۱- روز گذشته مرکز آمار ایران با انتشار گزارشی نرخ تورم سالیانه کل کشور در تیرماه را برابر با 44/2 درصد اعلام کرد؛ به بیان دیگر میانگین هزینه خانوار در یک سال منتهی به تیرماه ۱۴۰۰، 44/2درصد نسبت به مدت مشابه قبل از آن افزایش یافته است.
همچنین بنابر این گزارش تورم نقطه به نقطه کل خانوارهای کشور در نخستین ماه فصل تابستان، 43/6 درصد بوده است که به معنای افزایش 43/6 درصدی متوسط هزینه خانوارها نسبت به ماه مشابه سال گذشته است.
این نرخ برای دهک اول 46/1درصد و برای دهک دهم 43/9 درصد گزارش شده است.
۲- این گزارش بسیار نگرانکننده است، زیرا از افزایش قیمتها با بازه ماهیانه حکایت دارد در حالی که در سایر کشورها، ۳۵سال طول میکشد تا قیمتها ۲ برابر شود، اما در ایران بنابر آمار رسمی در کمتر از هر ۳ سال قیمتها ۲ برابر شده است.
این وضعیت از بیثباتی اقتصادی حکایت دارد. ثبات اقتصادی یعنی در ۵۰ سال میانگین سالیانه "نرخ تورم"2درصد باشد. به بیان دیگر، حدود ۳۵سال طول میکشد تا قیمتها ۲برابر شود. از این دست کشورها کم نیستند. اما در یک دهه اخیر "در اقتصاد ایران" در کمتر از هر ۳ سال قیمتها ۲برابر شده است.
۳- 2هفته قبل ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور دولت سیزدهم نشستی با اقتصاددانان و فعالان اقتصادی برگزار کرد که از این نشست سخنرانی کوتاه مسعود نیلی، اقتصاددان بیش از همه هشداردهنده بود.
وی توجه حاضران در این نشست را به شکلگیری قریبالوقوع ابرتورم در ایران جلب کرد و گفت تورمی مهارنشدنی در راه است و حالا اقتصاد ایران به وضعیت ونزوئلایی نزدیکتر از همیشه شده است.
۴- چند روزی پس از این نشست گزارش بانک مرکزی از وضعیت شاخصهای پولی در سال 1399 منتشر شد که در این گزارش رشد بیسابقه نقدینگی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت.
طبق آمار بانک مرکزی میزان نقدینگی از 3هزار و۷۰۰ هزار میلیارد عبور کرده و نسبت به 2سال پیش ۲ برابر شده است. این گزارش دلیلی شد تا پیشبینی شود؛ با این روند در ماههای آینده دولت با تورمی روبهرو خواهد شد که هیچگاه در کشور تجربه نشده است.
۵- در کنار این گزارشها انتقاد رئیس سابق بانک مرکزی نیز بر نگرانیها افزود.
همتی در انتقاد خود مطرح کرده بود؛ روند انتشار پول پرقدرت در 4 ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ بسیار نگرانکننده است و اگر سریعاً تغییر نکند تبعات بزرگی خواهد داشت. دلیل این رشد، عمدتاً استقراض بیرویه دولت از بانک مرکزی در قالب تنخواههایی است که چشماندازی برای تسویه آنها وجود ندارد.
۶- در انتقاد همتی نکته قابلتأملی وجود داشت و آن اینکه وی بلاتکلیفی و تعلل در تصمیمگیری بین دو دولت ۱۲ و ۱۳ را عاملی چالش برانگیز دانسته بود.
همتی نوشته است؛ وجود بلاتکلیفی و تعلل در تصمیمگیری بین دو دولت ۱۲ و ۱۳ چه در چشمانداز مذاکرات و چه در نحوه تأمین بودجه ریالی و ارزی موردنیاز کشور در حال دمیدن بر تنور افزایش خلق نقدینگی است که معیشت مردم را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.
۷- با آنکه دولت دوازدهم در حال جمعکردن اسباب و اثاثیه و تحویل دولت به دولت سیزدهم است اما به نظر میرسد دولت سیزدهم باید هرچه سریعتر و در نخستین روز آغاز به کار تصمیمات مؤثر بر اقتصاد را اعلام و راهکارهای پیشگیری از ابرتورم، افزایش نقدینگی، چگونگی تأمین ارز و پیشگیری از حرکت اقتصاد به سمت ونزوئلایی شدن را اعلام و اجرا کند.
آمار اقتصادی تیرماه نشان میدهد که اقتصاد بیمار ایران در دوره انتقال دولت آسیب بسیاری دیده و بیمارتر شده است و اگر این دوره پایان نیابد و نسخههای تجویز شده دلسوزان مصرف نشود، وضعیت معیشتی مردم سختتر خواهد شد و این با امیدی که به دولت سیزدهم برای حل مشکلات بستهاند، همخوانی نخواهد داشت.