با گذر زمان و رخنه تهاجم فرهنگي و جنگ نرم، شاهد بروز آفت‌هاي مختلفي در حوزه فرهنگ هستيم، از آنجايي كه فرهنگ به عنوان زيرساخت ساير عرصه‌هاست؛ بنابراین بررسي و شناسايي مشكلات و معضلات موجود در اين حوزه امري ضروري و حياتي است.
در همين زمينه با مسئولان و كارشناسان، مشكلات پيش روي اصلاح معضلات فرهنگي را بررسي كرده‌ايم.
معاون سیاسی اجتماعی فرمانداری ملایر در اين باره گفت: فرهنگ جامعه ما برگرفته از اعتقادات دینی و آداب و رسوم کهن این مرزو بوم است.
محمدقاسم عبدلی رواج مصرف‌گرایی و اسراف و دوری از فرهنگ قناعت را یکی از آفت‌های حوزه فرهنگ دانست و افزود: تأکیدات مقام معظم رهبری بر تحقق اقتصادی مقاومتی برگرفته از آموزه‌های دینی است که می‌تواند در مقابل جریان اسراف‌گرایانه مؤثر باشد.
وي با تأکید بر لزوم قطع وابستگی به کشورهای غربی و کاهش واردات، گفت: ایران دارای 75 میلیون جمعیت است اگر به طور میانگین هر خانوار را شامل 3 نفر محاسبه کنیم، تقریباً با 25 میلیون خانوار مواجه هستیم، که اگر هر خانوار ماهانه یک کیلوگرم برنج و یک مترمکعب آب و گاز صرفه‌جویی کنند، پول ناشی از آن، رقم هنگفتی است که می‌تواند به عنوان سرمایه ملی صرف اشتغال و مسکن جوانان شود.
عبدلي نسبت به رواج مدگرایی در بین قشرهاي مرفه و حتی متوسط جامعه هشدار داد و گفت: زمينه این آسیب فرهنگی، ماهواره و فضای مجازی است و متأسفانه تبعات اجتماعی منفی به همراه دارد.
وي به کمرنگ شدن پیوستگی در خانواده‌های ایرانی و رنگ باختن تکریم و حفظ حرمت و احترام و حرف شنوی از بزرگان چون والدین، معلم و استاد اشاره كرد و افزود: در این راستا، شاکله خانواده‌ها مورد تهدید قرار گرفته است و والدین قدرت مدیریت فرزندان خود را ندارند.
عبدلي گفت: بقا و دوام هر جامعه‌ای به کیفیّت و نوع قوانین و فراگیری و اجرای دقیق آن بستگی دارد. اما این روزها مشاهده می‌شود که قانونگریزی برای افرادی که از لحاظ اعتقادی ضعیف هستند، به یک خُرده فرهنگ تبدیل شده و اشاعه فساد اداری و روابط غیرمتعارف در حال شکل گیری است.
وي افزود: بیگانه بودن نسل قدیم با تکنولوژی‌های جدید و علم روز و عدم پذیرش آداب و رسوم گذشتگان توسط نسل جدید، موجب ایجاد خلأيي بین والدین و فرزندان شده است به گونه‌ای که قادر به درک یکدیگر نیستند.
وی به نفوذ آرام و خاموش فرهنگ غرب از طریق ابزار هنر در قالب فضای مجازی به درون اذهان ملت‌های مسلمان اشاره و اظهار كرد: عملکرد حوزه هنر و سینمای ما باید برای تقابل با تهاجم فرهنگی ارتقا یابد.
عبدلي استفاده از ظرفیت‌های هنری موجود در حوزه تئاتر و سینما را خواستار شد و تأکید کرد: هدایت هنر باید متناسب با نیازها و ذائقه اکثریت جامعه باشد وافزایش تجهیزات و بودجه‌های دولتی باید در دستور کار قرار گیرد براي مثال در حوزه فرهنگ و هنر باید برای 300 هزار نفر جمعیت ملایر برنامه‌ریزی شود.
عبدلي به ترویج رفتارهای غیرمتعارفی، چون غیبت، تهمت، دروغ و بدبینی در لایه‌های جمعیتی اشاره کرد و افزود: امروز افراد زیادی برای عبور از گِره‌های زندگی از این ضد ارزش‌ها استفاده می‌کنند از سوی دیگر، این گناهان کبیره، تهدیدی جدّی برای کانون خانواده‌هاست.
نبودن شاخص براي اندازه‌گيري نتيجه كار
مسئول اتاق فكر شوراي فرهنگ عمومي ملاير هم به ایسنا گفت: هر كدام از برنامه‌های فرهنگی، یک پروژه هستند و بايد یک نگاه پنج مرحله‌ای به آنها داشته باشيم.
هادي بيگي‌نژاد بر ضرورت تبيين هدف از اجرای برنامه‌هاي فرهنگی تأكيد كرد و افزود: بايد ریشه‌های مشکلات فرهنگی و علل به‌وجود آمدن آن بررسی شده تا مشخص شود دقیقاً ما به دنبال چه چیزی هستیم.
وي به اهميت شناسايی جامعه هدف اشاره كرد و گفت: در این قسمت، دایره عمل مشخص می‌شود و برنامه‌هاي طراحي شده بايد براساس رده سنی، منطقه جغرافیایی، سطح تحصیلاتی افراد تعريف شود.
وي گفت: بايد به سؤالاتي از قبيل اينكه آیا با برنامه اجرا شده به اهداف از پیش تعیین شده رسیدیم؟، نقاط ضعف و قوت برنامه اجرا شده چه بوده است؟ و چه عواملی موجب شده که نتایج مورد انتظار حاصل نشود؟ پاسخ داده شود و آنگاه پروژه جدید را با تجربیات قبلی و بهینه‌سازی آن انجام دهیم تا نتایج بهتری حاصل شود.
بيگي‌نژاد ادامه داد: متأسفانه در استان و در شهرستان ملاير اینگونه كه گفته شد براي کارهای فرهنگی برنامه‌ریزی نمی‌شود و به نظرم وقتی که طبق مراحل بیان شده برنامه‌ریزی فرهنگی وجود ندارد اصلاً نمی‌توانیم بگويیم آیا در برنامه‌های فرهنگی موفق بوده‌ایم یا نه، زيرا شاخصی براي اندازه‌گیری نتیجه کار وجود ندارد.
وي افزود: در زمينه رفع آفت‌هاي فرهنگي، دلسوزی و داشتن روحیه جهادی بسيار مهم است، اما متأسفانه مسئولان و متولیان امر که کم هم نیستند، روحیه جهادی و دلسوزی ندارند یا لااقل در عمل نشان نمی‌دهند که این روحیه را دارند.
بيگي‌نژاد اضافه كرد: وقتی مسئولان روحیه تلاش فرهنگی و دغدغه آن را ندارند طبیعی است که در عمل هم خیلی موفق نباشیم. البته ناگفته نماند که عموم جامعه هم متأسفانه دغدغه فرهنگی ندارند و این موارد سرفصل مشکلات فرهنگی است که امروز وجود دارد.
ارزش‌ها جدي گرفته شوند
يك كارشناس ارشد روانشناسي نیز با اشاره به جايگاه اثرگذار فرهنگ در عرصه‌هاي مختلف، افزايش سن ازدواج و افزايش ناهنجاري هاي اخلاقي را يكي از مهمترين آفت‌هاي فرهنگي امروز جامعه بيان كرد و گفت: متأسفانه به علت مشكلات اقتصادي و بي‌توجهي والدين به نياز جوانان، از اين مهم چشم‌پوشي مي‌شود، غافل از آنكه زمينه‌ساز بروز فساد و فحشا و بسياري از جرايم است.
مونا ايراني بر لزروم ترويج ازدواج‌هاي آگاهانه، آسان و به موقع، تأكيد كرد و افزود: متوليان فرهنگي چون آموزش‌و‌پرورش، دانشگاه‌ها، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي، تبليغات اسلامي، شوراي فرهنگ عمومي، شهرداري و شوراي شهر و حتي نمايندگان مجلس بايد به طور جدّي وارد عمل شوند.
وی خطرهاي استفاده از ماهواره، اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي چون " وايبر و لاين"را برشمرد و گفت: متأسفانه امروز شاهد افزايش آمار خيانت در خانواده‌ها هستيم و اين خطر استاد، معلم، پزشك، كارمند و كارگر، نمي‌شناسد.
اين كارشناس روانشناسي با بيان اينكه امروز بين زن و مرد در كانون خانواده فاصله ايجاد شده است، افزود: در بسياري موارد مشاهده مي‌شود مردان در سنين بالا، تنوع طلب شده و به فكر ارضاي خواسته‌هاي خود در خارج از محيط خانه در بين دوستان و همكاران جنس مخالف هستند.
ايراني با اشاره به اينكه اين مشكل بيشتر در افراد تحصيلكرده مشاهده مي‌شود، نسبت به برخي فيلم‌هاي سينمايي توليد شده هشدار داد و گفت: بسياري از اين آثار، ترويج كننده روابط نامشروع هستند و بايد در توليد آنها نظارت بيشتري داشت.
بي‌ترديد فرهنگ، به عنوان شکل دهنده اذهان و رفتار عمومی جامعه، قدرت اثرگذاري فراواني دارد. امروز بنا بر تأكيدات مقام معظم رهبري، كشور نيازمند نقشه مهندسی فرهنگی است تا همه دستگاه‌هاي اجرايي براي فرهنگ مطلوب، سمت و سو بگیرند و با ارائه يك مدل فرهنگی كارشناسانه شده تصميم‌گيري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي خرد و كلان براساس آن انجام شود.
در نهايت بايد اذعان داشت كه بسياري از جلسات فرهنگي شهرستان و استان‌ها صرفاً ارائه آمار و تقدير و تشكر است؛ نبود دستور كارهاي راهبردي و پرهيز از مطرح كردن تابوهاي اجتماعي سبب مي‌شود تا در دراز مدت با آثار مخرب تهديدات فرهنگي مواجه شويم. بنابراین بايد با نگاهي جدي‌تر و عزمي راسخ‌تر به اين عرصه ورود پيدا كرد و متوليان امر به فكر انجام كار ميداني باشند نه بالا بردن آمار برگزاري جلسات.
