ملایر-زهرا امیری -خبرنگار همدانپیام: شهرستان ملایر دومین شهر بزرگ استان همدان است. بخش عظیمی از جمعیت این شهر کهن به صنایعدستی چوبی و هنر صنعت مبلمان و منبت مشغول هستند. این هنر زیبا و فاخر از روزگاران کهن در ملایر وجود داشته، اما به واسطه ثبت ملی و جهانی این هنر صنعت امروزه رونق ویژهای یافته است.
بسیاری در ملایر به صورت خانوادگی در این حرفه و هنر صنعت مشغول به فعالیت هستند و کارگاهی برای فعالیتهای خود دارند، عشق به هنر و تلاش فراوان هنرمندان منبت کار ملایری امروز چهرهای دیگر از این هنر صنعت را به جهانیان نشان داده است. منبت ملایر در سال 1396 ثبت ملی شد و نخستین جشنواره مبل و منبت در این سال با استقبال بسیار خوب هموطنانمان از سراسر کشور مواجه شد.
پس از 2سال تلاش و تمرکز هنرمندان، مردم، مسئولان نمایندگان وقت شهرستان در سال 1398 تولیدات منبت ملایر در بازدید بازرسان سازمان جهانی صنایعدستی حائز تمامی معیارهای یونسکو از جمله کیفیت، اصالت، مرغوبیت، پیشینه تاریخی، خلاقیت و نوآوری شد و در بهمن ماه همین سال با عنوان «ملایر؛ شهر جهانی مبلمان و منبت» در فهرست شهرها و روستاهای جهانی یونسکو ثبت شد.
هنرمندان منبت کار ملایر برای ساخت مبلمان منبت از چوبهای راش، گردو و چنار استفاده میکنند و محصولات مختلفی از جمله انواع مبلمان سنتی، کلاسیک، استیل و راحتی، و همچنین میزناهارخوری، میز تحریر، انواع صندلی، تخت و آثار تزیینی به بازار عرضه میکنند.
امروزه بیش از 60% تولیدات مبل و منبت کشور از آن ملایر است که به تعداد زیادی از شهرهای ایران و سایر کشورها از جمله کشورهای آسیای میانه، حاشیه خلیج فارس، ترکیه و عراق صادر میشود. گل درشت، گل ریز، انگلیسی، پشت بیضی، خرچنگی، متکایی، دسته چوبی، سوزنی، 3بعدی از جمله مهمترین نقوش و سبکهای تولید مبل و منبت در ملایر است روانه بازار میشود.
مرتضی زیبایی یکی از هنرمندان پیشکسوت این هنر صنعت در شهرستان ملایر است که گفتوگوی کوتاهی با این هنرمند انجام دادهایم که در ادامه میخوانید.
از خودتان و سابقه فعالیتتان در این هنر صنعت برای ما بگویید؟
مرتضی زیبائی متولد سال 1353 هستم و 26سال سابقه فعالیت در رشته منبت دارم، از سال 1377 وارد کار منبت شدم و به صورت استاد و شاگردی کار را آموزش دیدم و در حال حاضر هم به تولید مبلمان استیل مشغول هستم.
از سبک کارهای تولیدی خود و اساتید خود بگویید؟
منبت را به صورت تجربی از 2 استاد کار یاد گرفتم نخستین استاد کارم اسماعیل امینی بود و سپس در کنار برادر ایشان ابراهیم امینی کار را ادامه دادم و خودم بیش از 20سال است که به صورت مستقل مشغول به کار میباشم.
تاکنون چند شاگرد و کارآموز داشتید؟
تعداد 8 شاگرد داشتم که منبت و کار مبلمان چه در حوزه منبتکاری، برش و نجاری و کلاف چسباندن و غیره را از من یاد آموختند و در حال حاضر 6 نفر از آنها در این رشته مشغول هستند و برای خودشان کارگاه دارند و کار تولید میکنند.
در حال حاضر مشغول تولید چه محصولاتی هستید و تولیدات چطور به فروش میرسانید؟
تولیدات ما تنها مختص به مبلمان میباشد و مشتریهای ما نمایشگاهدارانی از ملایر، تهران، مشهد، اصفهان هستند یک سری مشتریهای خانگی هم داریم که کار را به صورت تکمیل، رنگ و پارچه به آنها تحویل میدهیم. تا به حال برای بازاریابی و جذب مشتری کاری نکردهام و حتی سایت و صفحه اینستاگرام ندارم مشتریها بر اساس رضایت و کیفیت کار، ما را به آشنایان و دوستان خود معرفی میکنند و تمام مشتریهای خانگی ما توسط مشتریهای قبلی به ما معرفی میشوند.
از مشکلاتتان برای ما بگوید؟
کمبود و گرانی مواد اولیه، بالارفتن دستمزد و پایین آمدن قدرت خرید بزرگترین مشکل هر تولیدکننده مبلمان است با توجه به اینکه بهترین چوبها راش گرجستانی است و تمام کارهای ما از سوپر راش استفاده میکنیم قیمت کار تمام شده بالا و مردم قدرت خرید مبلمان را مانند قبل ندارند از قبل مشتریها سرویس سفارش میدادند اما اکنون به دلیل گران شدن محصولات بیشتر دستک سفارش میدهند وبه طورتقریبی فروش میز غذاخوری کم و بسیار ناچیز شده است و بیشتر مشتریان خرید اقساطی را تقاضا دارند که با مشکلات امروز تولیدیها همخوانی ندارد.
کلام پایانی؟
مبلمان منبت جزو کالاهای لوکس محسوب میشود که امروزه به علت افزایش قیمت کار با رکود مواجه است و تعداد مشتریهای باقیمانده کار را به صورت شرایطی و چکی خرید میکنند که گاهی در پاس کردن چکها نیز به مشکل میخوریم اگر میشد تعاونی منسجم و قدرتمند برای تأمین چوب در شهرستان وجود داشت که چوب را به قیمت پایین به دست تولید کننده برساند به طورقطع امکان تولید محصولات با قیمت مناسبتر و به طبع فروش بیشتر نیز وجود داشت.
در پایان گفتنی است؛ شهرستان ملایر دارای بیش از ۹هزار منبتکار و استادکار ماهر و بیش از 5هزار کارگاه فعال و تنها شهرک تخصصی مبلمان منبت است که بیش از ۲۵هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این هنر فعالیت میکنند.