|
ایران که در روند مبارزه با شیوع کرونا با تأثیر منفی تحریم‌های اقتصادی آمریکا مواجه است، اواسط اسفندماه سال گذشته رئیس بانک مرکزی از ارسال نامه‌ای به‌عنوان درخواست وام 5 میلیارد دلاری به کریستالیا جیورجیوا رئیس صندول بین‌المللی پول خبر داد. این درخواست وام بر اساس اعلام رسمی صندوق بین‌المللی پول برای پشتیبانی از اعضا، از جمله ایران بود.
به گزارش ایسنا، درخواست وام ایران از صندوق بین‌المللی پول از همان ابتدا مورد حمایت برخی، از جمله حمایت جوزف بورل کمیسر سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دایان فینشتاین سناتور آمریکایی که در صفحه توئیترش با انتشار تصویر نامه‌ای به مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا و استیومن منوچین، وزیر خزانه‌داری این کشور که در آن خواستار ممانعت نداشتن دولت آمریکا با دریافت وام ایران از صندوق بین‌المللی پول در پی شیوع ویروس کرونای جدید شده است، نوشت: ویروس کرونا به‌شدت به ایران خسارت زده است و ظرفیت این را دارد که به طور گسترده‌تری در منطقه پراکنده شود. ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا باید به‌خاطر منافع بین‌المللی، از درخواست وام ایران از صندوق بین‌المللی پول برای کنترل این ویروس حمایت کند.
با وجود این به 2 دلیل احتمال می‌رفت که درخواست وام ایران روندی طولانی داشته باشد.
نخست، موضع آمریکا که تحریم‌های شدیدی بر ضد ایران وضع کرده است و از آنجا که در حال‌حاضر نزدیک به ۱۷ درصد از سهام رأی‌دهی در صندوق بین‌المللی پول در اختیار آمریکا است، آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین سهام‌دار صندوق بین‌المللی پول نیز محسوب می‌شود از حق وتو در این نهاد برخوردار است و بزرگ‌ترین سهام‌داران بعدی ژاپن و چین هستند که سهم هر یک از آنها ۶ درصد است. دوم، تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالیFATF برای بازگرداندن اقدامات تقابلی علیه ایران در بهمن‌ماه سال گذشته که همین مسأله کارِ یافتن بانک‌های مناسب برای انجام تراکنش‌های مالی مربوطه را دشوار می‌کند.
پس‌از اعلام فهرست لیست کشورهای دریافت‌کننده وام از صندوق بین‌المللی پول و قرار نگرفتن نام ایران در این فهرست گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر مانع‌تراشی‌های آمریکا صورت گرفته است.
2 منبع مطلع به اطلاع خبرگزاری رویترز رسانده‌اند که دولت ترامپ نمی‌خواهد میلیاردها دلار بدون هیچ شرایطی به‌دست ایران و چین برسد. آمریکا مخالف استفاده سازمان بهداشت جهانی از «حق برداشت ویژه» است که می‌تواند در مواقع نیاز ۵۰۰ میلیارد دلار را در اختیار ۱۸۹ کشور عضو بگذارد.
این منابع به اطلاع این خبرگزاری رسانده‌اند که دولت ترامپ مایل است سازمان بهداشت جهانی از یک تریلیون منابع موجود خود اعم از ۱۰۰ میلیارد دلار که به وام‌های ضروری اختصاص داده شده است، برای کمک به سلامت دیگر کشورها در این بحران استفاده کند.
به گزارش فارس، هفته گذشته وزیر امور خارجه آمریکا از تلاش کشورش برای سنگ‌اندازی در اعطای وام توسط صندوق بین‌المللی پول به ایران دفاع کرد.
مایک پامپئو با اشاره به درخواست ایران برای دریافت وام ۵ میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول گفت: «اکنون وقت رساندن پول نقد به‌دست رژیم ایران نیست. فایده‌ای نخواهد داشت.»
با این‌حال، تحلیلگران در گفت‌‌وگو با وبگاه شبکه خبری «الجزیره» تصریح کرده‌اند، صندوق بین‌المللی پول (IMF) راه‌هایی برای عبور از سنگ‌اندازی‌های آمریکا و اعطای وام ۵ میلیارد دلاری به ایران دارد.
شبکه خبری الجزیره با اشاره به درخواست ایران از صندوق بین‌المللی پول برای دریافت ۵ میلیارد دلار وام برای مبارزه با شیوع کرونا نوشته است: «اما درخواست این وام به معنی به‌دست آوردن آن نیست.»
طبق این گزارش، یکی‌از راه‌های غلبه بر رأی آمریکا این است که گروهی از کشورها با یکدیگر همکاری کرده و از رأی مخالف آمریکا عبور کنند، اما تحلیلگران به الجزیره می‌گویند این سناریویی بعید است.
اما یکی دیگر از روش‌هایی که در اختیار این نهاد بین‌المللی قرار دارد، استفاده از مکانیسمی به نام «حق برداشت ویژه» (SDR) است.
«حق برداشت ویژه» نوعی پول بین‌المللی است که صندوق بین‌المللی پول برای تخصیص به کشورهای عضو ایجاد کرده است. خبرگزاری رویترز، این نوع پول را معادل «چاپ» پول جدید توسط بانک مرکزی دانسته است.
SDR می‌تواند تا ۵۰۰ میلیارد دلار نقدینگی مورد نیاز در مواقع اضطراری را برای ۱۸۹ کشور عضو صندوق بین‌المللی پول تأمین کند.
طبق نوشته الجزیره، ایران در حال‌حاضر 1/2 میلیاد دلار حق برداشت ویژه نزد این صندوق دارد. یک تحلیلگر به این رسانه گفته صندوق بین‌المللی پول می‌تواند فروش بخشی از این سهم به یک خریدار را تسهیل کند. پول این معامله را پس‌از تبدیل به ارز قابل استفاده‌ای مثل یورو می‌توان به یکی‌از حساب‌های بانک مرکزی ایران در خارج از این کشور انتقال داد.
این نوع سوآپ می‌تواند به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به رأی‌گیری بین اعضای صندوق بین‌المللی پول اتفاق بیفتد.
از زمان درخواست وام ایران تاکنون مقامات صندوق بین‌المللی پول اظهار به این داشته‌اند که درخواست وام ایران در حال بررسی است.
از این رو با وجود مشکلات پیرامون دریافت این وام از صندوق بین‌المللی پول و سنگ‌اندازی‌های آمریکا می‌توان گفت که دریافت وام ایران در این شرایط اضطراری از صندوق بین‌المللی پول قابل اجرا خواهد بود.
به گزارش ایسنا، از آخرین اظهارنظر‌های در این‌باره، یک مقام ارشد صندوق بین‌المللی پول گفته است که این نهاد هنوز در حال ارزیابی درخواست وام اضطراری ایران به مبلغ 5 میلیارد دلار است.
جهاد آژور، مدیر بخش خاورمیانه صندوق بین‌المللی پول در این‌باره گفت: ما [از ایران] درخواست کمک دریافت کرده‌ایم و به دلیل این که به‌تازگی تعامل محدودی با ایران داشته‌ایم، روند کسب اطلاعاتی که برای ارزیابی این درخواست نیاز داریم زمان‌بر است.
وی افزود: هر یک از کشورهای عضو صندوق از حقوق برابری برای دست‌یابی به دارایی و منابع صندوق بین‌المللی پول برخوردارند که مرتبط با قوانین صندوق و تأیید هیأت مدیره است.
اکنون در تحلیل و بررسی‌هایی که به‌عمل آمده و همچنین در حمایت‌هایی که از لغو تحریم‌ها و دریافت وام از صندوق بین‌المللی می‌شود، می‌توان گفت از این صندوق انتظار می‌رود که اقدامات لازم را انجام دهد و روند دریافت وام ایران را تسهیل کند.
از این رو، به گزارش مهر، رئیس کل بانک مرکزی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری درباره درخواست کمک ۵ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی به اقتصاد ایران، گفت: نوعی از تسهیلاتی که صندوق بین‌المللی پول می‌دهد، تنها برای کرونا است و هیچ شرطی هم ندارد؛ یک ضمانت از ما گرفته می‌شود که چند ساله و چطور پرداخت می‌شود. این وام حق ما است و 1/2 میلیارد دلار پول بانک مرکزی در صندوق است و ۶۰ سال است که ما از این صندوق، حتی یک وام نگرفته‌ایم؛ پس اکنون وقت آن است که از حق خود استفاده کنیم.
عبدالناصر همتی افزود: اگر از این حق استفاده نکنیم، ممکن است از ما خرده بگیرند؛ ما هم می‌خواهیم که ماهیت آنها روشن شود که بدانیم آیا آنها در خدمت آمریکا هستند یا در خدمت اقتصاد دنیا. اگر به ما این وام را بدهند، ممکن است بتوان نتیجه گرفت که آنها کمی صداقت دارند؛ پس ما در داخل نیز قانون نیاز نداریم و حتی اگر هم مجوز بخواهد و کار نهایی شود، درخواست قانونی آن را از دولت و مجلس انجام خواهیم داد.
وی گفت: آنها می‌توانند و باید این ۵ میلیارد دلار را به ما بدهند. اکنون اجلاس بهاره صندوق است و 2 هفته فعالیت‌های خود را متوقف کرده‌اند؛ اگر به برد برود آمریکا ۱۷ درصد رأی دارد و اروپایی‌ها در آن حاضر هستند و بنابراین اگر اروپا حمایت کند وام به ما تعلق می‌گیرد؛ این در حالی‌است که اگر به برد نرود یعنی صندوق بین‌المللی بی‌طرف نیست و متعلق به آمریکا است.
همتی افزود: امیدواریم صندوق بین‌المللی ثابت نکند که بی‌طرف نیست.
از سوی دیگر ایران که روز جمعه گذشته (29/1/99) نایب رئیس اول گروه ۲۴ صندوق بین‌المللی پول شد و معاون اقتصادی بانک مرکزی در جلسه مجازی این گروه شرکت و سخنرانی کرد.
به گزارش ایسنا، پیمان قربانی در این جلسه مجازی گفت: مقامات ایرانی از هیچ تلاشی برای نجات زندگی انسان‌ها فروگذار نکرده و با اتخاذ اقدامات مالی، پولی و بودجه‌ای ضربتی، سعی در مدیریت خدمات بهداشتی و اضطراری در راستای مهار مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری و کاهش آثار منفی اقتصادی، اجتماعی و انسانی آن، به‌ویژه بر خانوارها و کسب‌وکارهای آسیب‌پذیر داشته‌اند.
وی همچنین اظهار کرد: به‌دلیل تحمیل تحریم‌های ناعادلانه و یک‌جانبه مالی و تجاری بر ایران، واردات و تأمین محصولات پزشکی حیاتی و موردنیاز و سایر ملزومات به‌شدت تحت‌تأثیر قرار گرفته است.
معاون اقتصادی بانک مرکزی خطاب به رئیس جلسه با اشاره به واکنش سریع صندوق بین‌المللی پول و گروه بانک جهانی در قبال این موقعیت وخیم و ملتهب، به‌ویژه در قالب ارائه بسته اضطراری بانک جهانی و تسهیلات RFI،RCF و CCRT صندوق بین‌المللی پول، ادامه داد: ما اعتقاد داریم که در این مسیر، تقویت چارچوب وام‌دهی متعارف صندوق بین‌المللی پول، استفاده از تخصیص حق برداشت و تسریع در روند مذاکرات در شانزدهمین دور بررسی عمومی سهمیه‌ها مفید خواهد بود.
|
