نیم صفحه اجتماعی روزنامه همدان پیام شماره ۴۳۱۱ دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ به گزارش جامع و ارزشمندی با تیتر (غبار پیری بر سر همدانی ها) در ارتباط با آمار های رسمی از سیر افزایشی جمعیت کهنسال همدان دارد که از جنبه های اجتماعی و جامعه شناسی قابل تأمل می باشد .
اینکه بطور کلی جمعیت استان همدان و نوعأ کلان شهر دیرینه همدان بر اساس سرشماری های عمومی نفوس و مسکن دو دهه اخیر سیر کاهشی نشان داده است، هشدار مهمی است که نیاز به تحقیق و آنالیز های علمی دارد، چرا که این روند آینده استان را از نظر احتیاج به نیروی انسانی جوان به عنوان سرمایه اصلی پیشرفت عمومی و امنیت اقتصادی تهدید می کند .
سیر کاهشی جمعیت استان همدان به دلایل گوناگون از جمله بالا رفتن سن ازدواج، کاهش یا روند کند مولفه موالید، مهاجرت روستاییان به شهرها و همچنین روند خزنده مهاجرت شهرنشینان استان به تهران یا دیگر شهرهای بزرگ مهاجرپذیر کشور و ده ها دلیل بزرگ و کوچک اجتماعی و اقتصادی دیگر و حتی دلیل سیاسی، موضوعی پذیرفته شده در نمودارهای طرح سرشماری های نفوس و مسکن کشور در فاصله بین سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ و سرشماری نمونه سال ۱۴۰۰ می باشد. چنین واقعه ای در ساختار رشد و حفظ ارزش های سرمایه ای یک منطقه جغرافیایی، چالش بزرگی پیش روی مسؤولان و مراکز تحقیقات کاربردی استان قرار داده و سال‌ها است در دستور کار مطالعات آسیب شناسی و اصلاحی قرار داده شده است. اما اینکه به راحتی بپذیریم سیر افزایشی جمعیت پیر استان حتی از نظر مؤلفه های علمی بستگی به شرایط اشاره شده در سطور بالا دارد، با توجه به خصوصیات فرهنگی و ساختار اقلیمی و توان ژنتیکی و همچنین ویژگی‌های مردم شناسی در این منطقه تاریخی از کشور، با تردید همراه است .
جمعیت ایران حداقل از سال های بعد از جنگ جهانی دوم و پایان یک دوران سخت و کشنده قحطی در کشور، با سیر آرام و ثابتی رو به افزایش بوده است. رشد محسوس و همراه با شتاب جمعیت ایران از دهه ۵۰ به بعد در تمام نمودار های سرشماری های عمومی ثبت است، به طوری که طی یک دوره میان مدت از دهه ۶۰ تا پایان دهه ۹۰ جمعیت ایران از حدود ۳۵ میلیون تن به ۸۵ میلیون تن افزایش یافته است. حال اینکه میانگین جمعیت جوان در کدام منطقه و استان کشور نمودار بالایی دارد یا اینکه جمعیت پیر کشور متمایل به چه نقاطی از جمله استان همدان می‌باشد، بازهم موضوعی پذیرفته شده و به استناد آمار و ارقام رسمی در کشور است. این نکته آماری هم قابل توجه است که همین استان همدان که اینک به استناد آمار، پا بر دوران پیر جمعیتی گذاشته در میانه های دهه ۷۰ با رقم میانگین ۴۵ در صد به عنوان استان و شهر جوان کشورمان شناخته می‌شده است و این رکورد را در تاریخ سرشماری های کشور دارد. نتیجه تمام این استدلال ها این است که جمعیت پیر همدان به استناد آمارهای موجود و قابل مطالعه در تمام اطوار، رقمی بالا و در میانگین ها بالای جدول قرار داشته است. این واقعیت را خود نگارنده در سال های میانی دهه ۵۰ که دوران تحصیلی دبیرستان را می گذراندم، در کلاس درس فیزیک و از زبان دبیر تحلیل‌گر و علاقمندی شنیدم که به طور میدانی از تمام حوزه های اجتماعی، تاریخی و جامعه شناسی همدان، مطالعه و اطلاع کافی داشت و در هر فرصتی در کلاس فیزیک با استناد به آمار های روز، اطلاعات خوب و شنیدنی به دانش آموزان ارائه می‌داد، آن دبیر محترم که اصالتأ ترک زبان بود و اغلب می دانستند به علت فعالیت های سیاسی علیه رژیم شاه، به همدان منتقل (تبعید) شده است، با خیلی از خصوصیات فرهنگی و رفتار های اجتماعی مردم همدان آشنایی داشت و آن زمان می گفت، همدان بیشترین جمعیت زنان و مردان پیر در کشور را دارد. او به این نکته جالب هم بارها اشاره داشت که بی جهت نیست، همدانی ها را( همه دانا ) لقب داده اند، چرا که خصلت دانایی بیشتر بین بزرگ تر ها و افراد دنیا دیده یعنی زنان و مردان کهنسال نمود پیدا می‌کند و این خصلت برجسته در همدان ریشه تاریخی دارد .
