همدانپيام: سال كشاورزي منتهي به مهرماه امسال در سطح كشورمان از منظر بارندگيها و توليد محصولات زراعي و باغي در مقايسه با حداقل 3 سال گذشته از شرايط مطلوبي برخوردار بوده است. اگرچه وزارت جهادكشاورزي و به تبع آن سازمان جهادكشاورزي در استان همدان تا امروز هيچگونه آمار رسمي از ميزان توليد محصولات كشاورزي اعلام نكردهاند. وليكن شرايط حاكم بر بازار مصرف محصولات و فراواني اغلب ميوه و ترهبار با قيمتهاي به نسبت ارزانتر از سالهاي گذشته، بيانگر توليد بالاي محصول درختي و بوستاني ميباشد. البته وضعيت توليد و مصرف و عرضه و تقاضا در جامعه ما بهگونهاي است كه نميتوان گفت فراواني محصول چيز خوبي است يا كمبود آن فاجعه محسوب ميشود!؛ چراكه اگر محصولي فراوان و تلنبار باشد، قطعاً توليدكننده از جمله باغداران و كشاورزان زيان ميكنند؛ چون محصول روي دست آنان خواهد ماند.
از سويي هم با توجه به اينكه قشر كشاورز و باغدار، جمعيت بزرگي را در جامعه ايران تشكيل ميدهند، قاعدتاً ضرر و زيان اين قشر و آسيبهاي احتمالي، دامن بخش بزرگي از جامعه را خواهد گرفت. حال اگر محصول به عللي كمتر از نياز واقعي بازار مصرف باشد و منجر به گراني و كميابي آن گردد، عامه مردم هستند كه از اين جريان متأثر و زير فشار قرار خواهند داشت. چنين شرايطي به مصداق آن مَثل و حكايت قديمي كه «اگر ببارد بيچاره شديم و اگر هم نبارد، بدبختيم»، همواره دچار مردم ميباشد؛ چراكه سياست و برنامه منظم و علمي براي توليد كافي، كنترل توليد و ايجاد تعادل مثبت بين عرضه و تقاضا در جامعه ما نيست و هميشه يك طرف قضيه بايد دچار ضرر و زيان باشد!
نمونه بارز چنين وضعيتي توليد و بازار عرضه و تقاضا در خصوص محصولاتي نظير سيبزميني ، پياز، هندوانه، سير و برخي محصولات پرمصرف در سالهاي اخير است كه يكسال آنقدر ميزان توليد بالا ميرود كه مازاد بر مصرف و صادرات آن سر از زبالهدانيها درميآورد و يكسال هم رقم توليد آنقدر پايين است كه به دهان تمام قشرهاي جامعه نميرسد. تجربيات كشاورز و باغدار و مسئول و مدير در اين زمينه كم نيست اما تدبير لازم هم نيست و بايد گفت هميشه «آش همان و كاسه همان». با اين حال اقتصاد كشاورزي در هر شرايطي اقتصاد حاكم در جامعه ايران است و به درستي كه بخش كشاورزي محور اصلي توسعه بنيادي در ايران محسوب ميشود كه بايد به درستي هم مديريت و به سامان برسد. با اين وجود بحران آب نيز در ايران مزيد بر تمام علتها در حوزه اقتصاد كشاورزي است و چنانچه برنامههاي صد درصدي براي تبديل كشاورزي سنتي به مدرن دچار وقفه شود، مشكلات حاكم بر اين بخش به صورت تساعدي بيشتر و بيشتر خواهد شد. در همين استان همدان بحران كمبود آب بسيار بالا و گفته ميشود روي خط خطر و هشدار قرار دارد، اما هنوز هم برنامههاي مربوط به مديريت آب و اجراي طرحهاي آبياري باراني و قطرهاي شامل حدود 15 درصد ظرفيت كشاورزي است. از سويي ديگر ميتوان گفت متأسفانه كشت اغلب محصولات در همدان با توجه به شرايط اقليمي به اصطلاح «آببر» ميباشد كه آن هم در يد اختيار كشاورزان سنتگرا و اعمال روشهاي سنتي در كشت و زراعت در تمام مراحل كاشت و داشت ميباشد.
هندوانه كشت همدان امسال در هر كيلوگرم به قيمت 100 تومان هم رسيد در حالي كه با محاسبات علمي براي توليد هر كيلو هندوانه 100 توماني، هزار تومان آب مصرف شده است. سيبزميني كيلويي 300 تا 400 تومان در مزرعه هم همينطور و گوجهفرنگي و فلفل و سبزيجات و تمام محصولات باغي هم همينطور و هيچ تدبير كارسازي هم براي بهبود اين وضعيت و اِعمال مديريت علمي بر حدود 750 هزار هكتار ظرفيت فعاليتهاي كشاورزي و باغداري در سطح استان به هيچ عنوان متصور نيست.