شوراياران در 3 دوره گذشته شوراهاي اسلامي شهر و روستا در تمام كشور به عنوان نمايندگان مردم محلات و گوشه‌نشين‌هاي شهرهاي بزرگ و كوچك، پل ارتباطي بين مردم و مسئولان بوده‌اند و آنجا كه قشرهاي زحمتكش و محروم در كناره شهرها راه دسترسي به مسئولان، مديران اجرايي، شهري و طرح مشكلات خود را بلد نبوده‌اند، صداي اين شوراياران يا همين معتمدان محلي و هيأت امناي مساجد بودند كه از هر گوشه شهر و سكونتگاه به صدا درمي‌آمدند و راه به سوي ادارات و مراجع مي‌گشودند.
جايگاه و نقش افراد معتمد در هر خانه و كوي و برزن جامعه ايراني ريشه در تاريخ و فرهنگ اين مرزوبوم دارد. معتمدان محلي در جامعه ايراني هيچ‌گاه فراتر از قانون نبوده‌اند، وليكن هيچ مرجع قانوني و حكومتي نيز در تلاش براي حل‌وفصل معضلات و برآورده كردن مطالبات مردمي، منكر نقش و اداره نمايندگان، معتمدان محلات و هيأت امناي مساجد محله‌هاي بزرگ و كوچك نبوده‌اند. در شهر بزرگي، چون همدان نيز با توجه به حضور و فعاليت شبانه‌روزي هيأت امناي مساجد، غالب مراسم و برنامه‌هاي ويژه در اعياد مذهبي، مناسبت‌هاي ملي و به‌ويژه انتخابات مختلف شوراها، مجلس، رياست جمهوري و... با مشاركت همين تشكل‌هاي مردمي برگزار مي‌شود و به طور قطع هيأت امنا و معتمدان در هر كوي و برزن به عنوان هسته مركزي جمعيت و اجتماعات بزرگ و كوچك، تأثيرگذار هستند.
يكي از ويژگي‌هاي قابل اعتناي هيأت امنا و معتمدان محل اين است كه كمتر مبتلا به گرايش‌هاي سياسي و حزب گروه هستند و به خودي خود از مطالبات و امواج حيطه زندگي محلي و مردم متأثر مي‌شوند و به همين لحاظ و بدون واسطه پل ارتباطي بين مردم و مسئولان را تشكيل مي‌دهند.
هيأت امنا و معتمدان در عين حال تشكيلات غيررسمي و بدون هزينه‌اي هستند كه در اغلب مسائل اجتماعي و انتقال سياست و برنامه‌هاي روز مي‌توانند بازوي اجرايي دولتمردان، ادارات و سازمان‌هاي مختلف باشند و اين نكته بسيار ظريف و مهمي است كه هرگونه تغيير و دخالت در نحوه شكل‌گيري و جوشش آنها، منجر به زوال تدريجي و بي‌خاصيتي آن نيز خواهد شد.
به تازگي نمايندگان هيأت امناي مساجد و معتمدان محلي 10 منطقه پرجمعيت بخصوص مناطق حاشيه‌نشين كلانشهر همدان به دفتر روزنامه همدان‌پيام آمده و واگويه‌هاي بسياري را به زبان آوردند كه گوش‌هاي شنوا مي‌طلبد.
شورایاران همدان در دفتر همدان‌پیام گرد هم آمدند
از شوراياري تا معتمدي بي‌تكلف براي مردم
شورایاران ضربه‌گیر و انتقال‌دهنده نقطه‌نظرات مردم هستند
معتمد منطقه کوی رضوان در این نشست ابتدا به معرفی معتمدان و نقش آنها در محلات پرداخت و گفت: معتمدان محلات قبل و پس از انقلاب به عنوان معتمد و بزرگ محله فعالیت می‌کردند و در کارهای عمرانی، اجتماعی و فرهنگی هر محله‌ای پيگيري و نظارت داشتند.
این افراد معمولاً اعضای هیأت امناي مساجد و یا هیأت‌های مذهبی یا اعضای پایگاه مقاومت بسیج محلات را شامل مي‌شوند كه در یک برهه از زمان در سال 88 شورای اسلامي شهر با هدف افزايش مشاركت مردمي و سازمان‌ها و تشكل‌هاي مردمي تصميم به راه‌اندازي شوراياري‌ها در محلات با انجام انتخابات در مساجد هر محله گرفت و اين مهم رخ داد. در ضمن لازم به ذكر است كه اين مهم در تهران نيز اتفاق افتاده است.
بنابراین در 5 منطقه توانمندسازی كه شامل محلات (چرم‌سازی، منوچهری، منطقه دیزج، کوی ولی‌عصر، كوي رضوان)، (اسلامشهر و حصار امام خميني(ره))، (خضر و مجيدآباد)، (جاده مزدقينه و کوی مزدقینه) تشکیل مي‌شود.
در این 5 منطقه که تقریباً شامل 17، 18 محله می‌شود شورایاری‌ها شکل گرفت و با این تفاسیر در مساجد معتمدان را تشویق کردند که برای پیگیری مشکلات مردم در محلات به طور رسمي پای کار بیایند. مسعود کردلو افزود: در گذشته از جمله اقدامات شورایارها این بود که مسائل و مشکلات هر محله را با تفکیک موضوع به صورت عمرانی، فرهنگی، اجتماعی دسته‌بندی و به همراه راهکار به شورای اسلامي شهر همدان با دستگاههای خدمات‌رسان مانند شهرداري، آب‌و‌فاضلاب، برق، گاز و... ارائه کند که در این راستا شورایاران بالغ بر 0 4 جلسه با ادارات در محلات مختلف شهر داشتند.
وی ادامه داد: در زمان انتخابات شورای شهر، یکی از تعهدات و قول‌های کاندیداهاي شورای اسلامي شهر دوره چهارم، گسترش شورایاری‌ها در شهر بود، اما پس از انتخابات اعضای شورا شورایاری‌ها را با توجه به مصوبه‌ايي كه تا پايان شوراهاي اسلامي شهر دوره سوم تمام شده بود منحل کردند.
البته طبق آخرین گزارش‌ها از شورای اسلامي شهر قرار است شورایاری دوباره در سطح شهر و تمامی محلات فعال شوند كه کلیات موضوع تصویب شده و جزییات در کمیسیون فرهنگی شورا اسلامي شهر در حال بررسی است تا آغاز فعالیت مجدد شورایارای‌ها قبل از پایان سال در 74 محله انجام شود.
کردلو اظهار كرد: اکثر دوستان عضو مجمع معتمدان از نیروهای انقلابی و با تفکر جهادی و بسیجی هستند. بنابراین نمی‌توانند دست روی دست بگذارند و منتظر شورای اسلامي شهر و یا مسئولان مربوطه باشند. در برهه‌ای از زمان که شورایاری‌ها تعطیل شده بود دوستان در قالب مجمع معتمدان محلات که از قبل هم به صورت غير رسمي وجود داشت فعالیت خود را در بيش از 34 محله ادامه دادند و ارتباط خود را با مسئولان حفظ کردند.
به اعتقاد معتمد کوی رضوان، به دلیل ارتباط مستقیم مردم با نمایندگان محلات، شناخت از افراد محله، دسترسی آسان آنها آخرین نظریه دموکراسی در جوامع پیشرفته (از نظر اجتماعی) دموکراسی محله‌ای يا مديريت محله‌محور است.
وی با بیان اینکه شورایاران به عنوان انتقال‌دهنده نقطه نظرات مردم فعالیت می‌کنند، اظهار كرد: باید مدیریت محلات بر عهده شورایاران باشد. در قانون اساسی سياست عدم تمرکز تصميم‌گيري پذیرفته شده است و باید اختیارات از مرکز به شهرستان‌ها و جوامع کوچکتر منتقل شود و مسئولان به کارهای عمده، کلان و تصمیم‌گیری‌های کلان در سطح کشوري و استاني و شهرستاني بپردازند.
تشریح اقدامات انجام شده توسط معتمدان
رئیس مجمع معتمدان محلات شهر همدان نیز با بیان اینکه مجمع معتمدان در مناطق مختلف شهر بدون چشمداشت فعالیت می‌کنند، گفت: در بسیاری از مواقع که مسئولان در رابطه با یک مشکل و نحوه تعامل آن به بن‌بست خورده‌اند توسط معتمدان محلات از طريق كدخدا منشي گره از مشكل باز شده است. رضا حسینی‌فخر در ادامه به برخی از اقدامات صورت گرفته توسط معتمدان در مناطق مختلف اشاره کرد
■ اتحاد شورایاران- شورا و مسئولان شهری برای پیشرفت شهر.
■ پیگیری و هماهنگی معضل مواد مخدر در محلات،
■ رفع حریم رودخانه‌ها، بازگشایی، ایجاد معبر و فضای سبز، دیوارکشی
■ تعیین تکلیف فضای سبز تعریف شده در طرح تفضيلي
■ همکاری شورا اسلامي شهر و شهرداری و دستگاههای خدمات‌رسان
■ تعیین تکلیف حریم شهر و ایجاد کمربند سبز و معبر و بازگشايي معابر
■ تعیین تکلیف زمین‌های مزروعی قبل از تفکیک غیرقانونی
■ اصلاح ساختار شهرداری و بروکراسی اداری و حذف سازمان‌ها و قسمت‌های غیرضروری و موازی
■ اصلاح و زيباسازي ورودی‌های شهر
■ تمرکززدایی اداری و خدماتی از مرکز شهر
■ آموزش شهروندي و فرهنگی برای عدم استفاده از مغازه‌داران و کسبه محلات شلوغ از وسیله نقلیه شخصی
■ ایجاد سرای محله در تمامی محلات
تشکیل شورایاری در سطح 74 محله شهر همدان
به اعتقاد این معتمد حصار امام خمینی(ره)، مجمع معتمدان شهر سال‌های سال است که پیگیر حل مشکلات مردم است؛ زيرا آنها از نزدیک شاهد مشکلات مردم هستند و قطعاً برای رفع آن اقدام می‌کنند و پيگيري لازم را انجام خواهند داد.
شورایاران قبلی پل ارتباطی مردم و شورای شهر بودند
معتمد منطقه منوچهری و چرم‌سازی نیز معتقد است: شورایاران قبلی پل ارتباطی ميان مردم و شورای اسلامي شهر بودند، آنها در مناطق خود مسائل و مشکلات موجود را به شورای اسلامي شهر و شهرداری منعکس می‌کنند و به نوعی به شهرداری در نوع خدمت‌رسانی کمک می‌کنند و با دسته بندي و ارائه مشكلات مسئولان به آنها در صرفه‌جويي زمان و هزينه اين امر ياري مي‌رسانند.
اما با این روند این سؤال پیش می‌آورد که شورایاران چه مشکلی را برای شورای شهر ایجاد کردند که علی‌رغم شعارهای تبلیغاتی در ایام انتخابات مانند اینکه در صورت اخذ رأی در 74 محله شورایار تشکیل خواهد شد در عمل در اولین جلسه انحلال شورایاری‌ها را در رسانه‌ها اعلام کردند.
مراد مستقیمی در ادامه اظهار كرد: شورایاران افراد معتمد مردمی بودند و اگر به آنها بها داده می‌شد به جایگاه واقعی خود می‌رسیدند و تحولی چشمگیري در توسعه و پیشرفت شهر و استان و يا حتي در سطح كلان كشوري ایجاد می‌کردند؛ زيرا این افراد بدون هیچ‌گونه حقوقی به صورت رایگان در راستای خدمات‌رسانی به شهروندان گام برمی‌داشتند.
با این تفاسیر پس از اقدام شورای اسلامي شهر، شورایاران به دلیل اینکه نام و عنوان برای آنها مهم نبود برای شكوفايي هر چه بيشتر ارزش‌ها و آرمان‌هاي نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران و خدمت به همشهريان و محلات خود تحت عنوان معتمدان فعالیت خود را ادامه دادند.
هدف معتمدان خدمت به مردم مناطق مختلف شهر است
یکی دیگر از معتمدان منطقه اسلام شهر هم اینگونه اظهار نظر می‌کند: ما معتمدان مناطقی هستیم که مردم ساکن در این مناطق فرصت پیگیری مطالبات خود را ندارند. برای مثال در بالای شهر اگر لوله آبی شکسته شود تعداد زیادی از مردم این مناطق با دستگاه مربوطه تماس می‌گیرند اما در مناطق پایین شهر برای کسب راه حل همه اهالی به سراغ مسجد محل یا معتمد می‌روند.
علی قربانی‌مشفق با بیان اینکه هدف معتمدان خدمت به مردم مناطق مختلف است، می‌گوید: ما به اسم‌ها و نشانه‌ها کاری نداریم گاهي شده است که مورد بی‌مهری برخی از مسئولان هم قرار گرفته‌ایم، اما این روند ما را از هدفمان باز نمی‌دارد به دلیل اینکه خداوند به ما توفیقی داده است که حرف مستضعفان و محرومان منطقه را به مسئولان برسانیم و پيگير مسائل و مشكلات آنها باشيم.
شورایاران و معتمدان بدون چشمداشت به خدمات‌رسانی مشغول هستند
معتمد کوی مزدقینه نیز به اقدامات صورت گرفته در چند سال گذشته اشاره کرد و گفت: به صورت مستمر جلساتی در این چند سال با مسئولان ارشد شهر، استاندار و فرماندار، شهردار و... برگزار شده است و خوشبختانه این جلسات از خروجی لازم برخوردار بوده است.
ابراهیم جواهری افزود: شورایاران و معتمدان هیأت امنا پل ارتباطی مردم منطقه خود با مسئولان هستند؛ زيرا بدون چشمداشت و توقعی به خدمات‌رسانی مشغول بوده و هستند.
وی ادامه داد: حضور معتمدان در مناطق مختلف شهر از مراجعه دسته جمعی مردم به ارگان‌های دولتی جلوگیری می‌کند. بنابراین مسئولان مربوطه باید با دیده منت پذیرای آنها باشند.
در ادامه معتمد منطقه اسلامشهر نیز به این نکته اشاره کرد که تمامی اقداماتی که توسط معتمدان صورت می‌گیرد در بخش عمرانی نیست. آنها در حوزه فرهنگی، تشویق مردم به حضور در صحنه‌های راهپيمايي و انتخابات و... در مناطق خود فعالیت می‌کنند. كمااينكه در سال‌هاي گذشته با حضور چشمگير مردم چشمگير مردم حماسه سياسي را در محله خود رقم زدند.
محمد مهری به مشکلات منطقه اسلامشهر اشاره کرد و گفت: در این منطقه 100 خانوار زندگی می‌کنند و از امکاناتی مانند آب، برق و گاز محروم هستند و دستگاههای اجرایی برای رفع مشکلات این منطقه هماهنگ نیستند.
معتمد جاده مزدقینه نیز اظهار كرد: در این منطقه 7 مسجد در هر مسجد 4 معتمد به عنوان هیأت امنا برای رضای خداوند و خدمت به خلق فعالیت می‌کنند و مردم با مراجعه روزانه به مسجد مشکلات خود را برای معتمدان بازگو می‌كنند و خواستار پیگیری موضوع از سوی آنها هستند.
محسن شعبانی ادامه داد: منطقه مزدقینه نزدیکترین منطقه به میدان امام است، اما متأسفانه زمین‌های آن رها شد و مردم در پشت آن اقدام به ساخت شهرک‌های حاشیه‌ای کردند.
شهرداری تاکنون نهایت مساعدت را با معتمدان حاشیه داشته است. با شورای اسلامي شهر هم در زمان شورایاران هفته‌ای یک جلسه برگزار می‌کردیم، اما شاید در حال حاضر صلاح بر این است که در جلسات نباشیم البته اخیراً گفته‌اند که می‌توانیم در جلسات حضور داشته باشیم. مسئولان حرف‌ها رابشنوند و به قول‌هايي كه در ايام انتخابات داده‌اند عمل كنند
معتمد منطقه حصار مطهری نیز گفت: معتمدان پاشنه کشیده و بدون هیچ منتی پای کار آمده‌اند و مردم حضور ما در شهر قبول کرده‌اند.
قاسم یونسی ادامه مي‌دهد: شورایاران، هیأت امنای مسجد یا هر اسمی که روی آن گذاشته شود بازوان چپ و راست تمام سازمان‌ها، ادارات و ارگان‌ها خصوصاً شورای اسلامي شهر و شهرداري هستند و هنوز هم از هيچ همكاري دريغ نمي‌ورزند.
وی ادامه داد: در راستای تماس با دستگاههای مربوطه گفته شد موارد مکتوب ارائه شود اما چند مرتبه توقع پیگیری داشتیم که در برخی مواقع با کم لطفی‌هایی مواجه شدیم.
معتمدان محلات مطالبه‌گران مناطق حاشیه شهر هستند
معتمد منطقه مجیدآباد به عنوان یکی دیگر از میهمانان این نشست اظهار کرد: معتمدان محلات مطالبه‌گران مناطق حاشیه شهر هستند. همان کوخ‌نشینان که امام(ره) راجبع به آنها بارها صحبت كردند و فعالان سیاسی هستند که برای گرم کردن شور انقلاب وارد صحنه شدند.
رضا گروسی ادامه داد: شورایاران در 5 سال اخیر در حوزه خدمات رفاهی، عمرانی، مفاسد اجتماعی، مبارزه با مواد مخدر، فرهنگ رفع معضل ترافیک و... فعالیت کردند و مشاورانی برای رسیدن به جایگاه مطلوب در مديريت شهری بودند.
