برحسب اطلاعیه شرکت توانیر، از روز یکشنبه خاموشی به سراسر کشور بازگشت.
این تصمیم در پی کاهش سطح ذخایر سوخت مایع نیروگاهی و محدودیت تأمین سوخت گاز نیروگاهها گرفته شده است.
طبق اعلام استاندار همدان ، این خاموشی از شنبهشب در استان برنامهریزی و اعمال شد.
بر اساس تصمیمگیری استاندار، برق منازل و واحدهای تجاری همدان 2روز درمیان بهمدت 2ساعت قطع میشود اما واحدهای تولیدی و کشاورزی طبق روال عادی دارای برق خواهندبود.
شانزدهم آبانماه بود که محمدجعفر قائم پناه، معان اجرایی رئیس جمهوری اعلام کرد: پس از بررسیها مسعود پزشکیان دستور داد که به دلیل آلودگی خاص ایجاد شده در مناطق اراک، کرج و اصفهان که ناشی از مازوتسوزی درحدود 16میلیون تن است و سبب آلودگی هوا و بیماری میشود، مازوتسوزی در این 3نیروگاه متوقف شود.
چندروز پیش هم سخنگوی دولت در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. از همین رو به دستور رئیس جمهوری مازوتسوزی در 3نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژهای دارند، متوقف میشود. میتوان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.»
اما بسیاری بر این باور هستند که جلوگیری از مازوتسوزی و سلامت شهروندان در مناطق اطراف 3نیروگاه فوق بهانه است. عبدالرسول پیشآهنگ، مدیرعامل شرکت مادر تخصصی نیروگاههای برق حرارتی نیز معتقد است که از ۱۳۲ نیروگاه موجود در کشور، سوخت دوم ۱۴نیروگاه مازوت بوده و مابقی نیروگاهها از سوخت دوم گازوئیل استفاده میکنند. به عبارت دیگر، کمتر از ۱۰درصد نیروگاههای کشور قابلیت استفاده از مازوت را دارند. بنابراین مازوت نمیتواند دلیلی بر خاموشی این روزها باشد.
در شهریور سالجاری وقتی خبر کمبود بنزین در شهرهای شمالی منتشر شد و در مدت کوتاهی از سوی دولت تکذیب شد برخیها گفتند کمبود بنزین نشان میدهد چالشهای بعدی در فصل سرما نیز بروز خواهدکرد.
از طرفی دیگر، رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاهداران در یک برنامه تلویزیونی گفت: طبق گزارش اعلامی از کشور پاکستان سالانه ۳میلیارد لیتر از ایران به پاکستان قاچاق میشود.
بر این اساس، بهنظر میرسدکاهش ذخایر گازوئیل نیروگاهها یکی از علل مهم خاموشی تاریخی در فصل سرما است.
بر اساس اعلام کرامت ویسکرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران، مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاهها در ابتدای شهریور سال1403 نسبت به ابتدای شهریور سال 1402 بالغ بر 36درصد کمتر بود؛ در ابتدای شهریورماه1403 که آغاز استقرار دولت چهاردهم بوده، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، 43درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاهها نسبت به زمان مشابه سال قبل، 23 درصد کمتر بود.
خبرگزاری مهر در گزارشی به محدودیت زودهنگام در تخصیص گاز نیروگاهها نیز اشاره کرده و نوشته: یکی از مسائلی که سبب شده افزایش نسبی عرضه گازوئیل و مازوت روزانه به نیروگاهها (در فاصله یکم شهریورماه تا نیمه آبان) به مطلوبشدن ذخایر سوخت نیروگاهی منجر نشود، کاهش پیشبینینشده تخصیص گاز به نیروگاهها در نیمه نخست سال و 2ماهه پاییز بود؛ بهطوریکه برای نخستینبار تعمیرات پالایشگاههای گازی بهآبان ماه رسیده و در روزهای آبان، گاز بسیار کمتری نسبت به آنچه باید به نیروگاهها تخصیص داده میشد، تحویل نیروگاهها شده و سوخت مایع بیشتری در نیروگاهها به مصرف رسیده و این مسأله نقش اساسی را در کاهش ذخایر سوخت مایع نیروگاهها دارد.
طبق برخی آمار منتشرشده، متوسط روزانه پرشدن و تخلیه مخازن گازوئیل نیروگاهها در شهریور، مهر و آبان به ترتیب منفی۵، منفی5/9 و منفی ۲۱میلیون لیتر در روز بوده است.
این وضعیت سبب شده که تا هفته اول آبانماه، میزان ذخیره گازوئیل نیروگاهها نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰درصد افت کند، بهطوریکه در هفته نخست آبان سال گذشته، این عدد برابر با ۷۷درصد بود و در مدت مشابه امسال به 41/2درصد کاهش یافته است.
همچنین طبق آمار، بیش از ۸۰درصد از ذخایر گازوئیل این نیروگاهها تمام شده و این موضوع میتواند وضعیت تولید برق را به خطر بیندازد. آنچه مشخص است وزارت نفت و نیرو در انجام وظیفه خود کوتاهی کردهاند و هزینه این کوتاهی را مردم میپردازند.
پدیده خاموشی زمانی رخ میدهد كه عرضه برق در مقابل تقاضا دچار كمبود باشد. بنابراین جدیگرفتن برخی موارد کمک میکند تا از این بحران عبور کنیم.
علاوه بر پایبندی به مسئولیتهای اجتماعی و جلوگیری از قاچاق سوخت، یکی از راههای عبور از بحران و رفع کمبود برق، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و در نظرگرفتن بودجه برای گسترش و رونق تولید است. اما مشاهدات نشان میدهد که دستکم در دولت سیزدهم تولیدکنندگان برق خورشیدی نه تنها حمایت نشدند که با پیادهسازی برخی سیاستها سبب تعطیلی آنها شدند.
پیش از این یک تولیدکننده انرژی خورشیدی به خبرنگار همدانپیام گفت: شرکت توزیع برق، قیمتی کمتر از یک سوم قیمت سال گذشته برای خرید برق پیشنهاد داده که این رقم نه تنها برای تولیدکننده برق خورشیدی صرفه اقتصادی ندارد که آنها را دچار زیان میکند چون قیمت تمامشده تولید برق خورشیدی حدود 900تومان است، چگونه میتوانیم آن را با 300تومان در اختیار شرکت برق بگذاریم؟
وی ادامه داد: درصورتی که شرکت برق هزینه تولید برق خورشیدی را بپردازد برق تولیدی از سوی نیروگاههای خورشیدی میتواند بخش بزرگی از نیاز را تأمین کند، بهطوری که تنها از طریق تولید در این نیروگاه میتوان برق خانگی چند روستای اطراف را تأمین کرد.
اکنون با شرایط پیشآمده، این نخستینبار است که در فصل پاییز، برق شهری قطع میشود. فعالان بخش خصوصی در کشور گفتهاند: در صورت تداوم بیتوجهی به ساخت نیروگاه و سرمایهگذاری در حوزه انرژی این مشکلات در سالجاری و سالهای آتی شدیدتر خواهدشد و گریبان صنایع مادر مانند فولاد، سیمان، صنایع فلزی را خواهدگرفت.
دستکم امسال خاموشی برق در یک دوره چند ماهه نه تنها گریبان مردم عادی را گرفت که تولید و بخش خصوصی را با خسارتهای هنگفتی مواجه کرد و در جایی که انتظار میرفت جامعه در زمستان جاری تنها با معضل کمبود گاز مواجه شود، قطعی برق نیز آنها را شوکه کرد.
بهنظر میرسد، با وجود چالش و کمبود برق، علاوه بر کوتاهی و حتی ترک فعل مسئولان مرتبطِ رده بالای پیشین، برنامهریزی و سازوکارها به سمت جبران آن نیست، زیرا تولید انرژیهای تجدیدپذیر میتواند تنها یکی از سیاستهای دولت برای رفع این معضل باشد.