لکنت نوعي اختلال گفتاري است که مشکلاتي را در برقراري ارتباط با سرعت مناسب، پيوسته و روان ايجاد ميکند. در واقع لکنت عبارتست از تکرار، کشش و يا قفل شدن غيرارادي کلمات، هجاها يا صداهايي که فرد قصد بيان آن را دارد که معمولاً همراه با تلاش براي بيان درست کلمات، تغييراتي در سر و گردن به شکل پلک زدن، چرخاندن چشم به اطراف، کوبيدن پا بر روي زمين، لرزش فک، لبها و... ديده ميشود.
واقعيتهايي در مورد لکنت
■ سنين 2 تا 5 سالگي زمان رشد و تحول گفتاري کودکان است. ممکن است در اين دوران نارواني طبيعي گفتار وجود داشته باشد از طرفي شروع لکنت در اين سنين بيشتر است.
■ پسران بيشتر از دختران دچار لکنت ميشوند اين نسبت تقريباً 4 به 1 ميباشد.
■ از نظر هوشي تفاوتي بين کودک لکنتي با بقيه وجود ندارد.
لکنت ممکن است دورهاي باشد، به اين معنا که ميآيد و ميرود فراواني و شدت لکنت کودک ممکن است در طي هفتهها و ماهها تغييرات چشمگيري داشته باشد.
■ ترکيبي از عوامل گوناگون باعث ايجاد لکنت ميشود. اما لکنت در اثر تقليد ايجاد نميشود.
■ همچنين کودکان به دليل اضطراب، افسردگي و خجالت شروع به لکنت نميکنند اما اين عوامل ميتوانند در تشديد لکنت موثر باشد.
■ موفقيتهاي آموزشي، شغلي و اجتماعي ميتوانند تا حدودي تحت تأثير لکنت قرار گيرند.
درمان لکنت
■ نخستين قدم در درمان، راهنمايي و مشاوره به والدين است، چنانچه که والدين پس از مشاهده نشانههاي لکنت، رفتار صحيح و مناسبي داشته باشند بهبود لکنت و پيشرفت درمان سريعتر ميشود.
■ درمان بايد به مدت چندين ماه يا حتي سال پيگيري شود.
■گفتار درمانگر به کودک کمک ميکند راحتتر و روانتر صحبت کند، همچنين رفتار و احساسات بهتري نسبت به خود و گفتارش داشته باشد و در فعاليتهاي جمعي مشارکت بيشتري داشته باشد.
■ در مورادي که فشارهاي رواني در تشديد لکنت دخيل هستند،لازم است مشاوره روانشناختي و خانواده درماني و مداخلات حمايتي ديگري نيز در کنار گفتار درماني صورت گيرد.
نکاتي براي والدين
1- تا جايي که ميتوانيد در مقابل لکنت کودکتان صبور باشيد و به صحبتها و مفهوم صحبتهايش توجه کنيد.
2- در هنگام صحبت کردن کودکتان، عجله و استرس نداشته باشيد.
3- هرگز به کودکتان نگوئيد چه کار کند تا دچار لکنت نشود.
4- از عباراتي نظير «تکرار کن»، «نفس عميق بکش»، «آرام تر صحبت کن» استفاده نکنيد.
5- حداقل روزي 5 دقيقه به طور کامل به کودکتان توجه کنيد.
6- به اعضاي خانواده آداب صحبت کردن و احترام به صحبتهاي ديگران را بياموزيد و همچنين براي شروع صحبت خود تا زمان خاتمه صحبت نفر قبلي صبر کنند.
7- هنگام صحبت کردن با او تماس چشمي مناسبي داشته باشيد و هنگام لکنت ارتباط چشميتان را قطع نکنيد.
8- از بيان چهرهاي استفاده کنيد تا به کودک نشان دهيد، محتواي کلامش براي شما مهم است نه چگونگي بيان آن.
9- فرزندتان را بپذيريد و به او نشان دهيد برايش ارزش قائليد و از بودن در کنار او لذت ميبريد.
10- به احساساتش پاسخ دهيد و اگر در رفتار و صحبتهايش غم و ناراحتي مشاهده کرديد با او هم صحبت شويد.
11- از تنبيه و تشويقهاي نادرست پرهيز کنيد.
12- محيطي آرام فراهم کنيد و فضاي خانواده را از استرس دور کنيد.
13- رفتارتان با کودک داراي لکنت مانند ساير کودکانتان باشد اگر ساير کودکانتان را از چيزي منع ميکنيد، او را هم از انجام آن کار منع کنيد.
14- به جاي انتقاد از کودک، به او روش صحيح انجام کارها را بياموزيد.
15- با تعيين مقررات رفتاري، کودک را با رفتارهاي صحيح اجتماعي آشنا کنيد.
16- پدر و مادر عزيز به جاي فکر کردن به اتفاقات گذشته، به آينده و کارهايي که در حال حاضر و آينده ميتوانيد انجام دهيد متمرکز شويد، تنها در اين صورت ميتوانيد به کودکتان کمک کنيد و با او همراه باشيد.
* معصومه کيانيراحت - آسيبشناس گفتار و زبان
|