|
در سال‌های اخیر نظام خرده مالکیتی باغ‌ها و اقدام به حفر چاه‌های غیرمجاز زنگ خطر را برای منابع آب‌های زیرزمینی به صدا درآورده است.
یک عضو هیأت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به روند افزایشی دما، گفت: خوشبختانه در سال‌های گذشته با افزایش تعداد ایستگاه‌های هواشناسی در کشور و ثبت وسیع‌تر داده‌های دمایی، با دقت بیشتری می‌توانیم رفتار دما را نسبت به میانگین درازمدت پایش کنیم و خروجی مدل‌های اقلیمی از روند افزایش دما در سال‌های بعدی حکایت دارد.
علی‌اکبر سبزی‌پرور با بیان اینکه مدل‌های تغییر اقلیم قادرند با قطعیت بالایی تغییرات دمایی را پیش‌بینی کنند، افزود: متأسفانه دما به دلیل افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی و در پی آن افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو؛ هرساله به روند افزایشی خود ادامه خواهد داد.
وی کاهش کوتاه‌مدت دما در یک منطقه را مانع افزایش جهانی دما ندانست و بیان کرد: افزایش دما در دهه‌های آینده به صورت خزنده ادامه دارد، البته رعایت معاهده‌های بین‌المللی توسط همه کشورهای عضو هیأت بین دولتی تغییر اقلیم می‌تواند از سرعت روند افزایشی دما بکاهد، ولی به قبل از انقلاب صنعتی برنمی‌گردیم.
سبزی‌پرور گفت: براساس آمار سال ۲۰۱۸ میلادی، افزایش دمای جهانی نسبت به دوره قبل از انقلاب صنعتی بین 8 تا 2/1درجه سانتیگراد بوده و اگر مصرف سوخت‌های فسیلی به همین وضع ادامه پیدا کند این مقدار به 5/1 درجه سانتیگراد می‌رسد که در صورت تداوم، سازگار شدن طبیعت با آن بسیار مشکل است.
وی افزود: اگر افزایش دما در طولانی‌مدت از حد 2 درجه سانتیگراد تجاوز کند، اکوسیستم‌ها در برخی از مناطق توان سازگار شدن با این گرمایش مازاد را نخواهند داشت و وارد مرحله غیرقابل جبرانی می‌شوند و در کشور ایران نیز ممکن است در نواحی سرد و کوهستانی برای برخی گونه‌های گیاهی در آینده به این مرز برسیم.
سبزی‌پرور با بیان اینکه اگر استفاده از سوخت‌های فسیلی به طور کامل منسوخ شود باز هم روند افزایشی دما به دلیل تأثیرات ذخیره شده ادامه خواهد داشت، گفت: نتیجه مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد اگر مصرف سوخت‌های فسیلی از هم‌اکنون متوقف و سوخت‌های پاک جایگزین آنها شوند، روند افزایشی دما تا سال ۲۱۰۰ ادامه دارد.
وی در ادامه بیان کرد: بررسی روند طولانی‌مدت داده‌های ایستگاه‌های قابل اعتماد هواشناسی، وقوع قطعی تغییر اقلیم در کشور را تأیید می‌کنند.
استاد دانشگاه بوعلی‌سینا در مورد تغییرات اقلیمی بارش، گفت: برخلاف دما؛ پیش‌نگری بارش را نمی‌توان با دقت انجام داد و مقایسه داده‌های بارش سالانه با میانگین درازمدت در مجامع علمی جای بحث دارد به‌طوری‌که میانگین ۳۰ساله تغییرات بارش، کاهش محسوس‌تری را نسبت به میانگین ۵۰ساله نشان می‌دهد.
سبزی‌پرور با اشاره به اینکه در دهه‌های ۶۰ تا ۷۰ سال‌های پر بارش و در دهه‌های ۸۰ تا ۹۰ خشکسالی را در کشور تجربه کردیم، بیان کرد: با مشاهده بارش‌های خوب سال‌های ۹۷-۹۸ امیدوار بودیم مجدد وارد دهه ترسالی شویم، اما این امر اتفاق نیفتاد و در 2سال اخیر شاهد کمترین بارش ۵۰ سال گذشته بودیم.
وی با بیان اینکه بارش‌های حدی و تصادفی توسط مدل‌های اقلیمی موجود قابل پیش‌بینی نیستند، گفت: مدیران کلان کشوری باید راهکارهای اجرایی لازم را برای مقابله با این گونه رخدادهای حدی در برنامه‌های راهبردی کشور بگنجانند و از آن برای عملیاتی شدن حمایت کنند.
سبزی‌پرور بیان کرد: اگر افت بارش‌ها و مدیریت غیرعلمی منابع آب با همین روند ادامه یابد، مهاجرت انسانی از نواحی جنوبی و کم‌آب کشور به سمت نواحی شمالی سرعت بیشتری خواهد گرفت به‌طوری‌که در آینده جمعیت غالب کشور، استان‌های شمالی را به عنوان سکونتگاه دائمی خود انتخاب می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه در مورد بارش سال‌های بعدی باید به همین پیش‌بینی‌های میان‌مدت فصلی اکتفا کرد، افزود: قبل از رخداد سال‌های پرباران، مدیران کشوری باید به فکر ذخیره بارش مازاد باشند و تدابیری برای آن اندیشیده شود که همانند سال ۹۸ غافلگیر نشویم و بتوانیم مازاد بارش را برای سال‌هایی کم‌آب به‌طور بهینه ذخیره کنیم.
سبزی‌پرور بیان کرد: برگشت مقدار بارش به میانگین درازمدت (۲۴۳ میلیمتر در سال) نگرانی‌ها را رفع نمی‌کند، زیرا کمبودهای تأخیری سال‌های گذشته و مشاهده توزیع نامناسب زمانی و جغرافیایی بارش، چالش‌های جدیدی در کشور ایجاد خواهد کرد.
وی با بیان اینکه اگر در دوران ترسالی مدیریت مناسبی نداشته باشیم نمی‌توان از مزایای آن در سال‌های خشک استفاده کنیم، افزود: مسئولین باید بر نظام خرده مالکیتی باغ‌ها نظارت کنند، در سال‌های اخیر ساکنین شهرها به علت مهاجرت معکوس یا استفاده تفریحی، باغ‌های موجود در اطراف روستاها و شهرها را خریداری کرده و در سال‌های خشک؛ اقدام به حفر چاه‌های غیرمجاز کردند که این موضوع منابع آب زیرزمینی را به خطر می‌اندازد.
مدرس دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا در پایان گفت: دستگاه‌های قانونگذار و اجرایی کشور باید از سازمان هواشناسی به عنوان تنها دستگاه مسئول در پیش‌بینی و پایش اوضاع جوی حمایت بیشتری کنند و برای جلوگیری از موازی‌کاری، وظایف این سازمان را از دیگر دستگاه‌ها همچون وزارت نیرو تفکیک و به آنها ابلاغ کنند.
|
