در 15 کیلومتری شهر تویسرکان بنایی به جای مانده از دوران صقدی جا خوش کرده است که اکنون پس از 11 سال که مرمت را تجربه کرده است برای تعیین کاربری معطل تکمیل 20 درصد باقی مانده بازسازی است.
این بنای 330 ساله اکنون سال‌هاست که با سکوتی ممتد در انتظار ادامه حیات پس از مرمت است، حیاتی که اگر ادامه یابد خواهد توانست اشتغالزایی و درآمدزایی را برای جامعه محلی به دلیل جذب گردشگر محقق کند.
کاروانسرای فرسفج مکانی است که در دوران صفوی ساخته شد تا پناه مسافران و زائران باشد، اما اکنون پس از سالیان سال بدون آنکه کاربری مشخصی برای آن تعریف شود با سکوتی سنگین روزگار سپری می‌کند.
رئیس اداره میراث فرهنگی تویسرکان در پاسخ به چرایی این سؤال در گفت‌وگو با همدان‌پیام گفت: در حال حاضر مرمت و بازسازی کاروانسرا 80 درصد پیشرفت فیزیکی را پشت سر گذاشته است اما هنوز 20 درصد از مرمت آن باقی مانده است.
میثم الوندی افزود: از 11 سال پیش اعتباری افزون بر هشت میلیارد ریال هزینه شده و حالا برای اتمام طرح ساماندهی به پنج میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز دارد.
رئیس میراث فرهنگی تویسرکان در ادامه گفت: این بنا تنها کاروانسرای خارج از شهر و چهار ایوانه است که در صورت مرمت و نورپردازی می‌تواند به یک میهمانپذیر و یا سفره‌خانه سنتی تبدیل شود، مکانی که خواهد توانست هر گردشگر خارجی و داخلی را به خود جذب کند.
الوندی افزود: 20 درصد باقی مانده طرح‌های مرمتی این کاروانسرا اگر به انجام برسد می‌تواند در صورت جذب سرمایه‌گذار به فضایی مطلوب برای جذب گردشگران تبدیل شود.
شبیه به این کاروانسرا در ایران به ندرت یافت می‌شود و می‌توان با نورپردازی و تعریف کاربری حیات دوباره‌ای به آن بخشید.
وی همچنین بیان کرد: از آغاز مرمت و بازسازی این کاروانسرا از 11 سال پیش، اعتباری افزون بر هشت میلیارد ریال هزینه شده و اکنون برای اتمام طرح ساماندهی خود به پنج میلیارد ریال اعتبار دیگر نیاز دارد.
چه بسا این بنا بهانه‌ای است برای تجربه یک شب اقامت با طعم زنگی در دوران بسیار دور از تاریخ ایران جایی مانند کاروانسرای خالومیرزا در عقدا که در حدود ۱۲۰ کیلومتری شهر یزد واقع شده است.
چند سالی است گردشگران بسیاری برای تجربه یک اقامت سنتی تا شهر عقدای یزد می‌روند تا خوابیدن زیر کرسی و میل کردن یک وعده غذای سنتی را تجربه کنند اما همدان همچنان از ظرفیت‌های داشته خود بی‌بهره است.
این کاروانسرا که عمدتاً به خاطر امنیت تجارت و استراحتگاه مسافران و کاروان‌هایی که به قصد تجارت، سیاحت و زیارت از عتبات عالیات سفر می‌کردند ساخته شده است کاروانسرا در سال‌های هزار و۳۸ تا هزار و۶۵ به سبک معماری دوره صفویه با پلانی تقریباً مستطیل شکل و مساحت ۴ هزار متر مربع ساخته شده است.
این بنا توسط میراث فرهنگی به شماره هزار و۹۷۰ در سال ۱۳۷۶ به ثبت آثار ملی رسیده است و همزمان با ساخت بنا قناتی در کنار این بنا حفر شد که آب شرب مسافرین را تأمین می‌‌کرده است.
