همدان بهدلیل قرارگیری بر سر راه ابریشم یکی از شهرهای مهم ارتباطی و تجاری در همه دورههای تاریخ بوده است. این ویژگی موجب میشد بین انتخابهای سیاسی، استراتژیکی و جغرافیایی اعصار جایی را برای خود داشته و از این رو با کشورها و شهرهای برونمرزی در ارتباط باشد. یکی از این پلهای ارتباطی را میتوان حضور نمایندگان شهرها و کشورهای دیگر در شهر همدان دانست. حال میخواهیم به بررسی این اماکن در تاریخ معاصر شهر همدان بپردازیم.
کنسولگریها
کنسولگری به دفتر کار کنسول و کارکنان تحت امر آن گفته میشود. دلیل تأسیس کنسولگری یک کشور در کشور دیگر کمک و حمایت از شهروندان خود و همچنین مشاوره و آسان کردن فعالیتهای تجاری میان مردم 2 کشور است. دفتر اصلی کنسولگری در پایتخت سیاسی کشور میزبان واقع شده و دفتر اصلی کنسولگری در واقع همان سفارت کشور است.
کنسولگری عراق
با بهبود روابط با کشور عراق و افزایش سفرهای زیارتی مردم ایران به عراق در ماههای محرم و صفر، برای سهولت در گرفتن ویزای زائران حسینی، کنسولگری عراق در برخی شهرهای ایران به همین منظور افتتاح شد. از این رو در مهرماه سال 1397 دفتر کنسولگری عراق نیز در همدان که یکی از شهرهای گذر زائران به سمت کربلا و نجف است، افتتاح شد.
البته مدیر حج و زیارت وقت استان اظهار کرده بود که کنسولگری عراق فقط برای ایام اربعین بوده و در سایر ایام چنین برنامهای برای صدور ویزا وجود ندارد.
کنسولگری سابق بریتانیا
کنسولگری انگلیس مربوط به پایان دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی است. این کنسولگری در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۵۰۲۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کنسولگری انگلیس در همدان، ضلع شرقی شهر همدان و خیابان فرهنگ واقع شده است.
پیشنهاد تبدیل آرامگاه استرو مردخای به سفارت فلسطین!!
طبق گزارش منتشرشده از خبرگزاری دانشجو، بهمنماه سال گذشته شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاههای همدان در بیانیهای به آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی منطقه هشدار داد درصورت هرگونه اقدام برای اجرای معامله قرن، مقبره استرو مردخای را به کنسولگری فلسطین تبدیل خواهد کرد.
از همین رو مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان در مصاحبهای اعلام کرده بود که بنای تاریخی «استرو مردخای» و موضوع کنسولگری، هردو متولیان خاص خود را دارند که دارای قوانین و ضوابط مشخص هستند و این دو هیچ سنخیتی با هم ندارند.
عمارت آمریکاییها در همدان کنسولگری نبوده
عمارت آمریکاییها یا عمارت نورمهال اکنون در انتهای پارک پرواز همدان، با بیش از صد سال قدمت قرار دارد. این خانه که در پایان دوره قاجار ساخته شده در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۴۸۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست میراث فرهنگی بهثبت رسیده است.
هرچند از کاربری این بنای تاریخی در دوران مختلف اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما طبق بررسیهای کارشناسان این حوزه، عمارت آمریکاییها کنسولگری نبوده و بهعنوان مکان استقرار پزشکان آمریکایی مورد استفاده قرار میگرفته است.
البته در برخی منابع دیگر درباره این عمارت گفته میشود که در جنگ جهانی دوم، وقتی نیروهای متفقین در کشور ساکن شدند، آمریکاییها و انگلیسیها هم در همدان مستقر شدند که یکی از نقاط تمرکز آنها تپه نورمهال بود.
شنیدههایی مبنی بر
کنسولگری آلمان در همدان
بر اساس برخی شنیدهها از منابعی معتبر در استان که نخواستند نام آنها بهدلیل اینکه اسناد معتبری در دسترس نیست فاش شود، خانه صرمالدوله (میرزا صارمی) در همدان، خیابان میرزاده عشقی کنسولگری کشور آلمان بوده است.
این منبع آگاه همچنین درباره تنها اسناد و مدارکی که دال بر وجود این کنسولگری است، گفت که برخی اسناد و مدارکی در نقشه اوقاف وجود دارد که شایعات وجود این کنسولگری را قوت میبخشد.
خواهرخواندگی
خواهرخوانگی رابطهای دوستانه و هدفمند است که بهمنظور تبادل اطلاعات و تجارب و توسعه مناسبات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، شهری و فنی میان یک جامعه شهری با جامعه شهری مشابه خارجی برقرار میشود.
شهر همدان در دهههای اخیر با 5 شهر خارجی پیمان خواهرخواندگی بسته است؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی نخستین پیمان خواهرخواندگی بین شهر تهران و شهر بیشکک پایتخت قزاقستان بسته شد؛ پیمان خواهرخواندگی شهر همدان در دهه هفتاد با شهر کولاب تاجیکستان به امضا رسید و مهمترین دلیل انعقاد این پیمان دفن میر سیدعلی همدانی عارف پرآوازه شهر همدان در شهر کولاب تاجیکستان بود. پس از عقد خواهرخواندگی بین همدان و شهر کولاب یکی از چهارباغهای مهم شهر همدان به نام کولاب نامگذاری شد.
در دهه 80 نیز شهرهای اسپارتای ترکیه، بخارای ازبکستان و ارفورت آلمان به جمع خواهرخواندههای شهر همدان پیوستند.
