نبود نظارت دقیق بر واحد‌های بسته‌بندی و تولید نشا، آینده توسعه گلخانه‌‌های استان را تهدید می‌کند.
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی همدان با اشاره به افزایش تعداد واحد‌های تولید نشا و سورتینگ در استان در سال‌‌های اخیر گفت: اکنون در استان همدان چندین واحد فعال در این حوزه داریم و دیگر نیازی به تکیه صرف بر استان‌‌هایی مانند اصفهان و تهران نیست. اما نبود نظارت دقیق بر این واحد‌ها، چالشی جدی ایجاد کرده که می‌تواند آینده توسعه گلخانه‌‌های استان را تهدید کند.
به گزارش همدان‌پیام، فر‌هاد سلطانی‌منافی، در نشست بررسی وضعیت تولید نشا و سورتینگ در کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی همدان افزود: اگر گلخانه‌دار دچار زیان شود، نه‌تنها توسعه‌ای در کار نخواهدبود، بلکه فعالان فعلی نیز ممکن است کارشان را تعطیل کنند.
وی با اشاره به وجود قوانین و دستورالعمل‌‌های متعدد برای نظارت بر این واحد‌ها تصریح کرد: زیرساخت قانونی برای نظارت وجود دارد، اما نظارت اجرا نمی‌شود و این موضوع باید در دستور کار جدی قرارگیرد.
منافی در بخش دیگری از صحبت‌‌های خود به چالش‌‌های عملیاتی واحد‌های سورتینگ پرداخت و گفت: سورتینگ‌داران امروز نه‌تنها در تعیین قیمت نهایی محصول شفاف نیستند، بلکه در نحوه درجه‌بندی محصول، درصد افت کیفیت، زمان تسویه‌حساب و حتی قیمت‌گذاری، استاندارد مشخص و قابل‌اعتمادی وجود ندارد.
وی تأکید کرد: در بسیاری موارد، قیمت اولیه‌ای که تلفنی به گلخانه‌دار اعلام می‌شود، بعدها در صورتحساب نهایی تغییر می‌کند، یا محصول بدون دلیل واضحی به عنوان درجه2 ثبت می‌شود.
همچنین او از ورود غیرقانونی برخی سورتینگ‌داران به بازار فروش نهاده‌‌های کشاورزی مانند بذر، سم، کود و نایلون انتقاد کرد و گفت: این واحد‌ها نه مجوز فروش دارند، نه صلاحیت علمی و فنی. با این روش، کشاورز را وارد زنجیر‌ه‌ای از بدهی و وابستگی می‌کنند که در بلندمدت او را از چرخه تولید خارج می‌کند.
وی ادامه داد: برخی از این واحد‌ها با ارائه مساعده به کشاورز، قیمت نهاده را خودشان تعیین می‌کنند و کیفیت نیز قابل‌پیگیری نیست. این وضعیت به گفته یکی از گلخانه‌داران، نوعی «برده‌داری نوین» در بخش کشاورزی ایجاد کرده است.
منافی تأکید کرد: اگر قرار است این واحد‌ها در حوزه فروش نهاده فعالیت کنند، باید مجوز‌های لازم را بگیرند و بر اساس ضوابط رسمی عمل کنند. همچنین بر عملکرد سورتینگ‌‌ها نیز باید به‌طور مستمر نظارت شود.
باید سازوکاری برای معرفی نشاکاران شاخص و دارای مجوز ایجاد شود تا ضمن افزایش نظارت، سایر تولیدکنندگان نیز به رعایت استاندارد‌ها ترغیب شوند.
وی افزود: در استان‌‌های پیشرو، کشاورزان به طور مستقیم از نشاکار خرید نمی‌کنند، بلکه بذر از طریق شرکت‌‌های معتبر تهیه می‌شود تا از آلودگی‌‌ها جلوگیری شود.
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی همدان در پایان سخنان خود گفت: تا امروز گزارشی از بازدید یا بازرسی از این واحد‌ها منتشر نشده و این حلقه مفقوده نظارت باید هرچه سریع‌تر ترمیم شود.
گلایه از نبود نظارت بر عرضه بذر و نهاده‌‌های کشاورزی
دبیر انجمن صنعت گلخانه استان گفت: یکی از مشکلات اساسی گلخانه‌داران نبود نظارت بر اصالت و کیفیت بذر و نهاده‌‌های کشاورزی است. به گفته وی، بذر‌های بی‌هویت یا قاچاق بدون شناسنامه و بدون فاکتور رسمی به دست گلخانه‌داران می‌رسد و حتی کلینیک‌‌های گیاه‌پزشکی نیز از ارائه اطلاعات دقیق درباره منبع و کشور تولیدکننده بذر خودداری می‌کنند.
محمدرضا بشیری‌مجد افزود: بسته‌بندی‌‌های نامعتبر و تقلبی سبب شده تعداد واقعی بذر‌ها مشخص نباشد و کیفیت آنها نیز تضمین نشود. بشیری تاکید کرد: بسیاری از بذر‌ها با بسته‌بندی‌‌های شکیل اما فاقد کیفیت عرضه می‌شوند، در حالی که کشاورز حاضر است هزینه بیشتری برای بذر باکیفیت پرداخت کند.
این گلخانه‌دار خواستار ایجاد سازوکار مشخص برای معرفی مراکز رسمی و معتبر فروش بذر و نهاده شد تا گلخانه‌دار بتواند با اطمینان خرید کند.
بشیری اضافه کرد: برخی فروشندگان بدون دانش فنی، اقدام به تجویز کود و سم می‌کنند که سبب آسیب به محصولات می‌شود و هیچ نهاد مسئولی هم پاسخگو نیست.
این فعال بخش کشاورزی همچنین به مشکل آلودگی نشا در کنار شهرک‌‌های صنعتی اشاره کرد و گفت: نزدیکی نشاء‌خانه‌‌ها به گلخانه‌‌ها، احتمال شیوع آفات مانند مگس سفید را بالا می‌برد.
به گفته وی، برخی گلخانه‌داران برای تهیه نشا سالم مجبور به مراجعه به استان‌‌های دیگر شد‌ه‌اند.
بشیری در پایان تأکید کرد: باید نظارت بیشتری بر تولید و عرضه نشا انجام گیرد و مکان‌یابی مناسبی برای نشاخانه‌‌ها انجام شود تا سلامت محصولات حفظ شود.
نشاکار‌های غیربومی به همدانی‌‌ها خسارت می‌زنند
رئیس نظام مهندسی کشاورزی استان هم گفت: یکی از مشکلات اصلی در حوزه گلخانه و تولید نشا، ورود نشاکار‌های غیربومی و بدون پاسخگویی از دیگر استان‌‌ها، به‌ویژه از اصفهان است.
به گفته صفت‌اله مرادی، این نشاکار‌ها خسارات زیادی به گلخانه‌داران همدانی وارد کرد‌ه‌اند و اغلب از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند.
وی با اشاره به ضعف نظارتی در این حوزه افزود: در گذشته هیچ آماری از میزان تولید نشا وجود نداشت، اما اکنون با نظارت بیشتر، مسئولان فنی موظف به ثبت دقیق اطلاعات تولید و توزیع نشا شد‌ه‌اند. همچنین بسیاری از تولیدکنندگان نشا بدون مجوز فعالیت می‌کردند، اما با پیگیری‌‌های اخیر، اکثر آنها وارد چرخه رسمی شد‌ه‌اند و مجوز دریافت کرد‌ه‌اند.
مرادی با بیان اینکه وابستگی استان همدان به نشاکاران غیربومی در حال کاهش است، گفت: سازمان نظام مهندسی اکنون بر روند تولید، سلامت و توزیع نشا نظارت دارد و تلاش می‌شود استان از نظر تأمین نشا خودکفا شود.
مازاد تولید نشا غیرقانونی وارد بازار می‌شود
یکی از اعضای نظام مهندسی کشاورزی استان هم در ادامه با اشاره به وضعیت تولید غیرمجاز نشا گفت: برخی گلخانه‌داران پس از تأمین نیاز خود، مازاد تولید نشا را بدون مجوز وارد بازار می‌کنند. همچنین برخی دیگر از گلخانه‌داران، از فرصت خالی موقت در گلخانه‌‌ها استفاده کرده و بدون مجوز اقدام به تولید و فروش نشا می‌کنند.
پرویز رسولی ادامه داد: این تولیدکنندگان معمولا از بذر‌های بدون شناسنامه و از مبادی نامعتبر استفاده می‌کنند که می‌تواند سبب آلودگی نشا‌ها و آسیب به دیگر گلخانه‌داران شود. در این روند، هم تولیدکننده و هم خریدار نشای غیرمجاز نقش دارند.
وی با تأکید بر لزوم فرهنگ‌سازی در بین گلخانه‌داران، گفت: باید خرید نشا فقط از منابع دارای شناسنامه و مجوز صورت گیرد. همچنین نشا‌ها باید دارای گواهی مبدأ، اطلاعات بذر، زمان و محل کشت و شرایط نگهداری باشند.
رسولی افزود: ایجاد سیستم‌‌های شفاف و سامانه‌‌های دیجیتال برای ثبت اطلاعات تولید، امکان صدور گواهی سلامت و رهگیری نشا را فراهم می‌کند.
به گفته این عضو نظام مهندسی کشاورزی استان، زیرساخت‌‌های فنی برای اجرای این فرآیند آماده است و نظام مهندسی باید در صدور گواهی و شناسنامه‌دار کردن نشا‌ها نقش محوری داشته باشد.
