دنیایشان هم صادقانه است و هم صمیمی؛ محبتهایشان خالصانه است و لبخندهایشان دوستداشتنی؛ کافیست تا اشک در چشمانشان حلقه بزند تا دل هرکسی را بلرزانند اما کم نیستند کودکانی که نمیتوانند آزادانه بخندند، بازی کنند و راه و رسم خوب زندگی کردن را بیاموزند.
کم نیست دیدهها و شنیدههای هر کدام از ما که نشان میدهد کودکان نخستین قربانیان خشونت، ناامنی و بیتدبیری بزرگسالان هستند. بعضیهایشان هنوز سرگرم بازی با عروسکهایشان هستند که به اجبار پای سفره عقد مینشینند یا بعضی دیگر که هنوز مشغول درس و مدرسه هستند، اما دست فقر روی گلویشان جا خوش کرده و آنها را تبدیل به نانآور کوچک خانه میکند.
شانزدهم مهرماه "روز جهانی کودک" نام گرفته است، به همین بهانه به بررسی گوشه کوچکی از رنج کودکانی پرداختیم که به دلیل فقر، حاشیه نشینی، مهاجرت یا ناآگاهی والدین و ... کمتر دیده میشوند اما در طول سال گذشته بواسطه همین رنجها به سرتیتر مهمترین اخبار رسانهها تبدیل شدند.
وجود180 کودک زیر سن دبستان در همدان
بر اساس آمار ثبت احوال استان همدان در این استان سالانه تعداد30 هزار موالید رخ میدهد که در کنار کرگ و میر های ناشی سنین کودکان هم اینک در این استان 180 هزار کودک زیر سن دبستان وجود دارد که البته همه آنها از آموزش های لازم برای دوره خود که پیشنهاد شده در سن 4 تا 6 ستال باشد بهرهمند نیستند.
کودک آزاری و تغییر قوانین در سال گذشته
رسانهای شدن کودکآزاریها در کنار فعالیت فعالان حقوق کودک و سامانه اورژانس اجتماعی با تلفن ۱۲۳، از عواملی بودند که باعث به جریان افتادن دوباره قانون حمایت از حقوق کودکان بعد از ۱۳ سال در مجلس شد. گویی این قانون برای بررسی مجدد، آزارگرهای جسمی و روانی و هزاران کودک گمنامی را کم داشت که در بین آنها سه برادر و خواهر ماهشهری، بنیتا و آتناهایی با رسانهای شدنشان چهره خشن آزارگر کودکان را به نمایش گذاشتند.
۷۰ درصد کودک آزاریها از سوی خانواده است
هرگونه رفتار یا نارسایی از طرف والدین یا هر کسی که سرپرستی کودک را به عهده دارد که منجر به مرگ کودک، صدمات و آسیبهای روحی، آزارهای جنسی یا استثمار کودک شود، کودک آزاری تلقی میشود. مطالعات نشان داده است که بیش از ۷۰ درصد کودک آزاریها از سوی خانواده صورت میگیرد.
بر اساس گزارشی با عنوان «بدرفتاری با کودکان» که در سال ۲۰۱۷ توسط سازمان بهداشت جهانی منتشر شد، در سراسر جهان از هر ۴ کودک ۱ کودک قربانی خشونت جسمی شده است. آمارهای ارائه شده در خصوص کشورمان نیز حاکیست که در سال ۱۳۹۶ کودکآزاری جسمی با بیش از ۷۰ درصد بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. در این میان کودک-آزاری عاطفی- روانی(بیتوجهی به نیازهای عاطفی کودک، طرد کردن کودک، توهین، تحقیر یا هرگونه رفتاری که به کودک استرس و به اعتماد به نفس او لطمه وارد کند) با وجود آسیبهای روانی فراوانی که برای کودک به همراه دارد، اغلب به دلیل قابل اثبات نبودن، قابل پیگیری نیست.
همدان در زمینه کودک آزاری رتبه دار نیست
هر چند پیش از این شایعاتی مبنی بر اینکه همدان در بحث کودک آزاری رتبه دار است شنیده میشد اما مسئولان بهزیستی با رد این موضوع گفتهاند که به دلیل آگاهی خانواده ها پس از اعلام شماره 123 تعداد تماسها با این مرکز افزایش یافته است که بعضا برخی تماسها به مباحث دیگری مربوط میشود.
ازدواج کودکان؛ ورود پیش از موعد به دنیای بزرگسالان
ازدواج کودکان از جمله مباحثی است که اخیرا در مجلس مطرح و موافقان و مخالفانی به همراه داشته است. مخالفان این اقدام ازدواج کودکان را نوعی آزار جسمی و جنسی میپندارند و در مقابل عدهای نیز این کار را از منظر شرعی امری مجاز میدانند.
اگرچه این موضوع سالهاست محل بحث است اما امسال برای نخستین بار به شکل مصداقی عینی با رسانهای شدن جلوگیری از ازدواج یک دختر بچه، شاهد مخالفت مسوولان با آن بودیم. هفتم شهریور سال جاری با وصول خبری از شهروندان مبنی بر برگزاری مجلس عروسی در یکی از تالارهای مشهد که عروس دختر ۹ ساله که فاقد ولی و با یک فرد بزرگسال با اختلاف سنی زیاد، بلافاصله با دستور قضایی معاون دادستان مشهد در ساعت ۱۱ شب به همراه تیم اورژانس اجتماعی و کلانتری به محل برگزاری مراسم اعزام شدند و با این روند عقد این کودک ۹ ساله به دستور معاون دادستانی متوقف شد.
فقر و مسائل فرهنگی، مهمترین دلایل بازماندگی
تحصیل کودکان از جمله حقوقی است که گاهی به دلایل مختلف، مورد غفلت والدین یا سرپرستان کودک قرار میگیرد، درحالی که تحصیل حق طبیعی کودکان برای داشتن آیندهای سالم و پربار است و میتواند تا حد زیادی از بازتولید نابرابری در جامعه پیشگیری کند، اما تعداد زیادی از کودکان هستند که عمدتا به دلیل فقر یا ناآگاهی والدینشان امکان ادامه تحصیل ندارند.
یکی از دلایل مهم بازماندگی از تحصیل کودکان به «فقر» برمیگردد. این کودکان مجبور به کار کردن هستند و برای تامین خودشان و خانواده مجبور هستند کار کنند. از سوی دیگر نظام آموزشی در ترک تحصیل کودکان تاثیرگذار است. برای مثال کیفیت و گفتمانی که در نظام آموزش و پرورش حاکم است، نوعی گفتمان بزرگسال محور، سلطه گرایانه همراه با نگاه از بالا به پایین نسبت به کودکان است. درحالیکه یک نظام آموزشی سالم باید دانشآموز محور باشد و به آموزش تفکر انتقادی و روحیه گفتوگویی بپردازد، اما در نظام آموزشی کشور این نوع نگاه با فضای بسته فکری، مبتنی بر شنیدن و حافظه محوری جایگزین شده است.
همچنین گاهی دیده میشود افراد تحصیل کرده موقعیتهای شغلی مناسبی ندارند اما درمقابل افراد تحصیل نکرده اوضاع بهتری دارند که این عامل ترک تحصیل را تشویق میکند.
بازماندگی 3 هزار کودک همدانی از تحصیل به دلیل فقر
هر چند در استان همدان مسئولان میگویند با اقداماتی که در استان انجام گرفته پوشش تحصیلی بالای 90 درصد در همدان صورت گرفته است و بازماندگان تحصیل یک درصد هستند اما در فروردین 96 تعداد 3126 دانش آموز بازمانده از تحصیل که بیشتر به دلیل فقر مدرسه را ترک کرده بودند شناسایی شد که تعداد 400 نفر به تحصیل بازگشتند.
کودکان کار، کودکانی محروم از بازی و تحصیل
کودکان کار دستهای دیگر از کودکان هستند که به گفته مسئولان بهزیستی در عین محرومیت از امکانات آموزشی و بستر سالم برای رشد و پرورش عمدتا بار مهاجرت را نیز بر دوش میکشند. حبیبالله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی به ایسنا گفت که بیش از ۷۰ درصد کودکان کار و خیابان از اتباع بیگانه هستند و به همین دلیل امکان دریافت کامل خدمات و حمایتهای نهادهای حمایتی را ندارند.
شناسایی 38 کودک کار شناسنامه دار در همدان
سال گذشته در استان همدان 38 کودک کار شناسنامهدار شناسایی شدند علاوه بر این در این بین متکدیانی را شاهد هستیم که کودکان خردسالشان را همراه خود میآورند تا از ترحم بیشتری برای کسب پول بهره ببرند.
به گزارش ایسنا، کودکی چه براساس تعریف کنوانسیون حقوق کودک به افراد زیر ۱۸ سال اطلاق شود یا براساس نظرات روانشناسی رشد به افراد ۶ تا ۱۱ اطلاق شود، با این حال یکی از مهمترین دورانهای زندگی هر فرد را شامل میشود؛ روزهایی که خاطرات خوش آن میتواند سالها و حتی تا پایان عمر باقی بماند؛ پس بیایید همگی تلاش کنیم تا دنیایی توام با صلح و آرامش برای کودکان بسازیم.
