|
اینک زمستان در ایران چهار فصل به هفته‌های پایانی خود رسیده است و طبیعت را با کوه و دشت و باغ و صحرا قول و قرار تازه‌ای است. اگرچه زمین و زمان در این روزگار دچار دگرگونی و پریشانی است و حال و هوای فصل‌های سال بهم خورده است و طبیعت این چنین رنگ باخته است ، ولیکن قرار و مدار آدمیان با گردش اقلیم از ابتدا چیز دیگری و بر قاعده‌ای منظم استوار بوده است.
آن ابتدا که هر باور و سنتی سر جای خود بود و زمستان، زمستانی می‌کرد و آدمیان نیز در چنین فصلی از سال وقت و بی‌وقت خود را با حال و هوای زمستانی کوک می‌کردند، قرار بر این بود که به وقت نیمه دوم زمستان و رسیدن نفس بهاری بر اعماق زمین، مردم هم از هر قوم و هر اقلیمی از ایران بزرگ تکانی به خود بدهند و کم‌کم گرد و غبار فرسودگی و خستگی یک سال آزگار را از سر و روی خانه و سامان زندگی و همچنین اعماق جان‌های به جان رسیده خویش بزدایند و سنت دیرینه خانه تکانی را برگزار نمایند.
خانه تکانی از آیین‌های کهن و بسیار سازنده و مؤثر اقوام ایرانی است که چندان هم نمادین نیست، چون واقعا باعث تغییر و منشأ پاکیزگی و نوآوری و زدودن آثار کهنگی از ظاهر و باطن خانه و کاشانه و زندگی هر ایرانی است.
سنت خانه‌تکانی خیلی بیشتر از یک عادت و باور قدیمی و تشریفاتی است به این لحاظ که با تمام قدیمی بودن خود و رسمی باقی مانده از اجداد و نیاکان ایرانی، ولیکن انسان را به فکر تازه زیستن و جدا شدن از هر شیء و ایده‌ای کهنه می‌اندازد. خانه تکانی باعث تحرک و همدلی و همیاری بین اعضا خانواده برای شروع و پایان یک کار ضروری و مشترک و شوق انگیز است که پس از پایان آن احساس سبکی و آسودگی خیال و رهایی از یک معضل آوار شده بر خانه و زندگی به انسان دست می‌دهد.
خانه تکانی باعث ایجاد نظم در ترتیب وسایل خانه و خوش‌بینی نسبت به قابل تحمل بودن محیط خانه و زندگی می‌شود و استرس و دلشوره را از جان خانواده می‌زداید که این خود به معنی غبارزدایی از دلها و جان‌ها است . واما خانه تکانی و غبار زدایی فقط برای محیط خانه و فضای زندگی شخصی مردم نیست . این مردم خانه ای بزرگتر و مهمتر و بلکه حیاتی تر از محیط خصوصی خود دارند که اسمش شهر و کشور است .
امروزه بیشتر از هر زمان ، عمر و زندگی مردم بیرون از محیط خانه و در زوایای اجتماعی می‌گذرد . مردم هر چقدر هم در محیط خانه و زندگی شخصی خود راحت و بی‌دغدغه باشند، اگر از خانه بیرون آیند و قدم بر صحن جامعه بگذارند و چنین محیط بزرگتر و فراگیر تر را مناسب حال و هوا و ایده‌های اجتماعی خویش ندانند، افسرده و بی انگیزه خواهند شد و‌چه بسی در محیط خانه و خانواده نیز احساس آرامش و امنیت کامل خود را از دست بدهند.
بدون شک در هر خانه و محیط زندگی شخصی ، ایده و سلیقه‌ای برای چینش و بهره‌گیری بهتر از امکانات و توان خانواده وجود دارد ، ولیکن این نظم و رفاه و امنیت اجتماعی است که به افراد یک جامعه انگیزه تلاش و همزیستی و اتحاد در برابر تهدیدات بیرونی می‌دهد و قطعا ایجاد چنین فضایی بر عهده مسئولان و بر قراری مساوات اجتماعی می‌باشد .
|
