نامگذاری شخصیت های مردمی و اثر گذار بر روی محلات و کوچه ها و اماکن مختلف که هر کدام قصه ای را به دنبال دارد حاکی از درایت، ذوق و ذکاوت افرادی است که به دنبال فرهنگ سازی و زنده نگه داشتن نام و یاد افرادی بوده اند که در طول سالهای حیات شان منشا خیر و برکت و خدمات برای این شهر و مردم خود بوده اند
در سالهای پس از انقلاب این مهم مورد غفلت و کم لطفی مسئولان این حوزه واقع شده است ودر بسیاری از موارد به حذف و تغییر نام هایی که نشان گر هویت، نماد و شناسنامه شهر می باشد انجامیده است.
یکی از این محلات و کوچه ها که بسیاری از معمرین و شهروندان قدیمی بارها نام آن را شنیده و یا گذارشان به این محل افتاده است و اینک نامش دستخوش تغییر شده است کوچه یا کویی است واقع در خیابان کرمانشاه به نام کوی فرسایی!!
تغییرات بدون مطالعه و کارشناسی نام کوچه ها و محلات و اماکن شهری که به نام خیرین و نیکوکاران نامگذاری شده است علاوه بر این که زنجیره ارتباط نسل جدید را با هویت گذشته دچار گسستگی می نماید عامل بازدارنده ای برای فعالیت های خیر خواهانه دیگر خیرین خواهد بود.
با نگاهی گذرا در تاریخ معاصر همدان به انسانهای شریف و نیکوکارو گمنامی برمی‌خوریم که کارنامه ای درخشان، پربار و بی اجر و منت از خود به یادگار گذارده اند که بسیاری از جوانان و نسل حاضر از آن بی خبر می باشند. یکی ازاین خیرین گمنام و بی ادعا نیکو کار فقید حاج محمد فرسایی مرد خود ساخته ای است که با تلاش و زحمت فراوان مکنتی پیدا کرد و قسمت مهمی از دارایی خود راصرف خیرات و مبرات کرد، فرسایی راباید در ردیف خیرین مسکن سازومدرسه ساز به شمارآورد که که در کنارکمک و دستگیری از محرومان دغدغه های اصلی اش ایجاد سر پناهی برای نیازمندان بوده است.
مرحوم حاج محمد فرسایی با تاسیس موسسه خیریه ای در همدان بیش از صد خانه ساخت و آنها را رایگان به خانواده های مستمند، کم در آمد و پر اولاد که سر پرست اکثر آنها فوت شده بودند و یا علیل و از کار افتاده بودند واگذار نمود و برخی را نیز با قیمت تمام شده وبا اقساط دراز مدت بدون بهره در اختیار خانواده ای بی بضاعت گذاشت. با این که بسیاری از دوستان و همشهریانش پیشنهاد کردند که نام فرسایی را بروی این موسسه بگذارد اما قبول نکرد ونام مهدی (عج) را برگزید.
تاسیس صندوق قرض الحسنه های جاوید درهمدان تهران ودیگر شهرهای کشور و از دیگر اقدامات خداپسندانه این مرد نیکو سرشت بود که با پرداخت وام های قرض الحسنه به افراد نیازمندان در رفع گرفتاری آنان فعالیت می کرد.
آزادی زندانی هایی که به دلیل بدهکاری در زندان بودند هم یکی دیگر از صدها کار خیر و عام المنفعه ایشان بود.
مرحوم فرسایی با این از سواد بالا و کلاسیک برخوردار نبود و بیش از چند ماهی به مکتب نرفته و درس و مشق و حساب و کتاب را کاملا" یاد نگرفته بود اما توانست سه جلد کتاب در باره زندگی سخت و پر مشقت خودش وکارهایش منتشر و روانه بازار کند که اتفاقا" به دلیل صداقت و صفا و حقیقتی که در نوشته و گفتارش وجود دارد در زمان خودش مورد استقبال واقع شد. خود او در مقدمه کتاب در یتیم اذعان می کند کتاب نوشتن مستلزم سواداست، معلومات می خواهد، تجربه و مطالعه لازم داردو اصولا" آن که کتاب می نویسد استعداد آن را هم دارد، ولی من نه تنها از چنین استعدادی بی بهره هستم بلکه از نعمت سواد هم ولو به حداقل هم بی بهره ام، وی هدف از نگارش این کتاب که در عین سادگی و صداقت نوشته شده است برای عبرت و کسب تجربه دیگران از تلخی ها و محرو میت های زندگی اش می داند برای آشنایی بیشتر نسل جوان با نیکوکارانی که در این شهر رشد و نمو نموده به خوانش بخشی از کتاب "در یتیم"وی می پردازیم به امید آن که ادای دینی باشد به خیر نیکو کاری که یکی از زیباترین جلوه های نیکو کاری و عشق به همنوع را به نمایش گذاشت.هر کس در دوران زندگی خود فرازو نشیبی ها دارد، پستی و بلندی دارد، محرومیت ها، ناکامی ها، موفقیت ها، شکست ها و بیماری ها را دارد این لازمه طبیعت زندگی هر انسان است، منتهی انسان باید از تمام این حقایق بهره بگیرد، نه تنها مایوس نشود، بلکه از تجربیات خود در راه خدمت به دیگران استفاده کند.
محمد فرسایی شرح حال خودش را با این جملات آغاز می کند و ادامه می دهد:
بیش از نیم قرن در این دنیا زندگی کرده ام و در تمام این مدت همیشه هدف و آرزوی من این بوده ست که در اجتماع منشا خیر و اثری باشم و بتوانم به دیگران کمک کنم و باری از دوش کسی بردارم الحمدا... نظر لطف و عنایت خداوند هم شامل حالم شده است و موفق شده ام تا حدی به آرزویم برسم.
فرسایی انگیزه خود ازانجام خدمات و فعالیت های عام المنفعه اش را صرفا" آرامش وجدان و کسب رضایت خداوند می‌داند و درادامه می نویسد خداوند را از صمیم قلب شکر می کنم که مرا مسلمان آفرید، ایرانی آفرید و در سرزمینی رشد کرده ام که امتیازات و برکات بسیار داشته و دارد، هرچه به دست آورده م در همین سرزمین پیدا کرده ام و با کمک مردم خداشناس و مهربان و اصیل همین آب و خاک پول به دست آورده ام و به همین جهت وظیفه دارم که هر خدمتی از دستم ساخته است در حق همین مردم انجام دهم به دین و آئین اسلام که هر خدمتی از دستم ساخته است در حق همین مردم انجام دهم، به دین و آیین اسلام و کمک به همنوع را جزء برنامه خود قررداده افتخار می کنم، به سرزمین با شکوه و سرافراز وطنم سر تعظیم فرود می آورم و معتقدم هر کس خداشناس است و به وطن خود علاقه مند است و طبعا" به شکرانه سلامتی و امنیت خود وظیفه دارد تا آن جا که می تواند به همنوع خود کمک کند.
بسیارشایسته است تا نام این مرد که در تمام مدت عمرو زندگی با پشتکاری خستگی ناپذیر، عشق به همنوع، ذوقی سرشار خدمات ارزنده ای را به مردم نمود در تاریخ همدان باقی بماند و از او به نیکی یاد شود
پیشنهاد می شود تا شهرداری و شورای محترم شهر همدان تا نام های قدیمی و متداول محلات و کوچه ها نظیر کوی فرسایی را که مغایرتی با فرهنگ وهویت اسلامی ندارند دو باره احیا نمایند.
* سید امیر قشمی
