هفته گذشته بود که مسئولان صمت از کشف نخستین معدن لیتیوم کشور پس از 4سال اکتشاف در دشت قهاوند همدان خبر دادند تا ایران به عنوان چهارمین دارنده ذخایر " لیتیوم" جهان شناخته شود.
این خبر از آن جهت حائز اهمیت است که لیتیوم در دنیای امروز از ارزش بالایی برخوردار است و اکنون با کشف این معدن، ایران یک گام به تولید باتریهای لیتیومی نزدیک شدهاست، مادهای که حداقل درحال حاضر نقش تعیینکنندهای در تحقق فناوریهای مربوط به ذخیرهسازی انرژیهای تجدیدپذیر دارد.
به گفته معاون صنایع معدنی سازمان صمت استان، برای نخستین بار زمینشناسان ایرانی موفق به کشف 2 معدن فلز گرانبهای «لیتیوم» با ظرفیت ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تن در دشت قهاوند شدهاند که نزدیک به 20میلیون تن هم ذخیره احتمالی وجود دارد تا برای تولید محصول صنعتمحور لیتیوم کربنات و لیتیوم هیدروکسایت در طی یکی دو سال آینده انجام گیرد.
هرچند کشف این معدن میتواند سودآوری بسیاری داشتهباشد؛ اما باید این مسأله را هم در نظر گرفت که اگر بنا باشد در این حوزه هم مانند دیگر حوزهها از جمله نفت، تنها به خامفروشی مواد کانی بپردازیم، قطع به یقین نمیتوان انتظار داشت کشور از این موهبت آنطور که باید بهرهمند شود؛ از اینرو لازم است تا با استفاده از دانش فنی موجود در این زمینه، بسترهای لازم برای بهرهمندی درست از این معدن در کشور ایجاد شود.
به گزارش همدان پیام، انوشیروان دلیریان، کاشف این معدن با اشاره به اینکه فراوری این اکتشاف هم جنبه صادراتی و هم قابلیت استفاده در کشور را دارد،گفت: این ترکیب تجاری تنها در 5 یا 6 کشوردنیا در حال حاضر در حال تولید است که در حال حاضر آمریکا تولید لیتیوم کربن را ندارد و در حال اکتشاف آن است.
وی افزود: این عنصر در ذخیرهسازی انرژی و مصارف انرژی پاک استفاده میشود، مانند خودروهای الکتریکی و باطری، شارژ و... که به دلیل واکنشپذیر و گرماییبودن این عنصر در صنایع استفاده میشود.
موارد مصرفی و کاربردی لیتیوم
امروزه این ماده در صنایع مختلفی مانند برودتی و حرارتی کاربرد دارد و در کنار آن در تولید داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی هم میتوان از آن بهره گرفت. اما استفاده مهم این ماده در باتریهای لیتیومی است و امروز که بحث حرکت به سمت انرژیهای پاک در دنیا به شکل جدی مطرح شده، قطع به یقین این ماده نقش تعیینکنندهای در تحقق این مسأله دارد؛ زیرا از طریق این ماده است که میتوانیم به تولید باتریهایی برسیم که امکان ذخیره انرژیهای تجدیدپذیر را فراهم میکند، همین مهم سبب شده تا دنیا توجه ویژهای به این ماده داشتهباشد.
حرکتی که امروزه در دنیا برای استفاده از خودروهای برقی یا استفاده از انرژی خورشیدی شکل گرفته را هم نادیده گرفت؛ خودروها و پنلهایی که مزیت اصلیشان را باید همان باتریهایی دانست که به آنها قدرت میدهند تا بدون نیاز به سوختهای فسیلی مسافت کیلومتری بین شهرها را طی کرده یا انرژی مورد نیاز برای مصارف خانگی را تأمین کنند.
کاربرد اصلیاش، استفاده در فیلد باتریهاست و کشورمان میتواند در این موضوع سوددهی زیادی داشتهباشد به شرط آنکه این مهم را در اولویت خود قرا دهد.
نباید به سمت خام فروشی از این معدن حرکت کنیم
یکی از اساتید شیمی تهران در گفتوگو با فرهیختگان گفتهاست: میتوان با اولویتبندی کشور در حوزه لیتیوم هم کاری کنیم که در آینده ایران حرفی برای گفتن در حوزه باتریهای لیتیومی داشتهباشد. در این میان مسأله بااهمیت این است که نباید به سمت استفاده خام از این معدن حرکت کنیم.
رضا غیاثی بیان کرد: اگر بتوانیم مدیریت درستی در حوزه لیتیوم داشتهباشیم قطعاً جای کار زیادی در این زمینه در کشورمان وجود خواهد داشت. موضوع دیگری که اهمیت این معدن را نشان میدهد، مباحث اقتصادی است که میتواند سودآوری قابلتوجهی را برای کشور داشتهباشد. در این میان نباید ظرفیت علمی کشور در این زمینه را هم نادیدهگرفت، با این حال شاید نیاز باشد که در برخی موارد از تجارب دیگر کشورها استفادهکرد.
همچنین مدیر شبکه باتری نانو ایران گفتهاست: لیتیوم عنصر اصلی در بحث ذخیرهسازی انرژی است و امروزه باتریهای لیتیومی را داریم که کاربردهای متنوعی دارد که از جمله میتوان به استفاده آنها در رایانه و تلفنهای همراه تا خودروهای الکترونیکی، ذخیرهسازی انرژیهای تجدیدپذیر و برقهای صنعتی اشاره کرد.
گستردگی کاربرد لیتیوم سبب شده تا این ماده در زندگی روزمره مردم اهمیت ویژهای داشتهباشد.
محمدعلی باقریان ادامه داد: ترندی که امروزه در دنیا پیرامون برقیسازی ناوگان حملونقل شکل گرفتهاست و همچنین حرکت به سمت انرژیهای تجدیدپذیر که ناچار به ذخیرهسازی آنها هستیم، سبب شده تا باتریهای لیتیومی اهمیت زیادی داشتهباشد و قطعاً در آینده هم این باتریها بازه کاربردی بیشتری خواهند داشت.
وی با تأکید بر اینکه نباید به سمت صادرات ماده خام لیتیوم برویم و باید این معدن را برای مصارف داخلی استفادهکنیم، گفت: در آینده لیتیوم کاربردهای مختلف دیگری پیدا میکند و باید از این ذخایر صیانت کرده و به جای صادرات خام به سمت تولید باتری و ادواتی که در ساخت باتری به کار گرفتهمیشود، برویم.
لیتیوم در حوزه هوافضا و صنایع الکترونیکی کاربرد دارد
دانشیار گروه زمینشناسی دانشگاه بوعلیسینا همدان در گفتوگو با فارس در این باره با تأکید بر اینکه عناصر استراتژیک در صنایعهایتک و برتر کاربرد دارند، اظهار کرد: فلزات استراتژیک همچون لیتیوم در حوزه هوافضا، صنایع الکترونیکی دقیق مثل ساخت تراشهها، قطعات محاسباتی ابرکامپیوترها و صنایع با دمای بالا بسیار کاربردی هستند.
حسن محسنی با اشاره به تحریمهای اعمال شده علیه ایران اضافه کرد: ماهیت دستیابی و اکتشاف ذخایر فلزات استراتژیک از این منظر بسیار ارزشمند است زیرا در خیلی از موارد بینیازی کشور را در پی دارد.
لیتیوم گامی برای رونق اقتصادی
محمد معانیجو، استادتمام زمینشناسی دانشگاه بوعلیسینا نیز گفت: هزاران میلیارد تومان سرمایهگذاری در این حوزه خواهد بود و باید از کشورهایی چون شیلی که از پیش در این راستا اقداماتی داشتند مشورت گرفت.
در پایان باید گفت؛ با برنامهریزی دقیق و حسابشده و با استفاده از متخصصان و سرمایهگذاران متعهد میتوان از لیتیوم به عنوان یک فلز استراتژیک و خاص در راستای جهانیشدن صنعت ایران بهره برد.
