پاییز در طبیعت چهار فصل زیبای ایران آن چنان شگفت انگیز و پر نقش و نگار آفریده شده است که در این فصل و در آستانه فرارسیدن زمستان هر بوته و شاخسار درخت به رنگ دلنشینی ظاهر می شود و رنگ های سبز و نارنجی و زرد و قهوه‌ای و ارغوانی چنان در هم می آمیزند که گویی تمام رنگهای بهشتی خدا به ضیافت باغ و راغ و دشت و دمن دعوتند تا پاییز را با هزار رنگ آراسته سازند . طبیعت همدان در فصل پاییز در دامنه کوهساران و گستره باغ های پر دار و درخت به اوج زیبایی خود می رسد و برگهای رنگارنگ در خنکای صبح های پاییزی وقتی با نم ، نمای باران و قطره های شفاف شبنم شستشو داده می شود و عطر برگهای خیس را در هوا می پراکند ، چنان حس آرامش و شوق هستی در انسان می انگیزد که گویی زندگی را هیچ پایانی نیست .
چند سالی است اما ، نقاش طبیعت را سر سازگاری با رنگ های سحر آمیز نیست و هیچ نقش فریب انگیزی بر بوم باغ هایمان نمی نشاند ، پاییز دیگر آن فصل زیبایی های بهشت گونه نیست و شمار رنگها بر دامنه طبیعت زیباترین فصل خدا به هزار که نه ، به عدد انگشت های یک دست هم نمی رسد . خشک سالی های پی در پی مایه حیات را از رگ برگها و علف زار ها دریغ دارد و بر نم ، نمای باران هم در پس ابرهای خشک رمقی برای رسیدن به لبهای تشنه زمین باقی نمانده است .
واقعه خشک سالی بی سابقه تابستان امسال ، کمر طبیعت همدان را چنان خم کرده است که در آستانه تغییر فصل ، کمتر برگی بر درختان انبوه باغ های تشنه ، یارای رنگ برنگ شدن و از سبزی به زردی و ارغوانی گراییدن مانده است و هنوز به فصل پاییز نرسیده با همان رنگ سبز از نفس افتاده و سر بزیر افکنده است . خشک سالی امسال نه تنها فرصت بلوغ رنگ از برگ و شاخسار درخت در باغ های تشنه را گرفت ، بلکه انبوه میوه های پاییزی دربن بسیاری از درخت های ثمربخش را افسرده کرده و رنگ و طعم همیشگی آنرا نارسا ساخته است .
با کاهش شدید بارندگی های سالیانه در کشور و تغییرات اقلیمی محسوسی که بر بیشتر نقاط کشورمان حاکم شده است ، این بحث کارشناسی در کانون های تصمیم گیری مطرح است که ، چگونه می‌توان با تغییر الگوهای کشت و تولید محصولات زراعی و باغی ، بتوان ظرفیت های اقتصاد کشاورزی هر منطقه را حفظ کرد . به نظر می آید با توجه به روند گسترش تغییرات اقلیمی و خشک سالی ها در کشور، تغیر الگوهای کشت و جایگزینی کشت محصولات آب بر با محصولات کم آب بر اجتناب ناپذیر باشد ، آنچنانکه تاخیر و فرصت سوزی در این ارتباط جفای بزرگ و نابخشودنی در حق اقتصاد و اشتغال در بخش کشاورزی و همچنین تولید غذا برای نسل های آینده کشور باشد . حال این پرسش بین فعالان عرصه های باغ داری در استان و بخصوص همدان مطرح است که با ادامه خشک سالی ها و کمبود آب برای سیراب ساختن باغات استان با روش های کنونی ، آیا جایگزینی هم برای تبدیل باغ های سنتی و نوع درختان بومی در همدان وجود دارد ؟ در همین حال شنیده می شود ، گرمای طاقت فرسا و فزاینده سال‌های اخیر مزید بر علت شده و بر گونه‌های درختی بومی میوه سازگار با آب و هوایی معتدل کوهستانی در همدان تاثیر مخرب گذاشته است .
در این ارتباط همگام سازی باغداران اقلیم همدان با تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از آسیب بیشتر بر بدنه اقتصاد کشاورزی ، نیازمند برنامه های ترویجی عاجل و گسترده توسط سازمان جهاد کشاورزی و موسسه های تحقیقاتی است و در غیر این صورت آسیب های فراوانی بر این بخش و تولید کنندگان آن وارد خواهد شد .
