قالی یا فرش دستباف شهر ازندریان نوعی زیر انداز مرغوب، باکیفیت و ضخیم بوده که دارای طراحی زیبا و منحصر بفرد در ابعادهای مختلف و از الیاف طبیعی پشم بافته شده که نقش بسیار زیبای آن سطح خانه را با رنگ های زیبا تزئین و فضای دل انگیز و آرامش بخشی را در خانه بوجود می آورد.
فرش دستباف یکی از میراث های ماندگار شهر ازندریان است که بسیار زیبا، پر نقش و نگار و در ابعاد و طرح های گوناگون به دستان توانمند و هنرمند بانوان این دیار بافته می شود و در سطح دنیا، دیده جهانیان را به زیبایی هایش خیره می سازد. نگین سرخ شهر ازندریان که قدمتی دیرینه دارد و در طی سالیان گذشته بافت این فرش دست به دست به نسل های حاضر آموزش و انتقال داده شده است. قیمت فروش فرش دست بافت ازندریان بستگی به کیفیت، نوع بافت، و نقش و رنگ بندی آن دارد.
با توجه به اینکه آثار و یا میراث تاریخی و فرهنگی را می توان به نوعی شناسنامه یا قدمت یک روستا یا شهر قلمداد کرد، به همین علت اعضای شورای اسلامی شهر ازندریان در دوره پنجم با همکاری دکتر همتی فارغ التحصیل رشته باستان شناسی و استاد دانشگاه بوعلی سینا بر آن شدند تا این میراث گرانبها را به ثبت برسانند که پس از تلاش و پیگیری ها و تهیه پرونده ثبتی آن تشکیل و بعنوان میراث ملی این اتفاق مبارک صورت پذیرفت و این مهم در روز سه شنبه مصادف با 09/09/1400 در معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت ملی رسید. پس از ثبت این میراث ماندگار جشنواره فرش ملی ازندریان طی سال های 1401 و 1402 با همکاری اداره میراث فرهنگی ملایر و مسئولان شهر ازندریان با استقبال پر شور مردم برگزار شد.
هفته کارآفرینی که هر سال نویدبخش خبرهای خوب در حوزه تولید و اشتغالزایی اعم از دولتی یا خصوصی است موجب شد تا به سراغ کارآفرین برتر در رشته صنایع دستی در شهر ازندریان مراجعه کنیم. خوب خودتان را معرفی کنید؟ باقر گرجی فرزند قاسم علی متولد 1365 اهل و ساکن شهر ازندریان که از همان دوران کودکی به قالی و قالی بافی علاقه زیادی داشتم چرا که پدرم حدودا بیش از 30 سال است که در این رشته فعالیت داشته و بنده نیز حدودا بیش از 14 سال است در این حوزه فعالیت می کنم و به لطف خدا توانستم قدم های خوبی در این رشته چه در شهر ازندریان و چه در روستاهای اطراف ازندریان بردارم.
باقر گرجی از روزهای شیرین بافت فرش و صادرات این میراث گرانبها به اقصی نقاط مختلف دنیا طی سالیان اخیر می گوید: روزگارمان خوش بود لقمه نانی داشتیم بیش از 300 کارگاه قالیبافی با همکاری بانوان خانه دار با انگیزه و شوق زیادی راه اندازی کرده بودیم و همه چی دست به دست هم داده بودند ما فرش رو با قیمت مناسب از بانوان بافنده خریداری می کردیم و با قیمت مناسب هم دست به دست به کشور های مختلف دنیا صادر می شود واشتغالزایی خوبی بصورت مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کرده بودیم و درآمد خوبی عاید همه فعالان در این رشته می شد.
ما درصدد آن بودیم که کارگاه های قالی بافی رو روز به روز افزایش بدیم تا از این طریق بتوانیم هم این هنر ماندگار را حفظ کرده باشیم و هم با توجه به نبود شغل و شرایط تورم افسارگسیخته اشتغالزایی کرده باشم اما گویا شرایط تحریم هدفش این بود روی بد خود را به ما نشان داده و با ما همراه نباشد.
ما تا اواخر سال 1400 شرایط خوبی داشتیم از بافنده فرش تا مصرف کننده همه رضایت کافی رو داشتند اما حدودا از یکسال و نیم پیش به خاطر تحریم و صادر نشدن فرش ضربه زیادی به چرخه ما وارد شد بگونه ای که از 300 کاگاه فرش در حال حاضر حدودا 40 الی 50 کارگاه فعالیت می کنند زیرا برای بافنده فرش و خریدار مقرون بصرفه نبود و کشورهای افغانستان و پاکستان جایگاه ما رو در صادرات فرش تصاحب کردند.
مشکلات بافندگان فرش بسیار زیاد است اما هیچ اقدامی صورت نگرفته بعنوان مثال: بیمه که خیلی از بانوان بخاطر شرایط سنی توان بیمه شدن ندارند یا اگر شرایط بیمه رو داشته آنچنان مبلغ پرداخت حق بیمه بالاست که توان پرداخت آن را ندارند و حمایت و رایزنی هایی برای سهولت در جهت کاهش پرداخت مبلغ حق بیمه قالیبافان نشده است. از دیگر مشکلات بافندگان فرش عدم حمایت ادارات مربوط است که رایزنی های لازم جهت اخذ تسهیلات بانکی با بهره 4% برای کارآفرین و بافندگان فرش است. اگر در جریان باشید در شهر ازندریان مروار بافی هم رواج خوبی به خود گرفته بود چنانکه در روستاهای اطراف شهر نیز در حال بافت فرش و مروار بافی هستند اما مروار بافی که در ازندریان فعالیت داشت بخاطر عدم حمایت مسئولان تعطیل شده و برگزاری جشنواره فرش عالی، ولی صرفا تقدیم لوح دردی از کارآفرین و بافندگان فرش و... درمان نخواهد کرد.
