محمود رجبی، مدیر عامل شرکت پایا بسپار آریا از جمله مدیرانی است که مسیر رشد را با اتکا به یک اصل ساده اما جدی آغاز کرده است: «ایده وقتی ارزش دارد که در بازار بفروشد.»
او که امروز با چند شرکت همکار و هزار نیروی جوان فعالیت می‌کند، در گفت‌وگویی درباره اصول کارآفرینی، تجربه توسعه کسب‌وکار، توان صادراتی و چالش‌های صنعت توضیح می‌دهد و می‌گوید آغاز کار برای او با یک آرزو همراه بوده؛ اینکه چند جوان همدل دور هم جمع شوند و ایده‌ای را به یک کسب‌وکار واقعی تبدیل کنند.
در کسب و کار رجبی، ایده خوب نقطه آغاز بود، اما به گفته او «ایده به‌تنهایی هیچ‌وقت کافی نیست. کسی نمی‌تواند به‌صورت فردی یک ایده را تا آخر مسیر ببرد. کارآفرینی از لحظه‌ای آغاز می‌شود که فرد توانایی ساختن تیم را پیدا کند.»
رجبی یکی از اشتباهات رایج میان جوانان را این می‌داند که تصور می‌کنند اگر محصول باکیفیتی تولید کنند، موفقیت خودبه‌خود اتفاق می‌افتد. اما از نظر او، مسیر به‌طور کامل برعکس است: «هر ایده‌ای- دیجیتال یا فیزیکی- باید از کف بازار امتحان شود. اگر قرار است آب معدنی تولید کنید، اول بروید و همان محصول را بفروشید تا متوجه شوید اصلا می‌توان آن را به بازار تحمیل کرد یا نه. اگر نتوانید بفروشید، بهترین کیفیت هم شما را نجات نمی‌دهد. فروش ستون اول کارآفرینی است.»
رجبی بخش دیگری از تجربه خود را پرهیز از رشد کاریکاتوری می‌نامد؛ رشدی که در آن یک بخش سازمان بزرگ می‌شود اما بخش‌های دیگر عقب می‌مانند. او در این‌باره توضیح می‌دهد که در شرکت‌هایش همه واحدها باید هم‌زمان رشد کنند: «واحد فروش، بازاریابی، بازرگانی داخلی، بازرگانی خارجی، تبلیغات و تولید همه باید با یک سرعت بالا بیایند. اگر یکی جلو بزند و دیگری بماند، شرکت نامتوازن می‌شود و آسیب می‌بیند.»
یکی از نکات کلیدی در مدیریت او، اتکا به خرد جمعی است. در جلسات هفتگی شرکت، مدیران بخش‌های مختلف نظرات خود را مطرح می‌کنند و تصمیم‌ها از جمع بیرون می‌آید.
رجبی می‌گوید: «ممکن است فکر من به برخی جوانب نرسد، اما وقتی ده نفر مدیر جوان با دیدگاه‌های مختلف نظر می‌دهند، راه‌حل دقیق‌تری پیدا می‌شود. همین خرد جمعی ما را از خیلی چالش‌ها عبور داده است.» این نگاه جمع‌محور در حوزه روابط انسانی نیز ادامه دارد.
رجبی با تأکید می‌گوید: «اگر کسی روابط عمومی خوبی نداشته باشد، حتی اگر در تخصص خودش فوق‌العاده باشد، نمی‌تواند کار بزرگی انجام دهد. کار تیمی اصل است. کسی که نتواند با جمع کار کند، در هیچ مجموعه‌ای دوام نمی‌آورد.»
شرکت‌های تحت مدیریت او اکنون صادرات گسترده‌ای به ۱۵ کشور دارند؛ از روسیه و کشورهای اوراسیا تا افغانستان، پاکستان، ترکیه، عراق، لیبی و الجزایرکه براساس گفته‌های این کارآفرین ملی، کیفیت محصول و ثبات قیمت باعث شده برند ایرانی آنها در بازارهای سخت و رقابتی، حتی در حضور رقبایی چون چین، ترکیه و شرکت‌های وابسته به رژیم صهیونیستی، جایگاه محکمی پیدا کند.
رجبی می‌گوید: «به همین دلیل امسال به‌عنوان صادرکننده برتر ملی و صادرکننده برتر محصولات با تکنولوژی نانو معرفی شدیم.»
اما او در کنار موفقیت‌ها درباره موانع می‌گوید: یکی از چالش‌های اصلی، تعرفه‌های تجاری است که با اصل مقابله‌به‌مثل فاصله دارد. «برای محصولاتی که ما به ترکیه صادر می‌کنیم، آنها ۱۵درصد تعرفه گذاشته‌اند؛ اما همین کالا وقتی از ترکیه وارد ایران می‌شود، فقط ۵درصد تعرفه دارد و حتی در برخی موارد ارز ترجیحی هم می‌گیرد. این یعنی عملا به تولیدکننده ترک یارانه داده می‌شود.»
با وجود همه این چالش‌ها، رجبی مهمترین سرمایه شرکتش را نیروی انسانی می‌داند: «پول حرف آخر را می‌زند. نخست باید ایده باشد، سپس تیم درست باشد. وقتی تیم شکل بگیرد، نتیجه مالی خودش می‌آید. ما امروز به لطف همین نیروهای جوان و خلاق، هم تولید داخلی را تقویت کرده‌ایم و هم صادرات پایدار داریم.»
رجبی در پایان خطاب به جوانانی که قصد راه‌اندازی کسب‌وکار دارند، به یک نکته تأکید می‌کند: «هیچ کار بزرگی بدون تیم ممکن نیست. ایده وقتی ارزش دارد که فروش داشته باشد، و فروش زمانی اتفاق می‌افتد که تیم حرفه‌ای ساخته شده باشد. اگر این دو اصل رعایت شود، بقیه مسیر -حتی صادرات به بازارهای سخت- شدنی است.»
