همدان با تاریخ و فرهنگ به تنهایی نمی‌تواند در جذب گردشگر نسل جوان اقبال خوشی داشته باشد. کارشناسان گردشگری بر این باورند که وقت آن است که جاذبه‌های مدرن با سرمایه‌گذاران قدر در شهر تاریخی همدان رخ نمایان کنند. راهی مجموعه توریستی دهکده گنجنامه که می‌شوید، همان بدو ورود دهانه غاری شما را فرا می‌خواند که در دل خود حیات زنده گیاهان و جانوران را جای داده است.
جاذبه‌ای مدرن که غار آکواریوم نام دارد و حالا برای نسل جوان انگیزه‌ای کنار طبیعت و تاریخ همدان برای سفر به این منطقه جغرافیایی شده است. این یک نمونه از جاذبه‌های مدرن بود که نشان می‌دهد همدان را باید با یک پدیده تازه جدا از تاریخ و طبیعت دید اگر به دنبال تغییر جایگاه نام استان در لیست استان‌های گردشگرپذیر هستیم.
به گزارش همدان پیام، آمارهای رو به افزایش بازدیدکنندگان از مجموعه دهکده توریستی گنجنامه، مینی‌ورد ملایر، باغ وحش علیصدر، مجموعه پارک آبی دلفین، پارک نوح آوند و باغ کروکودیل یکی پس از دیگری در استان همدان ثابت کرد پاسخگویی به ذائقه گردشگر در ردیف سنی‌های جوان‌تر یک اولویت مهم است.
همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان، با سابقه‌ای چند هزار ساله، میراثی بی‌بدیل از تمدن‌های پیش از اسلام و دوران اسلامی را در دل خود جای داده است. آثار جهانی، موزه‌های غنی، محوطه‌های باستانی و مشاهیر برجسته‌ای چون بوعلی‌سینا و باباطاهر، همه و همه نمادهایی از عظمت فرهنگی و تاریخی این دیار هستند. با این حال، در عصر گردشگری مدرن که معیارهای انتخاب مقصد برای گردشگران به‌ویژه نسل جوان دستخوش تغییرات بنیادین شده، همدان هنوز نتوانسته در سطحی فراگیر با ذائقه این گروه ارتباط برقرار کند. این در حالی است که شهرهایی چون شیراز، اصفهان و مشهد، با بازتعریف جاذبه‌ها، به الگویی موفق در جذب گردشگران جوان بدل شده‌اند.
فاصله همدان با ذائقه گردشگران جوان
یک استاد دانشگاه رشته گردشگری می‌گوید: گردشگری در قرن بیست‌و‌یکم، دیگر وابسته صرف به داشته‌های تاریخی نیست. نسل جوان امروز، در کنار ارزش‌گذاری بر میراث فرهنگی، به دنبال تجربه‌های هیجانی، تعاملی، خلاقانه و بصری است؛ تجربه‌هایی که اغلب در قالب فضاهای تفریحی مدرن، رویدادهای فرهنگی نوگرا، جاذبه‌های مبتنی بر فناوری و مکان‌های دارای ظرفیت اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی معنا پیدا می‌کند.
علیرضا فلاح عنوان کرد: در این میان، شهرهایی چون تبریز با پروژه‌هایی مانند “ایل‌گلی مدرن”، اصفهان با “پل طبیعت دوم” و حتی شهرهایی چون کیش و قشم با توسعه فضاهای تفریحی ساحلی و هیجانی، توانسته‌اند توازن میان جاذبه‌های سنتی و مدرن را برقرار کرده و سهم بالاتری از بازار گردشگری جوان را به دست آورند. مقایسه‌ای تطبیقی میان این شهرها و همدان نشان می‌دهد که اگرچه همدان از نظر داشته‌های تاریخی کمبودی ندارد، اما در زمینه توسعه زیرساخت‌های گردشگری مدرن و متناسب با سلیقه نسل جدید با چالش‌های جدی مواجه است.
ظرفیت‌های مغفول در همدان برای جذب گردشگر مدرن
راهنمایان گردشگری بر این باورند که نقشه گردشگری همدان پر است از آثار تاریخی چون کتیبه‌های گنجنامه، تپه هگمتانه، آرامگاه بوعلی و گنبد علویان؛ اما در کنار این‌ها، ظرفیت‌های مدرنی نیز در حال شکل‌گیری است که اگر به درستی معرفی و گسترش یابند، می‌توانند هویت گردشگری همدان را متحول سازند.
نمونه‌هایی از این ظرفیت‌ها عبارت‌اند از:
غار آکواریوم گنجنامه؛ نخستین غار مصنوعی آکواریومی کشور، ترکیبی از سرگرمی، آموزش و شگفتی‌های بصری.
مجموعه تله‌کابین گنجنامه؛ اتصال جغرافیا، هیجان و چشم‌اندازهای بی‌نظیر کوهستانی.
پارک آبی دلفین؛ تجربه‌ای متفاوت از تفریح خانوادگی و مدرن در دل یک شهر تاریخی.
مجموعه‌های شهر بازی مدرن در پارک‌ها و مراکز خرید، که قابلیت توسعه دارند.
این جاذبه‌ها نشان می‌دهند که زیرساخت شکل‌گیری یک “چهره نوین از گردشگری همدان” در حال پایه‌ریزی است، اما هنوز تا تبدیل شدن به یک برند ملی یا بین‌المللی فاصله دارد؛ فاصله‌ای که نیازمند مدیریت هدفمند، سرمایه‌گذاری هوشمند و برندینگ حرفه‌ای است.
غار آکواریوم گنجنامه پیوندی موفق از مدرنیته و طبیعت
بر اساس آمار غیررسمی، در این میان، غار آکواریوم گنجنامه به عنوان یکی از شاخص‌ترین پروژه‌های گردشگری نوین در همدان، توانسته نقش مؤثری در جذب بازدیدکنندگان ایفا کند. این غار که در دل مجموعه تفریحی تله‌کابین گنجنامه قرار دارد، نخستین غار مصنوعی آکواریومی کشور محسوب می‌شود که با الگوبرداری از نمونه‌های بین‌المللی، فضایی جذاب و علمی برای مخاطبان فراهم کرده است.
در سال ۱۴۰۳، غار آکواریوم به‌تنهایی توانست چند صد هزار بازدیدکننده را جذب کند؛ آماری که در مقایسه با بسیاری از جاذبه‌های سنتی همدان قابل توجه است.
ویژگی‌هایی چون طراحی معماری تعاملی، نورپردازی دیجیتال، انواع گونه‌های آبزی زنده و تلفیق افکت‌های صوتی و تصویری، این مکان را به یکی از نمادهای موفق بازآفرینی گردشگری در همدان بدل کرده است.
غار آکواریوم به خوبی نشان می‌دهد که چگونه یک جاذبه مدرن می‌تواند در دل یک سایت تاریخی "مانند مجموعه گنجنامه با کتیبه‌های هخامنشی و طبیعت کوهستان الوند" جای گرفته و نه تنها آن را تحت‌الشعاع قرار ندهد، بلکه به ارزش آن بیفزاید. این پروژه، الگویی مناسب برای سایر شهرهای تاریخی کشور است که می‌خواهند بدون خدشه به هویت سنتی خود، وارد دنیای گردشگری مدرن شوند.
الزامات توسعه گردشگری جوان‌محور در همدان
محمد میرشاه ولد، کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری بر این باور است که با وجود موفقیت‌هایی مانند غار آکواریوم، همدان برای ورود جدی به عرصه گردشگری نسل جوان، نیاز به برنامه‌ای جامع و چندبُعدی دارد. این برنامه می‌تواند شامل محورهای زیر باشد:
1. سرمایه‌گذاری بر جاذبه‌های تجربه‌محور مانند پارک‌های علمی، فضاهای بازی تعاملی و نمایشگاه‌های دیجیتال.
2. برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی نوین با محوریت موسیقی، هنرهای خیابانی و مدیاهای نوظهور.
3. توسعه بسترهای فناوری و دیجیتال در خدمات گردشگری از جمله راهنمایی واقعیت افزوده، تورهای مجازی و اپلیکیشن‌های هوشمند.
4. حمایت از استارتاپ‌های گردشگری جوان برای ایجاد فضاهای خلاق و متفاوت.
آینده‌ای روشن با نگاهی تازه
همدان، با تکیه بر پیشینه تاریخی عظیم و ظرفیت‌های نوظهور گردشگری، می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری ترکیبی (تاریخی- مدرن) کشور تبدیل شود. اما این مهم تنها با درک صحیح از تغییر ذائقه گردشگران، به‌ویژه نسل جوان و عبور از کلیشه‌های صرفاً فرهنگی امکان‌پذیر است. تجربه موفق غار آکواریوم گنجنامه نشان می‌دهد که وقتی خلاقیت، سرمایه‌گذاری و شناخت درست از نیاز مخاطب با هم همراه شوند، می‌توان در دل تاریخ، آینده‌ای نو ساخت. همدان آماده است؛ فقط باید با جسارت به استقبال فردا برود.
