استان همدان به دلیل پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، در زمینه صنایع‌دستی از جایگاه ویژه‌ای در ایران برخوردار است و به عنوان یکی از جاذبه‌های مهم فرهنگی و هنری این شهر، نقش به‌سزایی در رونق گردشگری ایفا می‌کند.
به گزارش ایرنا، همدان با ۱۵۰ رشته صنایع‌دستی فعال مانند سفالگری، منبت‌کاری، قالی‌بافی، سراجی، مرواربافی، تولید سازهای سنتی و رودوزی‌های سنتی به عنوان یکی از قطب‌های مهم صنایع‌دستی کشور شناخته شده است و هنرمندان برجسته، ماهر و خلاقی با تولیدات صنایع‌دستی متنوع و با کیفیت و شهرت ملی و حتی بین‌المللی فعال هستند.
صنایع‌دستی چنان در همدان رونق دارد که چند شهر استان عناوین ملی و جهانی صنایع‌دستی را کسب کرده و حدود ۴۵ هزار هنرمند در بیش از ۲۹ هزار کارگاه فعالیت دارند.
فرش‌ها و گلیم‌های همدان به دلیل طرح‌ها و رنگ‌های خاص و کیفیت بالا شناخته شده‌اند و نقش‌های سنتی و استفاده از رنگ‌های طبیعی از ویژگی‌های بارز این محصولات است.
همچنین هنرمندان همدانی در زمینه منبت‌کاری و معرق‌کاری روی چوب مهارت بالایی دارند. این آثار در ساخت مبلمان، در‌ها و اشیاء تزئینی استفاده می‌شود.
سفالگری از قدیمی‌ترین صنایع‌دستی همدان است. شهر لالجین در استان همدان به عنوان پایتخت سفال ایران شناخته می‌شود و محصولات سفالی آن به سراسر ایران و جهان صادر می‌شود.
همدان در تولید محصولات چرمی نیز از دیرباز معروف است و کیف، کفش و سایر محصولات چرمی همدان از مرغوبیت بالایی برخوردارند.
استفاده از سنگ، به ویژه سنگ مرمر در ساخت اشیاء تزئینی و کاربردی از دیگر صنایع‌دستی مهم همدان است.
ملایر؛ شهر جهانی منبت
ملایر، شهر جنوبی همدان یکی از شهرهای جهانی است که منبت را در دل چوب می‌آراید. این حرفه که از دوران صفویه برای ملایری‌ها مانده است، استادکاران زیادی دارد. در این شهر با وجود ۸۰۰ کارگاه مبلمان، همه مراحل تولید از چوب‌بری، حمل و نقل، نجاری، کلاف‌سازی، ابزارسازی، ابزارزنی، رویه‌کوبی و رنگ‌کاری انجام می‌شود و همین باعث شده نشان‌های بین‌المللی و ملی مبل و منبت را دریافت کند.
تویسرکان؛ شهر ملی منبت پس از ملایر
تویسرکان، شهر همسایه ملایر نیز در خراطی و منبت‌کاری فعال است. در تویسرکان گل‌های ریز و درشت هنرمندانه با چوب گردو و راش بر دل مبلمان می‌نشیند و نقش گل‌های چندبر که در بین صنعتگران این منطقه به گلریز معروف است، جزو ویژگی‌های نقوش منبت تویسرکان است.
تویسرکان شهر ملی منبت است و منبت‌کاران آن در شهر و روستاهای این شهرستان نقوشی از گل‌های ریز و زیبا را بر دل چوب حکاکی می‌کنند، به طوری که از هر دیده‌ای دل می‌ربایند.
اشترمل؛ روستای ملی منبت
اشترمل در تویسرکان نیز در رشته منبت حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. روستای ملی منبت که نقوش ویژه آن گل‌های پنج‌پری است، محصول کنده‌کاری شده این منطقه را منحصر به فرد کرده است.
داویجان؛ روستای ملی مرواربافی
مرواربافی دیگر هنری است که داویجان را روستای ملی مروار کرده است. روستاهای داویجان، گوراب، رضوانکده، حرم‌آباد و توچغاز مناطق کشت مروار در شهرستان ملایر است و درآمد مردم روستا نیز از این صنایع‌دستی تأمین می‌شود.
لالجین؛ پایتخت سفال ایران
لالجین، این کهن شهر سفالگری در استان همدان، از دیرباز به واسطه هنرمندان پر تلاش خود به عنوان «شهر جهانی سفال» یا «پایتخت سفال» شناخته می‌شود. سابقه سفالگری در این منطقه به بیش از 7 هزار سال پیش بازمی‌گردد و این شهر در دوران باستان، مرکز تولید سفال در خاورمیانه بوده است.
سفالگری برای مردم این خطه نه تنها یک حرفه برای تأمین معیشت، بلکه یک سبک زندگی به طور عمیق ریشه‌دار است. آنها در طول تاریخ با تمام وجود از این هنر پاسداری کرده‌اند.
با این حال، تلاش‌های بی‌وقفه هنرمندانی که این هنر را از نسل‌های پیشین آموخته بودند، سبب شد سفالگری در «لالجین» احیا و به حیات خود ادامه دهد. بدین ترتیب، سفالگری نه تنها به عنوان یک شغل، بلکه به عنوان میراثی گرانبها و یک سبک زندگی در لالجین همچنان پا بر جا است.
برپایی ۳۵ بازارچه صنایع‌دستی در استان همدان
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان در رابطه با وضعیت صنایع‌دستی استان گفت: رفع دغدغه هنرمندان در حوزه بازاریابی و عرضه محصولات تولیدی صنایع‌دستی از اولویت‌های کاری این اداره کل است و بر همین اساس ۳۵ بازارچه صنایع‌دستی سال گذشته در استان همدان برای فروش صنایع‌دستی برپا شد و ۱۹ بار در نمایشگاه‌های خارجی و داخلی شرکت کرد.
محمدرضا خلجی اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۱۵ رشته و زیررشته فعال صنایع‌دستی شامل رشته‌های سفالگری، نقاشی روی سفال، سفال نقش برجسته، سراجی‌سنتی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، منبت، معرق چوب، خراطی، مرواربافی، رودوزی‌های سنتی، عروسک‌بافی، گلیم‌بافی، زیورآلات سنتی، قلمزنی روی مس و نقاشی روی شیشه در استان فعال است که از ظرفیت شرکت در بازارچه‌های صنایع‌دستی برخوردارند.
وی اظهار کرد: ۱۱۲ دوره آموزش رایگان تخصصی و عمومی صنایع‌دستی برای هزار و ۶۰۰ نفر از شاغلان و علاقه‌مندان به این حوزه سال گذشته برگزار شد.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان گفت: هم‌اینک ۴۴ هزار و ۷۰۰ هنرمند فعال دارای مجوز صنایع‌دستی استان در رشته‌هایی مانند سفال و سرامیک، منبت و معرق چوب، رودوزی‌ها، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، زیورآلات سنتی، گلیم و چرم فعالیت دارند.
خلجی اظهار کرد: در راستای توسعه و حمایت از هنرهای صنایع‌دستی استان نیز سال گذشته هزار و ۲۶۳ مجوز در بخش‌های مختلف صنایع‌دستی صادر و یا تمدید شده است.
