|
بررسی‌های آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم خوراکی‌ها در دو ماه پایانی سال، افزایش قابل‌توجهی داشته و به یکی از علت‌های اصلی رشد تورم کل در این بازه زمانی تبدیل شده است. مطابق این بررسی‌ها، «نوسانات فصلی و افت عرضه محصولات کشاورزی»، «افزایش تقاضای پایان سال» و «نوسان نرخ ارز و حجم پول»، سه عامل اصلی رشد قیمت مواد خوراکی بودند. اثرگذاری این عوامل باعث شده مطابق آمارهای گزارش خرده‌فروشی بانک مرکزی تورم ماهانه سه گروه خوراکی در اسفندماه به بالای سطح ۱۹ درصد برسد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم خوراکی‌ها در سال 1395 روند صعودی را طی کرده و به بیشترین مقدار در پایان سال 1395 رسیده است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از 2 درصد در فروردین ماه سال قبل به 8/ 17 درصد در اسفندماه رشد کرده است.
این افزایش باعث شده که تورم کل اقتصاد ایران نیز تحت‌تاثیر قرار گیرد و در مسیر صعودی قدم بگذارد. افزایش قیمت مواد خوراکی را می‌توان در پایان سال به سه دلیل نسبت داد: نخست آنکه در انتهای سال به سبب افزایش تقاضا، قیمت برخی مواد خوراکی نیز افزایش می‌یابد و اصولا نهادهای مرتبط سعی می‌کنند با افزایش عرضه قیمت‌ها را تنظیم کنند. دلیل دوم را می‌توان اثر نوسانات فصلی عنوان کرد، در سال گذشته به‌دلیل افت دما بسیاری از محصولات کشاورزی مانند میوه‌ها و سبزی‌ها با افت عرضه روبه‌رو شدند و این عامل باعث شد قیمت این مواد خوراکی در بازار افزایش یابد. دلیل سوم را نیز می‌توان نوسانات ارزی و رشد عرضه پول در سال گذشته عنوان کرد. برخی از پژوهش‌ها تایید می‌کنند که دو متغیر حجم پول و نوسانات ارزی با تورم خوراکی‌ها، همبستگی بالا دارند.به گزارش تابناک، بررسی‌های صورت گرفته از گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در سال گذشته حاکی از آن است که تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در سال 1395 روند صعودی داشته و در سه ماه پایانی به اوج خود رسیده است. شاخص بهای مصرف‌کننده، شاخصی است که براساس تغییرات آن تورم محاسبه می‌شود، این شاخص از تغییرات 12 گروه به دست می‌آید. یکی از مهم‌ترین گروه‌های این گزارش، گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها است که 28 درصد از وزن کل شاخص را در اختیار دارد و دومین گروه اثرگذار در تورم کل است.
سه عامل اثرگذار در تورم خوراکی‌ها
به‌طور کلی، افزایش تورم در خوراکی‌ها بیش از هر گروه دیگری بر تغییر انتظارات تورمی اثر دارد. به‌دلیل آنکه بخش قابل توجهی از جامعه، روزانه خرید و فروش در بازار خرده‌فروشی انجام می‌دهند، رصد قیمت‌ها در این بازار با شدت بیشتری صورت می‌گیرد. به‌طور مثال، عموم مردم هنگامی که صحبت از تورم و گرانی می‌شود، اکثرا به قیمت‌های گوشت و مرغ، برنج و سایر کالاهای خوراکی استناد می‌کنند و کمتر کسی برای توجیه گرانی به قیمت خدمات دندانپزشکی یا قیمت مواد اولیه تولیدی اشاره می‌کند؛ بنابراین تغییرات مواد خوراکی به‌دلیل آنکه دائما از سوی مردم رصد می‌شود، اثر قابل توجهی بر انتظارات دارد.
بنابراین به‌طور کلی، سیاست‌گذار برای کنترل تورم، باید عوامل موثر در تغییرات این گروه را شناسایی کرده و برای آن برنامه‌ریزی داشته باشد. یکی از برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند درخصوص تنظیم عرضه مواد خوراکی صورت گیرد.
در پایان سال گذشته نیز سرمای ناگهانی هوا، باعث شد برخی محصولات کشاورزی با یخ‌زدگی روبه‌رو شوند و در نتیجه برای تنظیم بازار واردات برخی محصولات کشاورزی در دستور کار قرار گرفت که البته سطح قیمتی این کالاها بیشتر از سطح بازار بود. دلیل دوم رشد قیمت محصولات خوراکی را می‌توان افزایش تقاضا در پایان سال عنوان کرد.
نتایج یک تحقیق در پژوهشکده پولی و بانکی نشان می‌دهد نوسانات نرخ ارز و حجم پول، با تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها رابطه مثبت دارد که در آن تغییرات نرخ دلار به‌صورت آنی و تغییر حجم پول با چند وقفه بر تورم این گروه اثرگذار است.
|
