|
زمین‌لغزش یکی دیگر از خطرهای زمین‌شناختی است که در برخی از نقاط کشور ما روی داده و خسارات فراوان جانی و مالی بر جای گذاشته است.
به پدیده گسیختگی و ناپایداری شیب‌های خاکی و سنگی در اثر فزونی مؤلفه‌های جابجایی در راستای شیب بر نیروی ثقل زمین‌لغزش گفته می‌شود. این پدیده می‌تواند در اثر وجود ناپیوستگی‌های موجود در توده خاک یا سنگ، تحریک ناشی از زلزله، تغییرات ایستایی یا بارش‌های ناگهانی ایجاد شود.
به عنوان مثال، در روز 12 فروردین‌ماه 1377، بخشی از ارتفاعات آهکی کوه "کی نو" مشرف بر رودخانه "لبد" و روستای "آبی‌کار" در منطقه بازفت استان چهارمحال و بختیاری دچار لغزش شد و حجم عظیمی از توده‌های سنگ و خاک را بر روستای "آبی‌کار" ریخت و این روستا را با 55 نفر جمعیت، مزارع و حتی حیوانات کاملاً مدفون ساخت و یکی از غم‌انگیزترین رویدادهای سال‌های اخیر را به وجود آورد.
سرزمین ما ایران، با توجه به شرایط زمین‌شناسی و آب‌وهوایی از جمله کشورهایی است که شاهد وقوع زمین لغزش‌های بسیاری است. در حال حاضر سالیانه چندین زمین‌لغزش بر اثر عوامل گوناگون در نقاط مختلف کشور به وجود می‌آید و مناطق مسکونی، راه‌ها و تأسیسات بسیاری را تهدید می‌کند.
در برخی از مناطق شهر تهران خصوصاً در ارتفاعات و کنار دره‌های بزرگ، وقوع زمین‌لغزش، بسیار محتمل است که از جمله می‌توان به حادثه اخیر در ضلع شمال‌غربی "دره فرح‌زاد" اشاره کرد که برای تعدادی از شهروندان ما مشکلات و دل‌نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است.
در اینجا به اختصار اقداماتی را که برای آمادگی در برابر زمین‌لغزش ضروری است، برای شما بیان می کنیم.
قبل از رویداد:
● وضعیت زمین محل سکونت خود را از لحاظ امکان وقوع لغزش مشخص کنید؛ برای انجام این کار می‌توانید از کارشناسان علوم زمین و متخصصان ژئوتکنیک کمک بگیرید و اطلاعات لازم در مورد وضعیت منطقه محل سکونت خود را به دست آورید.
● سطوح شیب‌دار نزدیک منزل خود را درختکاری کنید و در صورت لزوم دیوارهای حایل را مقاوم بسازید.
● در مناطقی که در معرض خطر جریان‌های گِل و لای هستند، کانال‌هایی بسازید تا جریان‌های گِل را از اطراف ساختمان و دیوارها منحرف سازد.
● دیوارها و کانال‌ها را طوری بسازید که جریان‌های گِل و لای، خساراتی به اموال همسایگان وارد نکند.
علایم هشدار دهنده زمین‌لغزش را بشناسید
● درها و پنجره‌ها برای نخستین بار، گیر می‌کنند.
● ترک‌های جدیدی بر روی پوشش داخلی دیوارها، بام، دیوارهای خارجی یا پی‌ها ظاهر می‌شود.
● دیوارهای خارجی و پیاده‌رو کنار آنها شروع به دور شدن از ساختمان می‌کنند.
● ترک‌ها و شکاف‌هایی که به آرامی توسعه پیدا می‌کنند، بر روی زمین یا روی مناطق سنگفرش شده ظاهر می‌شوند.
● لوله‌های زیرزمینی می‌شکنند.
● بالا آمدگی و تورم زمین، در پای سطوح شیب‌دار ظاهر می‌شود.
● حصارها، دیوارهای حایل، دکل‌ها و درخت‌ها کج یا جابجا می‌شوند.
● غرشی ضعیف می‌شنوید که با نزدیک شدن زمین‌لغزش افزایش می‌یابد.
● جابجایی و حرکت زمین را به یک سمت، احساس خواهید کرد.
نقشه خروج از محل
حداقل 2 مسیر مطمئن برای خروج در نظر داشته باشید. از آنجا که ممکن است جاده‌ها مسدود شوند، با سایر اعضای خانواده و دوستان نقشه‌هایی برای موارد اضطراری تهیه کنید و آمادگی خود را برای مقابله با زمین‌لغزش بالا ببرید.
هنگام رویداد:
اگر داخل ساختمان هستید:
● اگر فرصت پناه بردن به جای امنی فراهم نیست، داخل ساختمان بمانید و زیر میز یا مبلمان محکم، پناه بگیرید.
اگر خارج از ساختمان هستید:
● سعی کنید از مسیر زمین‌لغزش و جریان‌های گِل و لای فاصله بگیرید.
● به طرف نزدیک‌ترین زمین بلند در جهت دور شدن از مسیر زمین‌لغزش بدوید.
● اگر توده‌های سنگ در حال نزدیک شدن بود، به طرف نزدیک‌ترین سرپناه، نظیر ساختمان یا گروهی از درختان پناه ببرید.
پس از رویداد:
● از منطقه لغزش دور شوید، زیرا خطر لغزش‌های بعدی وجود دارد.
● به سراغ مجروحین و افراد به دام افتاده در نزدیک محل لغزش رفته و به کمک آنها بشتابید.
● به کمک همسایگان و افراد خردسال و از کارافتادگان بروید.
● به پیام‌های رادیو و تلویزیون برای اطلاع از آخرین وضعیت اضطراری گوش دهید.
● وضعیت برق، خطوط تلفن، آب و سایر موارد را کنترل کنید و در صورت مشاهده آسیب به مراکز مسئول اطلاع دهید.
● پی ساختمان، آسیب‌های وارده به ساختمان و سایر موارد را کنترل کنید.
● در زمین‌های آسیب دیده مجدداً گیاه، بوته و درخت بکارید تا هوازدگی موجب از بین رفتن پوشش سطحی خاک و مستعد شدن منطقه برای سیلاب نشود.
گردآوری و تنظیم: عباس اولیاسمیع کارشناس مرکز حوادث و فوریت‌های پزشکی
|
