|
«هیجدهم می» از راه می‌رسد تاریخی که شورای بین‌المللی موزه «ایکوم» مناسبت روز موزه و هفته میراث فرهنگی را در عرصه جهانی اعلام می‌کند.
در این مناسبت جهانی اما اینبار میراث فرهنگی همدان با خبر آتش‌سوزی در بقعه «اِسترمردخای» سوژه رسانه‌های داخلی و خارجی شد.
گفته‌های تاریخی بیانگر آن است که مقبره اِستر و مُردخای پس از بیت‌المقدس دومین زیارتگاه‌ها یهودیان جهان به‌شمار می‌رود و یهودیان این مقبره را عامل مهمی در شکل‌گیری و تداوم حضور جامعه یهودیان در همدان ارزیابی می‌کنند. این بقعه حالا در فهرست ملی دارای شماره ثبت است و وظیفه نظارت و حفاظت از آن برعهده میراث فرهنگی استان همدان است.
همدان به‌دلیل پیشینه و تاریخ و مجموعه‌ای از مستندات ادیان مختلف در خود یکی از استان‌های دارای غنای فرهنگی و بناهای تاریخی متعدد است و همواره متولیان امور میراثی و مردم در راستای حفظ داشته‌های تاریخی که میراث گذشتگان و دارایی آیندگان است، حساسیت بیشتری دارند و تأیید این مهم در خروجی مرمت‌های فصل به فصل ابنیه تاریخی در همدان مشهود است.
حفظ و نگهداری میراث‌فرهنگی غنی به‌ویژه میراثی که ریشه در ادیان متعدد با مشترکات فرهنگی و تاریخی دارد جایگاه متمایزتری را پیدا می‌کند.
یک آتش‌سوزی رسانهای
بعدازظهر پنجشنبه 25 اردیبهشت‌ماه پیش از آنکه خبری در رسانه‌های داخلی از آتش‌سوزی در استر منتشر شود رسانه‌های معاند به نشر اخبار ضد و نقیض اقدام کردند. رسانه‌های فارسی‌زبان در آمریکا و لندن واکنش‌هایی مبنی بر عمدی بودن آتش‌سوزی در این بنای تاریخی منتشر کردند.
در این میان نماینده ویژه دولت آمریکا نیز با ادعای مقابله با یهودستیزی بدون اشراف به جزئیات این حادثه آتش‌سوزی در زیارتگاه یهودیان را رسانهای و محکوم کرد. مرکز سایمون ویزن تال از سازمان‌های بین‌المللی موسوم به حقوق بشر نیز از انتشار مطالبی پیرامون عمدی بودن آتش‌سوزی در مقبره استرو مردخای غافل نماند. در این میان فدراسیون یهودیان ایرانی آمریکایی نیز مدعی شدند آتش‌سوزی در آرامگاه استرو مردخای حادثه‌ای عمدی بوده است.
اما به‌واقع داستان از چه قرار بود؟ برخی رسانه‌های استان در ساعات اولیه انتشار اخبار غیرمستند در محل آرامگاه استرومردخای حضور پیدا کردند.
شواهد بیانگر این بود که هیچ اتفاق قابل رؤیتی که به آتش‌سوزی منجر شود در این مکان به چشم نمی‌خورد اما اظهارنظر مسئولان و پیگیری‌ها یکی از عوامل مهم در این زمینه بود.
در همان ساعات اولیه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان که متولی حفظ بناهای تاریخی و ابنیه ثبت ملی شده است به صورت رسمی، وارد شدن هرگونه خسارتی به این بنای تاریخی را رد کرد اما مصاحبه‌ای با رسانه‌های استان انجام نداد.
بنای تاریخی آسیبی ندیده
درحالی‌که رسانه‌های استان منتظر دریافت نتایج یا اظهارنظر مسئولان استان همدان در این راستا بودند؛ مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان در نخستین واکنش رسانهای خود، شبانگاه شنبه 27 اردیبهشت‌ماه 99 به رسانه وابسته به وزارت میراث‌فرهنگی اعلام کرد: ساختمان جانبی مقبره «استرو مردخای» دچار آتش محدود شده و این مقبره که جزو بناهای تاریخی و ثبت ملی استان همدان است، هیچگونه آسیبی ندیده است.
بنابر گفته‌های علی مالمیر در تشریح جزئیات حادثه آتش‌سوزی مرتبط با این بنای تاریخی، آتش‌سوزی در ساختمان جانبی مقبره اتفاق افتاده و هیچگونه آسیبی به بنای اصلی که در فهرست میراث ملی ثبت شده، نرسیده است.
وی افزود: این آتش‌سوزی بسیار محدود است و تنها موجب آسیب به سیم‌های برق و موکت کف ساختمان جانبی مقبره استرو مردخای شده که البته دلیل آن در دست بررسی است.
مالمیر به صورت قاطع اعلام کرد: این اطمینان را می‌دهم که هیچگونه آسیبی بر اثر آتش‌سوزی به فضای اصلی مقبره استرو مردخای وارد نشده و این بنای تاریخی آسیبی ندیده بلکه آتش‌سوزی در یکی از ساختمان‌های اطراف این مقبره آن هم به صورت محدود به وقوع پیوسته و خیلی زود مهار شد و هیچ فرد یا بنایی در این آتش‌سوزی آسیب ندیده است.
بنابر گفته مالمیر، مرمت ساختمان جانبی آسیب‌دیده که شامل تعویض سیم‌های برق، موکت کف و نیز پاک‌سازی دیوارهای ساختمان است در طول هفته جاری آغاز می‌شود.
این توضیحات در شرایطی شبانه به روی درگاه خبری «میراث آریا» خبرگزاری وابسته به وزارت‌خانه میراث فرهنگی رفت که صبح روز شنبه در پیگیری از برخی مسئولان، به همدان‌پیام و همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی اعلام شده بود که هیچگونه آتش‌سوزی در این مقبره رخ نداده و فقط ظهر روز پنجشنبه هفته گذشته فردی قصد ورود به محوطه این مقبره را داشت که در کار خود موفق نبوده و پیگیری برای شناسایی و دستگیری وی آغاز شده است.
پیگیری‌ها ادامه دارد
اما دادستان همدان در همان ساعات اولیه حادثه به رسانه‌های استان همدان اعلام کرده بود پرونده آتش‌سوزی مقبره «استرو مردخای» در دست بررسی است.
حسن خانجانی در ادامه پیگیری‌های رسانهای روز گذشته در گفت‌وگوی اختصاصی با همدان‌پیام اعلام کرد: DVR دوربین‌های مستقر در محل در حال بررسی است اما فعلا نتایج مشخصی به‌دست نیامده است.
خانجانی عنوان کرد: نیروی انتظامی همدان در 2 روز گذشته پیگیر این قضیه بوده است اما نتیجه‌ای حاصل نشده و تاکنون فردی در رابطه با آتش‌سوزی دستگیر نشده است.
وی با بیان اینکه دستگاه قضا در حال تحقیق در زمینه آتش‌سوزی مقبره استرو مردخای است، ادامه داد: جزئیات این پرونده هنوز مشخص نیست اما رئیس انجمن کلیمیان تهران به این بهانه به همدان سفر کرده است و نشستی مشترک با فرماندار و مدیرکل میراث فرهنگی استان تشکیل شده است.
خسارتی به زیارتگاه «اِستر و مُردخای» وارد نشده است
پس از انعکاس اخبار این حوادث، رئیس انجمن کلیمیان تهران و نماینده منتخب کلیمیات در مجلس یازدهم راهی همدان شد تا هم در نشست مشترکی با فرماندار و متولیان امور در این زمینه حضور پیدا کند و هم نتایج بازدید از بقع استرو مردخای را رسانهای کند.
«همایون سامه یح» پس از این بازدید گفت: برخلاف شایعات منتشر شده در برخی رسانه‌ها، کوچکترین مشکل و خسارتی برای زیارتگاه «اِستر و مُردخای» به وجود نیامده است.
«همایون سامه یح» روز گذشته پس از بازدید از بخش‌های مختلف این مقبره اظهار کرد: ایرانیان پیروان ادیان ابراهیمی به‌ویژه کلیمیان زیر سایه نظام جمهوری اسلامی و حمایت‌های همه‌جانبه از سوی دولت در این کشور زندگی می‌کنند و شکرگزار خدمات دولت و نظام به جامعه کلیمیان هستند.
رئیس انجمن کلیمیان تهران اظهار کرد: ما برادرانه در کنار مسلمانان در حال زندگی هستیم و کوچکترین مشکلی برای زندگی در ایران نداریم؛ همچنین تمامی فرایض مذهبی کلیمیان به صورت آزادانه در حال برگزاری است.
سامه یح، انتشار شایعات و بزرگنمایی آنها را نادرست دانست و اضافه کرد: زیارتگاه استر و مردخای به‌طور کامل سالم است و تنها در گوشه‌ای خارج از این مجموعه مختصری دود مشاهده شده که در حال بررسی است که این موضوع از سوی دشمنان نظام جمهوری اسلامی بزرگنمایی شده و به تبلیغ منفی علیه این کشور اقدام کردند.
نماینده منتخب کلیمیان در مجلس یازدهم تأکید کرد: جامعه ایرانیان یهودی و کلیمی به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهند دشمنان جمهوری اسلامی ایران از آنها به‌عنوان ابزاری برای دستیابی مقاصد منفی خود استفاده کنند.
بقعه«اِستر و مُردخای»
در تاریخ
این مکان مقدس یهودیان که در مرکز شهر همدان و در ابتدای خیابان دکتر شریعتی قرار دارد با ۲۵۰۰ سال قدمت، یکی از بناهای قابل احترام این قوم محسوب می‌شود که هر ساله پذیرای زائران کلیمی است.
بقعه «استر و مردخای» بنای چهارگوش آجری ساده‌ای است که گنبدی آجری بر فراز دارد و به سبک بناهای اسلامی با مصالح ساختمانی سنگ و آجر ساخته شده است، سبک معماری و شکل ظاهری اثر نشان می‌دهد ساختمان فعلی در قرن هفتم هجری قمری و زمان ایلخانان بر روی ساختمان قدیمی‌تری که احتمالاً متعلق به قرن سوم هجری بوده است، بنا شده باشد.
بقعه «استر» و «مردخای» علاوه‌بر آن که مکانی قابل احترام و زیارتگاهی مقدس برای قوم یهود است، به‌عنوان بنای تاریخی واجد ارزش در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده و مانند تمامی آثار تاریخی حفاظت آن بر عهده میراث‌فرهنگی است که خبر وقوع آتش‌سوزی این اثر تاریخی در روز پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت‌ماه ۹۹ در رسانه‌ها منتشر شد.
میراث‌فرهنگی و آنچه به‌عنوان آثار تاریخی شناخته می‌شود در درجه اول نیاز به نگهداری دارد. برای نگهداری متناسب نیز باید اهمیت این بناهای تاریخی را درک کرد، بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند که میراث‌فرهنگی زیربنای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آینده یک جامعه است. هر جامعه‌ای نیاز دارد که میراث و پیشینه خود را بیاموزد و بشناسد ضمن اینکه هر نسل وظیفه حفاظت از میراث‌فرهنگی را دارد و در این زمینه حفاظت از مشترکات دینی و مذهبی نه‌تنها برای استان همدان بلکه در کشور و جهان اهمیتی غیر قابل وصف دارد.
|
