همدان‌پیام: در نشست مطبوعاتی استاندار بر لزوم فعال‌سازی واحدهای تبدیلی و بسته‌بندی تاکید شد. یکی از الزامات مهم استان برای ارزآوری و توسعه صادرات داشتن بسته‌بندی مناسب کالاهای تولیدی از جمله سفال و سرامیک است. این نوشتار به بهانه نشست استاندار منتشر می‌گردد.
انعكاس اين خبر كه خوشه بسته‌بندی استان قزوین برای ساماندهی بسته‌بندی سفال و سرامیک لالجین وارد کار شد؛ در هفته‌هاي اخير این پیشنهاد مورد توجه فعالان هنري در لالجين قرار گرفت؛ به گونه‌ای که در صدد برآمدند حوزه بسته‌بندي را فعال کنند.
این ساماندهی با یک سمینار آغاز شد و متولی آن خوشه سفال و سرامیک لالجین با محوریت انجمن صادرکنندگان سفال و با همکاری انجمن هنری، اتحادیه سفال و تعاونی سفال و با هزینه شرکت شهرک‌های صنعتی در لالجین بود. این سمینار با محوریت اهمیت بسته‌بندی و آموزش نکات کلی در طراحی بسته‌بندی و معرفی ماشین‌آلات مرتبط با سفال و سرامیک با حضور یکی از اساتید صنعت بسته‌بندی کشور -که فعالیت و مطالعات بسیاری در این حوزه داشته است- برگزار شد. مطالب مهمی در این سمینار 6 ساعته عنوان شد که اگر غيركارشناسان در امر صادرات، فروش و بسته‌بندی نیز حضور داشتند به طور حتم نکته آموزشی مفيدي را با خود به همراه می‌بردند اما متأسفانه اين گردهمايي علی‌رغم تبلیغات انجام شده با استقبال کم تولیدکنندگان و فروشندگان سفال و سرامیک لالجين مواجه شد.
شماری از تولیدکنندگان و فروشندگان عوامل گوناگونی از جمله تنوع بیش از حد محصولات تولیدی، بالا بودن هزینه بسته‌بندی (به این صورت که برای هر نوع تولید در تیراژ حداقل 500 عددی باید کارتن تعبیه شود) و امکان رکود بازار یک محصول (به طوری که تولیدکننده باید نوع دیگری را تولید کند و امکان استفاده از کارتن‌های طراحی و آماده شده قبلی نیست) را اعلام کردند.
بسته‌بندي ويترين فروش
در يك نگاه تخصصي بايد گفت بسته‌بندی چهره کالاست و نخستین ارتباط مستقیم با مشتری است و تا حد زیادی وظیفه ارائه یک تصویر ذهنی مطلوب از کالا را برعهده دارد. از نظر روانی برخورد نخست و تصویری که ما از اشخاص داریم مهمترین تصویر و تعیین‌کننده‌ترین است حتی در یادآوری اشخاص بعد از 20 سال به ذهن ما می‌آید؛ این قاعده در مورد کالا نیز صادق است.
به تعبیری اين مقوله چراغ قرمزی است در برابر توقف عابران جلوی ویترین خرده‌فروشی‌ها و بحق آن را به عنوان «فروشنده خاموش» می‌شناسند. بسته‌بندی چهره کالاست چون مشتری از طریق بسته‌بندی محصول را شناسایی می‌کند و پیام تولیدکننده را به خریدار می‌رساند و بین آنها ارتباط برقرار می‌کند و به محصول شخصیت می‌دهد.
بسته‌بندی از ابزارهای مهم بازاریابی در دنیاست که شرکت‌ها و دولت‌ها برای افزایش توان رقابتی خود در بازارهای داخلی و خارجی از آن سود می‌برند. امروزه از بسته‌بندی فقط برای محافظت از کالا استفاده نمی‌شود بلکه برای آن نقش‌ها و مسئولیت‌های زیادی قائلند. از جمله اینکه ارزش افزوده ایجاد کند و به خریدار پرستیژ و اطلاعات دهد، باید مشتری را جلب کند جذابیت داشته باشد و شخصیت و شأن مشتری را حفظ کند و به مصرف‌کننده احترام بگذارد.
امروزه بسته‌بندي و تبليغات حرف اول را در فروش و جلب مشتري در بازار بين‌المللي مي‌زند؛ صنايع دستي همدان اما در اين زمينه حرفي براي گفتن ندارند. اطلاعاتي كه بسته‌بندي صنايع دستي به مشتري مي‌دهد يك معرف و بازارياب با مهارت است. شكل تعريف شده ابتدايي و استاندارد نقش زيادي در ترغيب مشتري براي خريد آن خواهد داشت؛ اين در حالي است كه صنايع دستي همدان بدون بسته‌بندي مناسب براي عرضه در بازارهاي داخلي و خارجي ارائه مي‌شوند و به همين دليل صادرات حوزه صنايع‌دستي استان بي‌نام و نشان است.
در اين زمينه آنچه بيش از هر چيز مهم جلوه مي‌كند باز هم نبود بسته‌بندي براي صنايعي است كه با دست نقش گرفتنشان بر اعتبار آنها مي‌افزايد. البته معاون صنايع دستي استان عنوان كرده است: در حال حاضر یکی از فعالان بخش بسته‌بندی برای تولید بسته‌بندی مناسب برای سفال آغاز به کار کرده و اداره کل میراث فرهنگی برای حمایت از این بخش خصوصی اقدامات لازم را برای دریافت تسهیلات انجام داده است. اين وعده بيانگر آن است كه از اين پس به صنايع دستي اين ديار با تعريف بسته‌بندي هويت داده مي‌شود.
بنابراین، نباید هزینه بسته‌بندی آنقدر زیاد باشد که بهای فروش کالا را نسبت به کالاهای مشابه غیرقابل رقابت کند.
حال این نکته را باید برای تولیدکنندگان، صادرکنندگان و فروشندگان مشخص کرد که منظور از بسته‌بندی در این برهه زمانی، گران بودن مواد اولیه بسته‌بندی و رکود بازار فروش مزید بر علت بر عدم استقبال از بسته‌بندی صنایع دستی شده است اما باید گفت قرار نیست تمام هزاران نوع جنس تولیدی کارگاه‌ها هر کدام در یک قطعه کارتن درجه یک با تزئینات آنچنانی به بازار عرضه شود.
بلکه باید تلاش کرد با همکاری تولیدکنندگان و فروشندگان بیشترین کارتن‌های مصرفی فعلی (مواد شوینده، تخم‌مرغ و...) جای خود را به کارتن‌هایی دهند که با افزایش تنها 10 تا 20 درصدی در قیمت کارتن با مرغوبتی بسیار بهتر از کارتن‌های مصرفی فعلی با برند لالجین پایتخت سفال ایران در بین فروشندگان و توزیع‌کنندگان توزیع گردد که می‌تواند پله اول بسته‌بندی در صنعت سفال لالجین باشد و به مرور با رونق بازار و سنجش میزان رضایت‌مندی خریداران این هنر زیبای سفالگری با استقبال از روش‌های جدید بسته‌بندی در رونق بازار و افزایش ارزش افزوده برای هنر صنعت سفال و سرامیک لالجین گام‌های اساسی برداشته شود.
فاطمه شبيري، كارشناس امور اقتصادي در اين زمينه مي‌گويد: در صورت نبود بسته‌بندي مناسب و برچسب معرفي كالا، ارتباط منطقي با مشتري خارجي برقرار نشده و در اين صورت استقبال براي خريد كم شده، آمار صادرات كاهش يافته و كيفيت توليدات نيز به همين ميزان با كاهش روبه‌رو مي‌شود و در نتيجه صادرات صنايع‌دستي كشور به دليل نبود توجه به بحث بسته‌بندي مناسب با مشكل مواجه مي‌شود.
وي ادامه می‌دهد: امروزه بازار صنايع دستي در دنيا به شدت رقابتي است و براي باقي ماندن و پيشرفت در اين بازار بايد سعي در توليد و صادرات كالاهاي صنايع دستي با بسته‌بندي‌هاي مناسب و مرتبط با كالاي توليد شده داشت. براي هويت‌بخشي و شناسنامه‌دار شدن صنايع دستي كشور بايد به بسته‌بندي اهميت داده شود.
مهدي رهبر، هنرمند سفالگر نيز مي‌گويد: اگر می‌خواهیم کالایی مانند خاک را تبدیل به محصولی قابل صادرات برای ارزآوری کنیم؛ ناگزیر از بسته‌بندی زیبا و مناسب هستیم، بحثی که متأسفانه روز به روز موجب کمرنگ‌تر شدن استقبال خریداران خارجی از محصولات سفال ما می‌شود.
وي معتقد است با حمایت و همکاری میراث فرهنگی و صنایع دستی و اتحادیه سفالگران لالجین شاید همدان هم سفال خود را با نام و نشان واقعی وارد بازار کند.
يافتن راهي براي فروش، کسب بيشترين مشتري و ايجاد جذابيت براي کسب بازارهاي جديد همواره در رأس برنامه‌هاي هر بازرگان موفق قرار دارد.
وي نبود بسته‌بندي براي صنايع‌دستي را خطري براي اين هنر مي‌داند و مي‌گويد: از راه‌هاي کسب جذابيت، ايجاد بسته‌بندي مناسب و شکيل است. بسته‌بندي چهره کالاست و نخستين موضوعي است که مشتري هنگام خريد صنايع دستي با آن ارتباط برقرار مي‌کند؛ از اين رو، به عنوان يکي از مهمترين ابزارهاي بازاريابي است.
