|
همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین روزگاری با داشتن اندیشمندان، متفکران و نام‌آوران فرهنگی، هنری و ادبی شهره سرزمین پهناور ایران بود اما هم اینک ضعف مسائل فرهنگی، این استان راحتی در حوزه قلم به حاشیه رانده است.
وجود ادیبان، نویسندگان و اهل قلم کنونی را منکر نیستیم اما آیا به راستی کارنامه آن قابل قیاس با کارنامه گذشتگان خود خواهد بود؟!
آنچه اهل قلم به آن اعتقاد دارند این است که سیاست محافظه‌کاری و مهجوریت استان در مباحث و برنامه‌های فرهنگی به گونه‌ای است که نمی‌توان شاهد ظهور و بروز اندیشمندانی بنام در حوزه فرهنگ و ادب بود.
یکی از نویسندگان استان می‌گوید: حوزه نشر و قلم استان غیرفعال نیست اما نقدهایی جدی در روند تولیدات نشر و نویسندگی در استان وارد است که قسمتی به تولید کنندگان، آفرینندگان و نویسندگان باز می‌گردد، زیرا آنها اغلب امور انتشاراتی خود را در خارج از استان سامان می‌دهند.
توکل دارایی دیگر مشکل این بخش را به حوزه انتشارات نسبت می‌دهد و می‌افزاید: در استان در این خصوص راه‌‌بندهایی وجود دارد که شرایط را برای فعالیت سخت کرده است.
وی با اشاره به اینکه انتظار از استانی با سابقه تاریخی و فرهنگی در حوزه چاپ و نشر و نویسندگی بسیار است و انتظار می‌رود بیش از وضعیت کنونی در رقابت و یا همراهی با روند کلی نشر و آثار قلمی جدید در کشور حضور سازنده داشته باشند.
وی معتقد است با توجه به شرایط جامعه در سال‌های اخیر از نظر تسهیل در عبور و مرور بسیاری از اهل قلم ترجیح می‌دهند تولیداتشان را به پایتخت و یا سایر شهرهای بزرگ انتقال دهند که این امری طبیعی است اما شرایط استان از نظر آزادی بیان و نشر و به نوعی محافظه‌کاری برای بیان برخی خلاقیت‌ها موضوعی انکارنشدنی است که موجب مهاجرت قلم به دستان و مغزهای ادبی و فرهنگی از استان شده که در جای خود جای تأمل دارد و این خود در پرورش و تربیت صاحبان قلم، نویسندگان بزرگ اثرگذار بوده است.
وی ادامه می‌دهد: صاحبان قلم و فرهنگ و ادب در طول تاریخ به دنبال آسودگی و استقلال برای بیان نظرها، اندیشه‌ها و اعتقادات‌شان بودند به طور مثال با توجه به فراهم بودن شرایط امنیت فکری در همدان، این استان در ادوار گذشته میزبان اهل قلم، علم، فرهنگ و ادب بود که نمونه آن مهاجرت شیخ‌الرئیس ابوعلی‌سینا از خراسان به همدان در پناه پادشاه و حاکمی چون شمس‌الدوله است.
و این نشان می‌دهد که برخلاف امروزی بسیاری از آفرینش‌های ادبی و فرهنگی در این سرزمین با فراهم بودن شرایط لازم به وجود آمده است.
اما اینکه در طی سال‌های گذشته در همدان نویسنده نام‌آوری ترتیب نشده است که در قامت ملی و بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشد باید دلیل آن را در شرایط استان جست مسئولان فرهنگی استان در حوزه ارشاد، شهرداری‌ها، سازمان تبلیغات اسلامی و... باید از لاک محافظه‌کاری و بر چسب این موضوع بر پیشانی استان بیرون بیایند و همانند هر جای دیگر استان که دارای رشد قابل توجه علمی، فرهنگی و ادبی است کارگاه‌ها، نشست‌ها، همایش‌ها و جلسات نقد را برای پرورش نسل‌های جدید فراهم سازند.
وی می‌گوید: ما چه در آموزش و پرورش و چه مقاطع بالاتر به موضوع فرهنگ، ادب و نویسندگی کمتر پرداختیم و نتوانستیم نسلی را تربیت کنیم که نام‌آور و پرآوازه باشد. برای برون‌رفت از این مشکل تنها راه حل خروج از روزمرگی است تا فضای تبادل و نقد در همدان حاکم شود.
فضایی که برای ایجاد آن نیاز به انجمی ادبی قوی در زمینه نویسندگی است.
دارایی اظهار کرد: در حال حاضر انجمن‌های ادبی ما بی‌محتوا بوده و نمی‌توانند اهل فرهنگ و ادب و قلم را برای آینده کشور تربیت کند.
یکی از نویسندگان ادبیات داستانی استان‌مان هم معتقد است که همدان نویسندگان خوبی در حوزه‌های ادبی دارد اما بسیاری از آنها شناخته شده نیستند.
مهرداد موسویان با بیان اینکه ناشران در حق نویسندگان استان کم لطفی کردند. گفت: ساز و کار اهالی قلم و نویسندگان ادبیات برای تبلیغ در استان فراهم نیست این در حالی است که آنها نقش بسیاری در پیشرفت جامعه دارند.
وی اهل قلم را صاحبان فکر و اندیشه معرفی کرده و گفت: در حال حاضر در استان همدان صاحبان قدرت نمی‌خواهند و یا نیازی نمی‌بینند که از قدرت صاحبان قلم استفاده کنند و این به تقویت نویسندگان آسیب می‌زند.
کارشناس نشر و فرهگ و ارشاد استان نیز بر این باور است که استان همدان به لحاظ آماری در نشر رتبه دهم کشور را دارد اما به دلیل نیمه فعال بدون تعاونی ناشران و به دلیل مشکلات مالی حاکم این ضعف حوزه نشر را درگیر کرده است.
جواد محقق می‌گوید: گرانی اقلام چاپی موجب شد. مخاطبان استقبال خوبی از آثارچون کتاب نداشته باشند پس بنابراین ناشران آثار چاپی خود را پایین می‌آورند. که این روی کیفیت تأثیر می‌گذارد.
وی می‌گوید: برخی از مؤلفان به دلیل مشکلات مالی از چاپ آثار خود دست کشیده‌اند و یا نشر خود را کاهش دادند آثار با قیمت بالا خریدار ندارد پس بنابراین مؤلف حتی اگر مجوز چاپ را هم بگیرد از چاپ منصرف می شود.
محقق دیگر دلیل پایین آمدن نشر را گسترش دنیای مجازی و در دسترس بودن آن می‌داند و می‌افزاید: یک فرد به جای استفاده از یک منبع به راحتی از طریق اینترنت آثار زیادی را در دسترس دارد پس بنابراین دنیای مجازی را به آثار مکتوب ترجیح می‌دهند.
وی مشکل دیگر حوزه نشر را امکانات محدود برای تبلیغ می‌داند و می‌گوید: یا مؤلف با راه‌های تبلیغ آشنا نیست و یا اینکه متولیان تبلیغات چون صدا و سیما با مؤلف و ناشر همکاری ندارند.
این کارشناس نشر اظهار کرد: در استان ما سیستم توزیع با مشکل روبه‌رو است و این مشکل 95درصد ناشران را در بر گرفته است.
مؤلفان یا خود آثارشان را توزیع می‌کنند و یا در صورت امکان (ناشران معروف) آن را از طریق مرکز توزیع می‌کنند.
محقق در پایان نبود اتحادیه، تشکل خاص، تعاونی برای حمایت از ناشران را به دلیل مشکلات مالی مانع توسعه و پرورش این بخش داشت.
|
