براساس آمارهای موجود هم‌اکنون بیش از ۱۰ درصد فاصله و شکاف بیکاری بین استان‌های کشور وجود دارد که نشان‌دهنده توزیع نامناسب ثروت و امکانات کشور در مناطق مختلف در سالیان متمادی است. در واقع اینکه استانی در حاشیه کشور امکانات استانی در مرکز، جنوب و یا شمال را نداشته باشد، مشخص می‌کند که ممکن است در زمان‌هایی به دلایل گوناگون، توجهات بیشتری به برخی مناطق انجام شده و برخی بخش‌های دیگر نیز از امکانات مناسب بی‌بهره مانده‌اند.
این مسأله به همین جا ختم نمی‌شود و آثار مخربی در بازار کار از خود بر‌جای خواهد گذاشت؛ به نحوی که جوانان جویای کار ساکن در استان‌های کمتر برخوردار مجبور می‌شوند برای جست‌وجوی شغل و یافتن یک فرصت شغلی، صدها کیلومتر و بلکه هزاران کیلومتر از وطن اصلی خود مهاجرت کنند تا شاید بتوانند در نقطه‌ای دیگر از کشور، یک فرصت شغلی به دست آورند.
به عقیده کارشناسان بازار کار، کمبود زمینه‌های شغلی در برخی مناطق کشور و برخورداری برخی دیگر از مناطق از شرایط مناسب‌تر شغلی موجب شده است تا به صورت ناخواسته جمعیت متخصص از برخی مناطق کشور کوچ و در جاهای دیگری ساکن شوند.
آسیب دیگری که درباره مهاجرت نیروی کار وجود دارد این است که با خالی شدن مناطق از نیروی کار متخصص و صاحب دانش، امکان پیشرفت و توسعه از مناطقی گرفته می‌شود و به مناطق دیگر سپرده می‌شود و اینگونه برخی نقاط با انباشت نیروی متخصص و ماهر و برخی نقاط نیز خالی از نیروی صاحب دانش می‌شود.
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: رفع بیکاری و ایجاد شغل برای نیروی کار راهبرد دولت برای امنیت پایدار جامعه است و در این راستا، در پروژه‌های منطقه‌ای و ملی باید بیکاران بومی در اولویت قرار گرفته و سازمان فنی و‌حرفه‌ای نیز مکلف شده تا آموزش‌های لازم متناسب با آمایش اشتغال را از روستاها آغاز کند.
مهاجرت جمعیت جوان استان به امید کار
یک کارشناس بازار کار در گفت وگو با مهر، در خصوص اینکه آیا اساساً امکان اجرای برنامه تعیین اولویت جذب برای کارجویان مناطق مختلف کشور وجود دارد یا خیر؟ گفت: اشتغال با برنامه درست می‌شود و باید مشخص باشد که کارجویان بومی در چه نوع پروژه‌ها و کارهایی می‌توانند به کار گرفته شوند و چه تعریفی دارند چون اگر مانند مدل جذب دانشجویان بومی است که قابلیت اجرا در بازار کار را نخواهد داشت.
حمید حاج اسماعیلی با تأکید بر اینکه نمی‌توان انتظار داشت صرفاً به دلیل اینکه بخواهیم در منطقه‌ای از نیروهای بومی استفاده کنیم و برای آنها اولویت در اشتغال قائل شویم، در استفاده از نیروهای متخصص و ماهر سایر نقاط کشور چشم‌پوشی شود، اظهارکرد: اگر اینگونه باشد که باید گفت در برخی نقاط کشور که زمینه‌ای برای استفاده از نیروهای متخصص و تحصیلکرده وجود ندارد، باید منتظر افزایش بیکاری و انباشت تقاضا برای کار باشیم و همین حالا نیز این اتفاق به دلیل نبود صنایع اشتغال‌زا و اساسی، افتاده و موجب کوچ دسته‌جمعی جوانان و به ویژه تحصیلکرده‌ها برای کار شده است.
وی افزود: دولت باید به این سمت حرکت کند که تلاش شود تا امکانات و فرصت‌ها برای مناطق مختلف کشور با توازن منطقی توزیع شود؛ سپس زمینه‌هایی فراهم شود تا بیکاران بتوانند از تمامی فرصت‌های شغلی کشور برخوردار باشند و اینگونه نباشد که با اولویت بندی‌های منطقه‌ای، برخی کارجویان را از دسترسی به زمینه‌های شغلی محروم کنیم.
حاج اسماعیلی ادامه داد: متأسفانه به دلیل کمبود شدید منابع مالی و افت درآمدهای نفت، دولت بودجه‌ای ندارد که بتواند آن را به پروژه‌های عمرانی مناطق مختلف کشور اختصاص دهد که حالا بتوان امیدوار بود حتی برای کارجویان بومی نیز کار ایجاد شود.
بنگاه‌ها از تخصص کارجویان چشم‌پوشی نمی‌کنند
به گفته این کارشناس بازار کار، هم‌اکنون حقوق نیروی کار در مناطق آزاد کشور نادیده گرفته می‌شود و در مناطق مرزی و محروم نیز حجم طرح‌ها و پروژه‌ها ناچیز است؛ بنابراین آمار اشتغال پایین است و نرخ بیکاری در برخی استان‌ها مانند همدان، کرمانشاه، لرستان، ایلام، گلستان، سیستان و بلوچستان و ... بالاست.
حاج اسماعیلی اظهارکرد: نکته حایز اهمیت دیگر درباره روش جذب نیروی کار در کشور این است که شرکت‌ها و بنگاه‌ها معمولاً به روش جذب نیروهای بومی و نادیده گرفتن توان و تخصص متقاضی کار، اقدام به جذب افراد نمی‌کنند.
وی افزود: در حال حاضر، انباشت تقاضا برای کار در مناطق محروم و مرزی کشور بالاست و ایده شهرک‌های صنعتی نیز که از ۱۰ سال پیش مطرح و اجرا شده هم نتوانسته در عمل موفق به ایجاد اشتغال شود، ضمن اینکه این شهرک‌ها در مناطقی که واقعاً مورد نیاز بوده ایجاد نشده و در نهایت منجر به توزیع مناسب فرصت‌های شغلی نشده است.
