تفاوت‌های کلیدی بین Artificial Intelligence یا AI و Business Intelligence یا BI بدین صورت تفصیل می‌یابد که هر 2هوش مصنوعی (AI) و هوش تجاری (BI) اغلب در تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرند و گاهی حتی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند.
دقیقا چه تفاوت‌هایی بین هوش مصنوعی و هوش تجاری وجود دارد، مرزهای مربوط به آنها چیست و هر دو فناوری مطرح شده در دنیای کسب و کار امروزی در کجاها همپوشانی دارند؟ و چرا سازمان‌ها به طور واضح از هوش مصنوعی برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها در تعیین استراتژی کسب و کارشان و بهبود فرآیندهای کاری برای رقابت در بازار استفاده می‌کنند؟
گزارش در مقابل پیش‌بینی یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌هایی است که می‌توانیم به طور مفصل به آن بپردازیم. اصطلاحات BI و AI اغلب با همدیگر یا گاهی به‌جای یکدیگر در زمینه‌های مختلف تجاری استفاده می‌شوند.
هر دوی این ابزارها یعنی هم هوش مصنوعی و هم هوش تجاری، رویکرد و دیدگاه مشخصی مبتنی بر داده‌های دریافت شده را برای شکل دادن به اهداف و تقویت نیروی تصمیم‌گیری به صاحبان کسب و کار ارائه می‌کنند.
در حالی که این تعریف به‌صورت کلی برای هر دو فناوری صادق است، به سرعت مشخص می‌شود که هوش مصنوعی و هوش تجاری به طور کامل متفاوت هستند و متفاوت عمل می‌کنند. هم در تئوری و هم در عمل، این تفاوت در یک جمله خلاصه می‌شود که هوش تجاری بینش قابل قبولی از عملکرد گذشته را به صاحبان کسب و کار ارائه می‌دهد، در حالی که هوش مصنوعی روندهای آینده و کارامدترین اقدامات را نیز پیش‌بینی می‌کند. البته خالی از لطف نیست که داده‌های دریافتی اولیه از طریق هوش مصنوعی را نیز همیشه در ذهنمان لحاظ کنیم و اگر انتظار داریم راهکار و پیش‌بینی متفاوت‌تری بیابیم، تعداد پارامترهای دخیل در تصمیم‌گیری را زیاد کنیم یا داده‌های ورودی را تغییر دهیم.
هوش مصنوعی به طور خلاصه، اصطلاحی گسترده برای سیستم‌های رایانه‌ای هوشمند است که تفکر و یادگیری را شبیه به انسان تقلید و تکرار می‌کند. هوش مصنوعی از روند گذشته درس می‌گیرد و سعی می‌کند شهود و قضاوت‌های انسانی ما را شبیه‌سازی کند. حل مسأله، یادگیری مستقل مستمر و تصمیم‌گیری موقعیتی کلیدهای اصلی عملکرد هوش مصنوعی هستند. هدف هوش مصنوعی در سازمان‌ها تنها تجزیه و تحلیل و تفسیر مقادیر زیادی از داده‌های ورودی دریافتی مسبوق به سابقه نیست، بلکه بر اساس یافته‌ها و درک‌های حاصله برای پیش‌بینی آینده نیز عمل می‌کند.
هوش مصنوعی قادر است نقاط مختلف یک کسب و کار را به هم متصل کند و برای این تجسم خلاق جدید به‌وجود آمده‌اش، فرآیند تصمیم‌گیری مستقلی از خود پیش‌بینی کند و این به کسب و کارها کمک می‌کند تا نتایج ملموس را تشخیص دهند. تیم‌های فروش می‌توانند تلاش و فعالیت آتی خود را بر اساس داده‌ها با سرنخ‌های با ظرفیت بالاتر متمرکز کنند.
اهداف هوش مصنوعی و هوش تجاری بسیار متفاوت هستند. اهداف اصلی BI ساده‌سازی فرآیند جمع‌آوری، گزارش‌دهی و تجزیه و تحلیل داده‌ها است. استفاده از BI به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا کیفیت داده‌هایی را که جمع‌آوری می‌کنند و سازگاری جمع‌آوری آنها را بهبود بخشند.
جالب است بدانید اساتید مدیریت عملیات و علوم تصمیم‌گیری می‌گویند: «هوش تجاری به شما نمی‌گوید چه کاری انجام دهید. به شما می‌گوید که چه چیزی بوده است و آن چیست؟» به عبارت دیگر، ابزارهای هوش تجاری می‌توانند مجموعه‌ای از داده‌های شلوغ و درهم برهم را به شکل یک تصویر منسجم تبدیل کنند، اما برای ارائه نسخه‌های واضح برای پیشنهاد نحوه استفاده از آن داده‌ها در تصمیم‌گیری طراحی نشده‌اند.
شرکت‌هایی مانند Microsoft، Oracle و Tableau ابزارهای BI را برای طیف وسیعی از عملکردهای تجاری از جمله منابع انسانی، فروش و بازاریابی استفاده کرده و توسعه داده‌اند. با نظارت بر هر کاری که یک کسب‌وکار روزانه انجام می‌دهد و استفاده از داده‌ها برای ایجاد عملیات گسترده، معیارهای عملکرد، داشبوردها، نمودارها و سایر تجسم‌های مفید، داده‌ها را سازماندهی کنند و تصمیمات دشوار را بسیار آسان‌تر بگیرند.
پذیرش راه‌حل‌های BI در 3سال گذشته نزدیک به ۵۰ درصد رشد برای کسب و کارها داشته است، حال آن که اهداف اصلی هوش مصنوعی، مدل‌سازی است. با مدل‌سازی رفتارهای انسانی و فرآیندهای فکری در تصمیم‌گیری، برنامه‌های هوش مصنوعی می‌توانند یاد بگیرند، برگزینند و تصمیمات منطقی بگیرند. متخصصان فناوری که برنامه‌های هوش مصنوعی را می‌سازند و اجرا می‌کنند، اغلب سعی می‌کنند به پرسش‌های خاصی پاسخ دهند: آیا ماشین‌ها می‌توانند با اهداف کسب و کار ما سازگار شوند؟ آیا ماشین‌ها می‌توانند شهود قابل اعتمادی را برای تصمیم‌گیری بی‌نقص در آینده توسعه دهند؟
بررسی این پرسش‌ها می‌تواند مزایای قابل توجهی را برای مشاغلی که مایل به سرمایه‌گذاری و آزمایش هستند، به همراه داشته باشد. استفاده از برنامه‌های کاربردی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند کارایی و سود بیشتری را برای کسب و کارها به همراه داشته باشد.
پریسا حاجی محمدی
دکتری کسب وکار حرفه‌ای DBA
مدیراجرایی شرکت توسعه بازرگانی بین‌المللی آرتین تجارت پایا (سهامی خاص)
