نشانه‌های نادرست سیاست‌های مسئولان به آثار تاریخی و شهرسازی سابقه‌ای طولانی دارد. این سیاست‌ها در ادوار گذشته سبب از بین رفتن قسمت زیادی از بافت قدیم شهر، چمن‌ها(مرکز محله‌ها) و بناهای واجد ارزش شهر همدان شده است. طی چند وقت گذشته حفظ بافت تاریخی شهر و اهمیت آن بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد و خبرهای بسیاری از دستگاه‌های مرتبط مانند میراث فرهنگی، شهرداری، شورای شهر و ... به گوش رسید.
شاید اگر در طول سالیان سال مسئولان شهری با نگاه تخصصی و البته دلسوزانه به میراث نیاکانشان می‌نگریستند، بافت تاریخی همدان در سال ۹۹ حرف‌های زیادی برای گفتن داشت، حرف‌هایی که نشان می‌داد بافت تاریخی این شهر قدیمی چیزی کمتر از شهرهای یزد و اصفهان ندارد و ظرفیت تبدیل به برند جهانی نیز در آن دیده می‌شود.
به گزارش ایسنا، عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا، با اشاره به اینکه در مبحث بافت‌های تاریخی 2 مورد کالبد و روح موجود در آن مدنظر است، گفت: با بازسازی فضا در همان مکان روح به آن برمی‌گردد و این امر به عوامل متعددی بستگی دارد؛ به‌عنوان نمونه حضور آدم‌ها تأثیر زیادی بر فضای اجتماعی و شور و نشاط شهر دارد و تبادل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آدم‌ها، فضا را می‌سازد.
محمدرضا عراقچیان با بیان اینکه نباید توقع داشته باشیم با باززنده‌سازی همه مردم به این فضا علاقه‌مند شوند زیرا با توجه به سلایق مختلف تفکرات متفاوتی وجود دارد، ادامه داد: انواع توریست مانند توریست فرهنگی، هیجانی، ورزشی و ... وجود دارد به همین علت نمی‌توان همه را راضی کرد بلکه باید تلاش کنیم با بازسازی و نگاه جدید به بافت‌های تاریخی تعداد بیشتری از افراد را راضی نگه داریم.
جذب توریست‌های فرهنگی
وی با اشاره به اینکه بافت‌های تاریخی مانند یک مجموعه فرهنگی هستند، تصریح کرد: توریست‌هایی که بیش از ۳۵ سال سن دارند را می‌توان به‌عنوان توریست فرهنگی جذب کرد و بهترین مکان برای جذب این نوع توریست بافت‌های تاریخی است، همچنین بافت تاریخی بهترین مکان برای رخ دادن اتفاقات فرهنگی هستند.
عراقچیان شرح داد: امروزه در دنیا با پدیده‌ای به نام مهاجرت معکوس مواجه هستیم، مهاجرت معکوس به‌معنای بازگشت به گذشته به‌لحاظ فرهنگی است که ممکن است فیزیکی یا فکری باشد؛ به‌عنوان مثال انتخاب عناصر قدیمی در مبلمان شهری و خانه‌ها یکی از نشانه‌های این پدیده است، به عبارت دیگر تمایل داریم آدم‌ها را به گذشته خود مهاجرت دهیم.
وی با تأکید بر اینکه علاوه‌بر ماندگاری توریست‌های خارجی و داخلی برای نگه‌داشتن همشهریان خود در فضای فرهنگی نیز باید تلاش کنیم، گفت: همچنین باید از متخصصانی استفاده شود که فرهنگ و دانش تولید و محافظت فرهنگی بافت تاریخی را دارند. ایرادی که به برخی از ادارات مانند میراث فرهنگی و شهرداری در این مورد وارد است این است که بنای تاریخی را احیا می‌کنند اما شرایطی را برای تبدیل آن به فضای فرهنگی به وجود نمی‌آورند و اگر در بافت تاریخی فضای فرهنگی ایجاد نشود مرگ اثر فرهنگی به وجود می‌آید، در واقع زندگی اثر فرهنگی در تبدیل آن به کاربری‌های امروزی است تا پویایی در آن شکل بگیرد، این اتفاق امروزه در شهرهایی مانند یزد و قزوین دیده می‌شود اما در همدان کمتر عملی شده است.
همدان در طول تاریخ ۱۳ بار تخریب شده
این مدرس دانشگاه توضیح داد: همدان در طول تاریخ ۱۳ بار به‌طور کامل تخریب شده اما دوباره دقیقاً در مکان قدیمی خود ساخته شده است و هنوز هم تداوم تاریخی از دوره اشکانی تا دوره معاصر در این شهر دیده می‌شود و با وجود تخریب‌های فراوان هنوز در بافت مرکزی همدان هیجان، نشاط و زندگی جاری و ساری است اما برای جذب توریست و فراهم کردن محیطی برای زندگی مطلوب ساکنان این مناطق باید برای حفظ آن برنامه‌ریزی کنیم؛ بنابراین ارتقای کیفیت زندگی مردم در بافت تاریخی و محله‌های قدیمی و ادامه حیات در آن نباید تنها به بهانه حضور توریست باشد زیرا توریست زمانی از این مکان‌ها دیدن می‌کند که زندگی در آن جریان داشته باشد.
عراقچیان با بیان اینکه به گفته پیرنیا، 3 شهر همدان، ری و بلخ از ابتدای پیدایش شهر بوده‌اند، افزود: باید به نحوه تعامل با طبیعت و رفتارهای اجتماعی در بافت تاریخی توجه کرد و تنها راه دستیابی به این نکته مهم حفظ بافت قدیمی است، درحال‌حاضر تمام شهرهای دنیا به‌دنبال اثبات قدمت و پیشنیه خود هستند اما همدان در دنیا نیاز به اثبات ندارد و تنها باید اثبات‌ها را ساماندهی کنیم و سلسله تاریخی خود را شکل دهیم.
وی مطرح کرد: زمانی که در مورد حمایت از بافت تاریخی صحبت می‌کنیم باید از دید مالکان بناهای قدیمی نیز به قضیه نگاه کرده و به حرف آنها توجه کنیم، این افراد هم تمایل دارند مانند تمام آدم‌ها کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند و اعتقاد دارند در قبال همراهی کاملی که سازمان‌های مرتبط از آنها می‌طلبند کاری برایشان انجام دهند؛ به‌عنوان نمونه در دیگر کشورها از ساکنان بافت‌های تاریخی به‌نحو احسن حمایت مادی و معنوی می‌شود، این افراد به تعبیری حافظان فرهنگ ما هستند اما تاکنون به اندازه کافی از حافظان فرهنگ خود قدردانی نکرده‌ایم و هیچ‌گونه تشویق مادی و معنوی برای آنها درنظر نگرفته‌ایم، درحالی‌که در برخی از شهرهای دنیا به‌منظور رونق بافت‌های تاریخی تمهیدات تشویقی برای اهالی این مناطق درنظر گرفته شده است.
بافت‌های تاریخی به افراد معتمد نیاز دارند
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه بافت‌های تاریخی و محلات قدیمی مانند روزگاران گذشته به افراد معتمد نیاز دارند تا مشکلات خود را حل کنند، تأکید کرد: متأسفانه درحال‌حاضر فردی که مورد قبول عامه محل باشد در این محلات وجود ندارد، بنابراین باید زندگی در بافت‌های تاریخی را به ارزش تبدیل کنیم تا شهر سرزندگی و پویایی خود را حفظ کند.
