کار جهانی، دامنه جهانی شدن بر کلیه عرصه‌ها و حوزه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و دیگر شئون زندگی ملل سرایت نمود و تمام این حوزه‌ها را متأثر از خود ساخت همین رسانه‌ها و شبکه‌ها هم تصور نمی‌کردند نیم قرن کافیست تا مشکلات جهانی شدن اینگونه بروز کند ودیوارهایی با سازه‌های جهانی ،در جهت محدودیت بنا شود.
تحریم‌های جهانی بر علیه کشورها در ابتدای امر بعنوان ابزاری قدرتمند در جهت نظم جهانی بکار گرفته شد. اما به مرور توانست ضعف این مقوله را مشهود کند. از ابتدای سال ۲۰۱۸ و بعد با روی کار آمدن دونالد ترامپ بعنوان رئیس جمهوری آمریکا این وضعیت عیان شد.
 اروپایی ها با تصمیم دونالد ترامپ به خارج کردن آمریکا از توافق هسته ای ایران و اعمال مجدد تحریم های اقتصادی موافق نبوده اند و بیش از هفت ماه است که سعی می‌کنند راهکارهایی برای مقابله با تصمیمات ترامپ بیابند و از برجام از طریق حفظ منافع اقتصادی محافظت کنند. اما اروپا در برنامه های خود برای شکست دادن ایالات متحده اشتباهاتی داشته که تلاش هایش برای گرفتن جای آمریکا در بازارهای سرمایه می‌تواند جهان را به دوران پس از جهانی شدن وارد کند. 
تلاش اتحادیه اروپا برای ایجاد سازوکار مالی جدید به عنوان راهکاری برای ادامه تجارت با ایران، بدترین عملکرد برای این هدف خاص بود و در بلند مدت معایبش مشخص خواهد شد. چراکه هر زمانی که قرار باشد از تحریم‌ های اعمال شده از سوی یک کشور اجتناب شود، چنین کاری در سایه و در سکوت خبری صورت می گیرد. اما مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چنین کاری نکرد. فدریکا موگرینی با اقدامات خود نه‌تنها به برجام خدمت نکرد که مشخص کرد اتحادیه اروپا از لحاظ قدرت تفکرات سیاسی و اقتصادی فاصله بسیار زیاد با آمریکا دارد. 
موگرینی به دونالد ترامپ به انواع مختلف توهین کرد و او را در بین رسانه‌ها و افکار عمومی با عناوین مضحک خطاب کرد و بدتر اینکه برنامه اتحادیه اروپا برای حفظ برجام را  به طور عمومی معرفی کرد. سپس در کنفرانسی با حضور خبرنگاران در مجمع عمومی سازمان ملل هر آنچه در مورد ابزار ویژه مالی بود را مطرح کرد. بایستی سیاستمداران، آژانس امنیت ملی ،خزانه‌داران و مدیران بانکهای آمریکا از ارائه این نقشه راه حتما از موگرینی تشکر کنند.
این عملکرد ناپخته مشخص کرد که اروپا درک درستی از تجارت بین المللی ندارد. از آن زمان به بعد مقامات ایران بارها نارضایتی خود را از پیشرفت کند اروپا در اجرای ابزار ویژه مالی اعلام کرده اند. علت نارضایتی ایران هم مشخص است. 
موارد استثنا و معافیت های موقت از تحریم های ایالات متحده آنقدری هست که امکان خرید کالاها و خدمات در ازای نفت را برای این کشور فراهم آورد. برای نمونه، ترکیه و عراق از تحریم های آمریکا علیه ایران معاف شده اند. تصور تجارت پنهانی در مرز عراق چندان غیر ممکن نیست؛ این اتفاق گهگاهی رخ داده است. 
یونان هم توانسته است معافیتی 180 روزه برای واردات نفت از ایران به دست آورد. احتمال اینکه یک پالایشگاه چینی مقداری از نفت ایران را مصرف کند و باقی را به بنزین که غیر قابل ردیابی است یا سوخت هواپیما تبدیل کند هم وجود دارد. 
همه این اقدامات از برنامه ساز و کار ویژه مالی اروپا پرمخاطره تر است؛ این اعلان عمومی (درباره ابزار ویژه مالی) آمریکا را ناراحت کرده و شرکت های اروپایی را در معرض تحریم های فرا مرزی قرار داده است. دلیل اینکه کمیسیون اروپایی تا امروز نتوانسته میزبانی برای ابزار ویژه مالی پیدا کند هم همین است.
 هیچ یک از کشورهای اروپایی پیشنهاد میزبانی این نهاد جدید را مطرح نکرده و ساز و کار محزون مالی بین خطوط ریلی و فرودگاه ها سرگردان مانده بدون اینکه بتواند ملیتی برای خود بدست بیاورد، یک حساب بانکی یا حتی یک نام واقعی داشته باشد. پشتیبانی اتحادیه اروپا از برجام می توانست اعتبار بیشتری داشته باشد اگر که کمیسیون اروپایی به مشاوره ها بیشتری توجه می کرد و اهمیت کمتری برای ارزش اظهار علنی استراتژی تامین مالی تجارت خود قائل می شد.
این مبحث جدای از موارد مربوط به ایران مشخص کرد که جهان دوباره به قاعده حق با اقویا بازگشته و وقتی شخصی با دیدگاه دونالد ترامپ در مسائل سیاسی و اقتصادی مدام تکرار می‌کند که اولویت با آمریکایی‌هاست، در واقع رسیدن به همان زیر سوال بردن جهانی شدن است.
 با توجه به این نگاه می‌توان به این نتیجه نیز رسید که جهانی شدن به مشکل برخورده است. نسل جدید کارکنان شرکتها و بانکدارها جهان تجارت و موانع سرمایه را به یاد نمی‌آورند و اصلا نمی‌توانند با موانع ادامه کار دهند. هرچند موگرینی با اظهارات اشتباه نقشه راه را علنی کرد ولی در ادامه همان صحبتها بدرستی گفت: «وقتش رسیده که همگی آماده برخورد جهانی با دیوارهای(موانع) بلند باشیم».
*( دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل)
 
 
نشر و نقل مطالب فقط با ذکر نام روزنامه همدان پیام بلامانع است.